Tο Κυπριακό «κρύβεται» πίσω από τις πρόσφατες τουρκικές κινήσεις στην ανατολική Μεσόγειο. Σε αναλύσεις που φθάνουν από τα αρμόδια επιστημονικά επιτελεία στις πολιτικές ηγεσίες των υπουργείων Εθνικής Αμυνας και Εξωτερικών διαπιστώνεται ότι οι πρόσφατες τουρκικές ενέργειες στο διακευκαυμένο τρίγωνο Κρήτη – Καστελλόριζο – Κύπρος ουδεμία σχέση έχουν με ζητήματα ενεργειακής πολιτικής, αλλά στόχο έχουν τον γεωπολιτικό αποκλεισμό της Κύπρου από το Εθνικό Κέντρο.
Σε βάθος χρόνου, όταν -σύμφωνα με τις τουρκικές επιδιώξεις- το σχέδιο αυτό θα έχει υλοποιηθεί, η απομονωμένη Κύπρος θα αποτελεί εύκολη βορά στην ασταμάτητη τουρκική αδηφαγία, ώστε να πάρουν αργότερα (άνετα) σειρά το Αιγαίο και η Θράκη, όπως αναφέρει η Κυριακάτικη Δημοκρατία.
Η Άγκυρα κατασκευάζει συστηματικά το τελευταίο διάστημα εναλλακτικές «ζώνες αποκοπής» της Κύπρου από την Ελλάδα, συνεχίζοντας τον «βιασμό» της Μεγαλονήσου συστηματικά από τη δεκαετία του ‘60 – εν μέρει το κατάφερε το 1974, με την εισβολή και την κατοχή του βόρειου τμήματος της κυπριακής γης.
Με βάση το σχέδιο αυτό, στη νέα επιθετική εκδοχή του, καταφέρνει να δημιουργεί τετελεσμένα επί του πεδίου, τα οποία θεωρεί ότι μπορεί να εκμεταλλευτεί αργότερα, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, ώστε να «καταπιεί» μια για πάντα την Κύπρο, ακρωτηριάζοντας ακόμα μία φορά την υπεραιωνόβια παρουσία του Ελληνισμού στην κομβική αυτή περιοχή της Ευρασίας. Για τους λόγους αυτούς η Τουρκία δεν έχει σκοπό να εκτονώσει την κατάσταση στη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Παρά τα «παρακάλια» της Γερμανίας, τα «γλειψίματα» του Ζ. Μπορέλ στον Ερντογάν, τις μεσολαβήσεις Τραμπ για διάλογο και τις δήθεν «κυρώσεις» της Ε.Ε., η Αγκυρα κλιμακώνει τις προκλήσεις, διατηρώντας σε επιφυλακή τις ελληνικές ναυτικές δυνάμεις στην περιοχή, σε έναν πόλεμο φθοράς και κούρασης του αντιπάλου. Με συνεχείς ανανεώσεις των παράνομων NAVTEX επιχειρεί να σταθεροποιήσει το ρήγμα που κατάφερε -με την ανοχή, τις παραλείψεις και την ατολμία της Αθήνας- να δημιουργήσει στη γραμμή επαφής των θαλάσσιων ζωνών Ελλάδας και Κύπρου.
Την Πέμπτη (27/8) ανακοίνωσε νέα -τρίτη κατά σειρά- δέσμευση θαλάσσιας περιοχής, ανάμεσα στην Κρήτη, στο Καστελόριζο και στην Κύπρο, «παίζοντας» με τον 28ο μεσημβρινό, που θεωρεί ότι αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της στρατηγικής της, στη βάση της θεωρίας της «γαλάζιας πατρίδας». Η θεωρία αυτή δημιουργήθηκε με σκοπό -μεταξύ άλλων- να αποκόψει την επαφή της κυπριακής Μεγαλονήσου με την Ελλάδα. Με τη νέα NAVTEX η Τουρκία διαμήνυσε πως το ερευνητικό «Oruç Reis» και τα συνοδευτικά «Ataman» και «Cengiz Han» θα συνεχίσουν να πραγματοποιούν σεισμικές έρευνες στη Μεσόγειο μεταξύ 27 Αυγούστου και 1 Σεπτεμβρίου.
