Στην ανάγκη η Ευρώπη να αναλάβει περισσότερες πρωτοβουλίες στον αμυντικό σχεδιασμό και τη στήριξη της Ουκρανίας, όπως και στη σκοπιμότητα να συμμετέχει η Ελλάδα σε μία δυνητική στρατιωτική δύναμη αποτροπής αναφέρθηκε ο Ίαν Μπρεζίνσκι, ανώτερος συνεργάτης του Atlantic Council, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ από το 10ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τον Ν. Δρόσο, ο κ. Μπρεζίνσκι δήλωσε για τον φόβο που εκφράζεται ότι οι ΗΠΑ θα αποσυρθούν από την Ευρώπη, πως «καθώς βρισκόμαστε εδώ στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, μπορεί να έχετε μια προφανή αίσθηση αβεβαιότητας, σχεδόν φόβου, ότι η Αμερική αναπόφευκτα αποσύρεται από την Ευρώπη, ότι η διατλαντική σχέση, η σχέση ασφάλειας έχει τελειώσει. Και νομίζω ότι αυτό είναι πρόωρο. Είναι μια ανησυχία που είναι πολύ αισθητή στις συζητήσεις εδώ, αλλά είναι πρόωρο να συμπεράνουμε ότι συνέβη. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν δυναμικές που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αυτό. Βεβαίως κι έχω τις ανησυχίες μου για τον Πρόεδρο Τραμπ και την άποψή του για τα αμερικανικά συμφέροντα στην Ευρώπη. Φαίνεται να αισθάνεται ότι δεν έχουμε συμφέροντα ασφαλείας στην Ευρώπη, δηλώνει ότι θέλει να μειώσει την παρουσία των δυνάμεών μας στην Ευρώπη. Φαίνεται ότι αδιαφορεί να έχει ηγετικό ρόλο στην Ευρώπη. Και ενώ αυτό μπορεί να είναι αλήθεια, αυτό δεν σημαίνει το τέλος της διατλαντικής σχέσης. Στην πραγματικότητα, θα έφτανα στο σημείο να πω ότι ανησυχώ περισσότερο για την υπερβολική αντίδραση της Ευρώπης στις πολιτικές του, οι οποίες θα μπορούσαν να προκαλέσουν πιο διαρκή και μόνιμη ζημιά στη συμμαχία από ό,τι μπορεί να κάνει ο Τραμπ τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Και νομίζω ότι το πραγματικό ερώτημα, ξέρετε, ένα που πρέπει να διερευνήσουμε είναι ποια είναι τα κίνητρα πίσω από τον Τραμπ, τι μπορεί να κάνει κανείς για να το ελέγξει, αλλά όχι τόσο τι πρέπει να κάνει η Αμερική για να το ελέγξει, όσο τι πρέπει να κάνει η Ευρώπη αυτή τη στιγμή».
Ως προς τι πρέπει να κάνει η Ευρώπη, οι κ. Μπρεζίνσκι τόνισε πως «πρέπει να υιοθετήσει μια στάση στρατηγικής ισοτιμίας. Πρέπει να υιοθετήσει μια στάση στην οποία είναι ισότιμος ηγέτης της συμμαχίας. Μοιράζεται ίση ευθύνη στη συμμαχία με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Δείχνει ότι έχει ισάξια ικανότητα. Έχει εξουσία, και χρειάζεται να την ασκήσει. Όταν κάποιος μιλάει για φόβους που αφορούν την αμερικανική αποχώρηση αυτό δείχνει στην πραγματικότητα ένα είδος ταπεινότητας που στην πραγματικότητα ζωντανεύει τις χειρότερες αντιλήψεις του Τραμπ για την Ευρώπη. Και όταν μιλά κανείς για στρατηγική αυτονομία, πρέπει να είναι προσεκτικός. Μπορεί πραγματικά να καταλήξετε να την έχετε. Σκεφτείτε τη στρατηγική ισοτιμία, αξιοποιώντας τη δύναμη που έχει η Ευρώπη για να διαμορφώσει το μέλλον της και πάνω από όλα να διαμορφώσει και να διατηρήσει και να ενισχύσει τη διατλαντική σχέση ασφάλειας.