Σύμφωνα με προσεγγίσεις του Γενικού Επιτελείου στην Αθήνα, η κατάσταση αυτή θα συνεχιστεί επ’ αόριστον, μέχρι η συγκυρία να διαμορφώσει ικανοποιητική «ευκαιρία», κατά τις τουρκικές εκτιμήσεις, που θα αξιοποιηθεί αποτελεσματικά, «γκριζάροντας» οριστικά ακόμα μία ελληνική θαλάσσια περιοχή, μετά τα «επιτεύγματα» που θεωρεί ότι έχει επιτύχει στο Αιγαίο και στη θάλασσα την Κύπρου.
Η Άγκυρα σταθερά αναζητά αυτήν την ευκαιρία, κερδίζοντας παράλληλα διπλωματικό χρόνο τόσο, όσο ο Τ. Ερντογάν θεωρεί ότι του χρειάζεται, ώστε μία αεροναυτική αναμέτρηση με την Ελλάδα να αποβεί νικηφόρα για τη χώρα του. Παράλληλα, πρόθεσή του είναι να σταθεροποιήσει και ενώπιον της διεθνούς κοινότητας την παράνομη παρουσία της Τουρκίας στην περιοχή. Η νέα NAVTEX ανανεώνει τις πειρατικές δραστηριότητες δήθεν σεισμικών ερευνών στην ανατολική Μεσόγειο, οι οποίες νωρίτερα είχαν παραταθεί με προηγούμενη (δεύτερη κατά σειρά) ναυτική οδηγία, από τις 23 Αυγούστου έως τις 27 Αυγούστου.
Σύμφωνα με το σχετικό τουρκικό σήμα προς ναυτιλλομένους, η παράνομη οδηγία θα αρθεί την 1η Σεπτεμβρίου στις 20.59 (ώρα Τουρκίας). Με το σήμα αυτό δημοσιοποιήθηκαν οι συντεταγμένες της περιοχής στην οποία θα πραγματοποιηθούν οι παράνομες δραστηριότητες των τριών τουρκικών σκαφών και τα παραπλέοντα πλοία προειδοποιήθηκαν να τηρήσουν απόσταση έξι ναυτικών μιλίων από το κολοβό παραλληλόγραμμο που σχηματίζουν τα τέσσερα σημεία καθορισμού περιοχής της νέας NAVTEX.
Στην πραγματικότητα τα τέσσερα σημεία δημιουργούν μία στενόμακρη θαλάσσια ζώνη ακριβώς στη γεωγραφική γραμμή επί της οποίας θα μπορούσαν να εφάπτονται οι θαλάσσιες περιοχές οικονομικού ενδιαφέροντος Ελλάδας και Κύπρου. Πρόκειται για την τρίτη κατά σειρά τουρκική ναυτική οδηγία, για έρευνες του «Oruc Reis» και των δύο συνοδευτικών σκαφών σε περιοχές της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Η Αγκυρα ξεκίνησε τη νέα φάση προκλήσεων τέσσερις ημέρες μετά την υπογραφή της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών στο Κάιρο, στις 6 Αυγούστου.
ΝΑVΤΕΧ με… χειρουργική ακρίβεια
Οι τρεις τουρκικές NAVTEX με τις οποίες η Αγκυρα επιχειρεί (μέχρι τώρα) να εδραιώσει την παρουσία της στην περιοχή είναι:
1 NAVTEX 1024/20 (από 10/8 έως 23/8).
Αφορμή για την πρώτη αυτή NAVTEX υποτίθεται ότι βρήκε η Αγκυρα αμέσως μετά την υπογραφή της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας για τις ΑΟΖ. Η συμφωνία αυτή είναι το πρόσχημα. Η ναυτική οδηγία για σεισμικές έρευνες του «Oruc Reis» και των συνοδευτικών σκαφών σε περιοχή ανατολικά της Κρήτης, δυτικά της Κύπρου και νότια του Καστελόριζου αποδόθηκε από τον Ερντογάν στην αναξιοπιστία της Αθήνας μετά την αποκληθείσα «τριμερή συνάντηση» στο Βερολίνο της πρέσβεως Σουρανή με τον σύμβουλο του Ερντογάν, Ι. Καλίν, παρουσία του συμβούλου της Ανγκελα Μέρκελ, Χέκερ.
Το σχήμα που δημιουργούν οι συντεταγμένες της δεσμευθείσας περιοχής υπηρετούσε σε πρώτη φάση τη στρατηγική «περιφοράς σημαίας» από το τουρκικό ερευνητικό σκάφος, το οποίο πλέοντας στην περιοχή μέσα στο προκαθορισμένο χρονικό διάστημα, παράλληλα με τις δήθεν «έρευνες» που επρόκειτο να πραγματοποιήσει, θα οριοθετούσε συμβολικά (επικοινωνιακά) μεγάλη θαλάσσια περιοχή εντός των ορίων της «γαλάζιας πατρίδας», η οποία με τη σειρά της ουδεμία σχέση έχει με την αναζήτηση υδρογονανθράκων.
2 NAVTEX 1062/20 (από 23/8 έως 27/8).
Με την οδηγία αυτή η Αγκυρα αναζήτησε μόνο τη χρονική επέκταση της προηγούμενης ναυτικής οδηγίας, χωρίς ουδεμία αλλαγή στις συντεταγμένες της θαλάσσιας περιοχής, που δεσμεύτηκε παράνομα από τον σταθμό της Αττάλειας.
3 NAVTEX 1085/20 (από 27/8 έως 1/9).
Η νέα ναυτική οδηγία εμφανίζει στον χάρτη τελείως διαφορετική εικόνα από τις προηγούμενες οδηγίες, με σαφή διαφοροποίηση περιοχής. Η μικρή της χρονική διάρκεια (εάν και αυτή δεν ανανεωθεί) δεν καταδεικνύει προθέσεις ουσιαστικών σεισμικών ερευνών στον βυθό για υδρογονάνθρακες, καθώς ο πραγματικός σκοπός είναι να «εντυπωθεί» ως γεωγραφική ζώνη ακριβώς στα όρια επαφής των ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου. Και επειδή καμία τουρκική κίνηση δεν είναι τυχαία, η Αγκυρα φρόντισε να πλαισιώσει την κίνηση αυτή με στρατιωτική προστασία. Με άλλη παράλληλη NAVTEX, που λήγει στις 2 Σεπτεμβρίου, η Τουρκία προανήγγειλε αεροναυτικές ασκήσεις με πραγματικά πυρά ανατολικά της Κύπρου, έξω από τον κόλπο της Αλεξανδρέττας, χωρίς να ερεθίζει την Ελλάδα, αλλά με ετοιμότητα και εγγύτητα επιχειρησιακής δράσης στην «περιοχή ενδιαφέροντος».
Οι επιτελείς στο ελληνικό Πεντάγωνο και οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΞ αναλύουν ήδη τη νέα τουρκική κίνηση σε όλες της τις λεπτομέρειες. Οι επιτελείς καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι συντεταγμένες που δόθηκαν στη δημοσιότητα με τη νέα ναυτική οδηγία δεν είναι καθόλου τυχαίες. Η νέα NAVTEX είναι «χειρουργικά» σχεδιασμένη να επικαλύπτει τη θαλάσσια επαφή Ελλάδας – Κύπρου.
Προσπάθεια Ερντογάν για στρατιωτική περικύκλωση
Η πρώτη ζώνη αποκοπής της Κύπρου αποτυπώθηκε στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο που υπέγραψε ο Ερντογάν με τον υπάλληλό του, «πρόεδρο» της κυβέρνησης εθνικής συνεννόησης της Λιβύης.
Η θαλάσσια επαφή των υποτιθέμενων γειτονικών περιοχών Τουρκίας και Λιβύης αγνοεί πλήρως την επήρεια των ελληνικών νησιών του νότιου Αιγαίου σε οικονομικές ζώνες, «φυσικά» του Καστελόριζου και της Κρήτης, ακριβώς για να παράσχει τη δυνατότητα να δημιουργηθεί αυτή η παράνομη θαλάσσια ζώνη. Η πρόθεση αυτή υποστηρίχτηκε βιαστικά από ανόητες απόψεις, τις οποίες πρώτος ο Ερντογάν εξέφρασε, επισκεπτόμενος την Τρίπολη στα τέλη του προηγούμενου χρόνου, διερωτώμενος ρητορικά: «Τι δουλειά έχει η Ελλάδα με τη Λιβύη;»
Η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία για τις θαλάσσιες ζώνες «χάλασε τη δουλειά», καθώς μία δεύτερη παρόμοια συμφωνία της Αγκυρας με το Κάιρο θα δημιουργούσε ασφυκτικό κλοιό στην Ελλάδα. Υπό την έννοια αυτή, οι ελληνικές θαλάσσιες «παραχωρήσεις» στο Κάιρο, προκειμένου να καμφθούν οι διαχρονικές αντιρρήσεις της Αιγύπτου και η φιλική αυτή χώρα (υπό το σημερινό καθεστώς εξουσίας του προέδρου Αλ Σίσι) να συναινέσει σε μία συμφωνία με την Αθήνα, ήταν επιβεβλημένες έως υποχρεωτικές. Η συμφωνία επήλθε τελικά, παρά τις δελεαστικές προτάσεις της Τουρκίας στην Αίγυπτο, στην οποία η Αγκυρα παραχωρούσε περίπου 30.000 με 40.000 Km2, περισσότερα από όσα θα κατείχε η Αίγυπτος, εάν συνομολογούσε μία ολοκληρωμένη συμφωνία με την Ελλάδα, με βάση την Αρχή της Μέσης Γραμμής. Η Αθήνα άργησε ή και δυσκολεύτηκε να κατανοήσει το εύρος αυτής της τουρκικής κίνησης με τη Λιβύη.
Η προσπάθεια τουρκικής επιρροής στην Υποσαχάρια Αφρική και η τουρκική στρατιωτική παρουσία στην ταραγμένη αφρικανική χώρα, που συνιστά ευθεία στρατιωτική απειλή στα νώτα της Ελλάδας, ήταν οι πρώτες (προφανείς) εκτιμήσεις. Η προσπάθεια στρατιωτικής περικύκλωσης της χώρας μας, με τα ερείσματα στη Βόρεια Αφρική, την πρόσφατη ενίσχυση της στρατιωτικής συνεργασίας με το καθεστώς Ράμα στην Αλβανία και τη σχεδιαζόμενη δημιουργία στρατιωτικής βάσης στην Αμμόχωστο της Κύπρου, την οποία παράνομα και πειρατικά κατέχει λόγω περιστάσεων, είναι γνωστή στα ελληνικά επιτελεία.
Η συνεχής ενίσχυση των εξοπλιστικών προγραμμάτων της Άγκυρας, με τη βοήθεια και εταίρων της Ελλάδος στην Ε.Ε. (Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία), και οι εξαγγελίες Ερντογάν για διαρκή στρατιωτική αναβάθμιση της χώρας του, σε ρυθμούς ναζιστικής Γερμανίας παραμονές του μεγάλου Πολέμου, είναι πηγή ανησυχίας στο ελληνικό Πεντάγωνο. Ας πρόσεχε ο ελληνικός λαός να μην εκλέγει στην ηγεσία του φωνές εκτός πραγματικότητας, που συνεχίζουν να θεωρούν τους εξοπλισμούς περιττό έξοδο.
Οι «απαντήσεις» και ο πόλεμος της διπλωματίας
Με την υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου η Ελλάδα αφυπνίστηκε. Οι πρώτες διπλωματικές αντιδράσεις φαίνεται να απέδωσαν καρπούς, παρά τη φαινομενική ήττα επί του πεδίου. Οι επιστολές στον ΟΗΕ, η δρομολόγηση υπογραφής συμφωνίας με την Ιταλία για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, η εργώδης προσπάθεια ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων με την Αίγυπτο για το ίδιο θέμα και η μεθόδευση οριστικοποίησης μιας νέας συμφωνίας με την Αλβανία έδωσαν άλλη εικόνα στον γεωγραφικό χάρτη. Υπήρξε και στρατιωτική αφύπνιση, με αεροναυτικά γυμνάσια στην περιοχή του τουρκολιβυκού μνημονίου και με πραγματικά πυρά από μονάδες του Στόλου της Ελλάδας. Η τουρκική κλιμάκωση ανατολικότερα, με την έξοδο του «Oruc Reis» και τον «βιασμό» της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, συμπλήρωσε την εικόνα των τουρκικών επιδιώξεων.
Πλέον η Αθήνα αποφάσισε να μην αφήνει στο εξής αναπάντητες τις παράνομες τουρκικές κινήσεις, σε όλα τα επίπεδα. Με σήμα του ναυτικού σταθμού Ηρακλείου Κρήτης η Ελλάδα εξέδωσε ακυρωτική αντι-NAVTEX, προειδοποιώντας τα παραπλέοντα σκάφη ότι ο σταθμός στην Αττάλεια δεν έχει ουδεμία δικαιοδοσία έκδοσης ναυτικής οδηγίας στη συγκεκριμένη περιοχή. Η Αθήνα έχει αποφασίσει στο εξής να μην αφήνει οποιαδήποτε παράνομη τουρκική ενέργεια αναπάντητη.
Λίγη ώρα μετά την τελευταία τουρκική NAVTEX, όπως και στις προηγούμενες, η ελληνική πλευρά εξέδωσε αντι-NAVTEX ακυρώνοντας την τουρκική οδηγία… Παράλληλα οι μεγάλης κλίμακας ασκήσεις του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού σε μία περιοχή που είχε σχεδόν εγκαταλειφθεί από τους στρατιωτικούς σχεδιασμούς (τρίγωνο Κρήτης – Καστελόριζου – Κύπρου στην ανοιχτή θάλασσα) τα προηγούμενα χρόνια, λόγω και της γνωστής δειλίας και της εγκαθιδρυμένης και στα διπλωματικά επιτελεία πεποίθησης ότι «η Ελλάς δεν προκαλεί, αλλά αντιδρά μόνο όταν προκαλείται», αλλάζουν το σκηνικό, που μέχρι χθες στοίχιζε στη χώρα απώλεια ζωτικού χώρου, τον οποίο τώρα επιχειρεί να οικειοποιηθεί η Τουρκία.
Η στρατιωτική άσκηση «Ευνομία», που διοργανώθηκε με τη χρήση από τις συνεργαζόμενες στην άσκηση χώρες (Ελλάδα, Κύπρος, Γαλλία, Ιταλία), κατά την οποία πρώτη φορά για τις ανάγκες της άσκησης από ξένες δυνάμεις χρησιμοποιήθηκε το έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας, εξοργίζοντας την Άγκυρα, είναι το τελευταίο «μάθημα» των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων (μετά το ρήγμα στη φρεγάτα «Κεμάλ» και την απόκρουση της υβριδικής επίθεσης στον Εβρο) στην τουρκική αλαζονεία και υπεροψία.
Η μάχη παραμένει σκληρή και στα διπλωματικά fora, με πρώτη ελληνική παρέμβαση στο άτυπο Gymnich του Βερολίνου, που ολοκληρώθηκε την Παρασκευή (27-28/8/2020). Επόμενος σταθμός αποτελεί η σύνοδος των μεσογειακών χωρών MED7, που συγκαλεί ο Γάλλος πρόεδρος Ε. Μακρόν στην Κορσική (10/9), ενώ καθοριστικό για τις εξελίξεις θα είναι το επικείμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 26-27 Σεπτεμβρίου.
Όπως είπε ο Γερμανός ΥΠΕΞ Χάικο Μάας υποδεχόμενος τους ομολόγους του στη γερμανική πρωτεύουσα για το Gymnich, εάν δεν βρεθεί λύση στην κρίση της ανατολικής Μεσογείου ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία μέχρι τότε, η συζήτηση για τις σχέσεις Ε.Ε. – Τουρκίας θα αλλάξει ρότα. Πίσω από τις λέξεις αυτές κρύβεται η σοβαρή ανησυχία του άπειρου σε διαμεσολαβήσεις Βερολίνου ότι η φωτιά που θα ανάψει δεν θα διαχειρίζεται εύκολα. Το είπε κιόλας ο ίδιος στις κοινές δηλώσεις του με τον Ν. Δένδια κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα, προτού μεταβεί στην Αγκυρα, σε μία τελευταία προσπάθεια ανίχνευσης εδάφους διαλόγου: «Και η μικρότερη σπίθα μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή». Οχι, πάντως, της Ελλάδας.