Αναφορικά με την αμερικανική αντίληψη πως η Κίνα είναι ο κύριος αντίπαλος, ο κ. Μπρεζίνσκι τόνισε «στις Ηνωμένες Πολιτείες, υπήρξε μια γενική δικομματική συναίνεση ότι η κύρια πρόκληση, όχι απαραίτητα η πιο επείγουσα πρόκληση, αλλά η κύρια πρόκληση, είναι η Κίνα. Όσον αφορά το γεωπολιτικό της ανάστημα, την οικονομική της δύναμη, την τεχνολογική της ικανότητα, την αποφασιστικότητά της τόσο εντός της περιοχής όσο και παγκοσμίως. Εμείς χρησιμοποιούμε τη φράση «διαβαθμισμένη πρόκληση» (σ.σ. ως pacing challenge ορίζεται μια αντίπαλη χώρα που ενέχει σημαντικό κίνδυνο για την επιρροή, τη θέση και την ισχύ των ΗΠΑ αλλά δεν συνιστά άμεση στρατιωτική απειλή). Και ενώ η Κίνα μπορεί να είναι η πρόκληση, η Ρωσία είναι η επείγουσα πρόκληση. Είναι αυτή που είναι πιο επιθετική χρησιμοποιώντας στρατιωτική βία εναντίον μιας γειτονικής χώρας. Θέτοντας σε κίνδυνο τα διατλαντικά συμφέροντα ασφάλειας. Αλλά πρέπει να πω, θα συνεχίσω σε ένα σημείο, η Ευρώπη πρέπει όχι μόνο να μιλήσει αλλά να ενεργήσει έτσι ώστε να αναγνωρίσει ότι η Ρωσία είναι η πιο επείγουσα απειλή, ότι είναι απειλή, είναι μια υπαρξιακή απειλή. Και αυτή τη στιγμή, δεν νομίζω ότι η Ευρώπη το κάνει αυτό, εκτός από τους Ουκρανούς. Και μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι ο Τραμπ δεν πρόκειται να είναι πιο αφοσιωμένος στην υπεράσπιση της Ευρώπης από ό,τι οι Ευρωπαίοι. Έτσι, εάν η Ευρώπη θέλει να αλλάξει τη στάση του Τραμπ απέναντι στις ευρωατλαντικές σχέσεις, πρέπει να αναλάβει πιο αποφασιστική δράση εναντίον της Ρωσίας. Πρέπει να χρησιμοποιήσει την οικονομική της δύναμη για να πλήξει τη ρωσική οικονομία, να κλείσει την πολεμική της οικονομία. Πρέπει να κινηθεί πιο αποφασιστικά αναδεικνύοντας μια αποτρεπτική δύναμη για τη διασφάλιση της ειρήνης. Μόνο αφού το κάνει αυτό, μπορείτε πραγματικά να περιμένετε από την κυβέρνηση Τραμπ να κάνει ό,τι πρέπει να κάνει.
Όσον αφορά την πιθανότητα ενός κινδύνου από την γερμανικό επανεξοπλισμό στο πλαίσιο του νέου ευρωπαϊκού αμυντικού δόγματος, ο κ. Μπρεζίνσκι τόνισε πως «ας μην αναφέρω τον Ράντοσλαβ Σικόρσκι, τον υπουργό Εξωτερικών της Πολωνίας, ο οποίος κατανοεί την ιστορία περισσότερο από πολλούς, και το έθεσε πολύ καλά, φοβάται περισσότερο μια αδύναμη Γερμανία παρά μια ισχυρή Γερμανία. Και νομίζω ότι το αποτυπώνει καλά. Είμαι αρκετά πεπεισμένος ότι η Γερμανία θα χρησιμοποιήσει μια τέτοια δύναμη με υπευθυνότητα».
Για το ενδεχόμενο να τερματισθεί στην Ευρώπη και στην Ανατολική Μεσόγειο αυτό που συνηθίζουμε να ονομάζουμε Pax Americana, ο ίδιος τόνισε πως «και πάλι, νομίζω ότι είναι πρόωρο να πούμε ότι βρισκόμαστε σε μη αναστρέψιμη αποχώρηση της αμερικανικής παρουσίας στην Ευρώπη. Αυτό αφορά το τι πρόκειται να κάνει η Ευρώπη γι’ αυτό. Θα πω ότι αν συνέβαινε αυτό, θα πίστευα ότι θα ήταν απίστευτα αποσταθεροποιητικό. Νομίζω ότι η Αμερική, λόγω της γεωγραφικής της απόστασης, του γεωπολιτικού, γεωοικονομικού, στρατιωτικού της μεγέθους, σε συνδυασμό με τις κοινές αξίες που έχει με την Ευρώπη, υπήρξε μια εποικοδομητική ενοποιητική δύναμη στην Ευρώπη. Και έχει συμβάλει εποικοδομητικά στη μείωση των εντάσεων μεταξύ των χωρών, όχι μόνο σε αυτήν την περιοχή, αλλά και αλλού στην Ευρώπη. Εγώ είμαι κάποιος που θα ήταν βαθιά αντίθετος σε μια αμερικανική αποχώρηση από την Ευρώπη, αλλά και πάλι πρέπει να τονίσω ότι η Ευρώπη έχει τη δυνατότητα αυτό να το διαμορφώσει και αναφέρατε αυτά τα σχέδια ευρωπαϊκών αμυντικών δαπανών και στρατιωτικού εκσυγχρονισμού και της αύξησης της ικανότητας. Το σχέδιο 800 δισεκατομμυρίων ευρώ της ΕΕ, το ταμείο 150 δισεκατομμυρίων ευρώ και άλλα παρόμοια, όλα αυτά είναι σχέδια που θα αποφέρουν αποτελέσματα μόνο σε 5-10 χρόνια. Η στιγμή είναι τώρα, και το επίκεντρο πρέπει να είναι η Ουκρανία, και η Ευρώπη πρέπει να ασκήσει τη δύναμη με αυτό που έχει σήμερα. Αυτό είναι το καθοριστικό θέμα».
Για το ερώτημα εάν η Ρωσία είναι διατεθειμένη να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο ίδιος τόνισε πως «θα είναι πρόθυμη μόνο όταν η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες από κοινού σταθούν πολύ πιο δυναμικά για να αποδείξουν ότι είναι πραγματικά προσηλωμένες στην ασφάλεια της Ουκρανίας. Ουσιαστικά, να δεσμεύονται ότι θα διασφαλίσουν ότι η Ουκρανία κερδίζει αυτόν τον πόλεμο. Τη στιγμή που η Ρωσία το αντιληφθεί αυτό, θα έρθει στο τραπέζι για κατάπαυση του πυρός. Ήμασταν αρκετά γενναιόδωροι για να κρατήσουμε ζωντανή την Ουκρανία. Δεν ήμασταν αρκετά γενναιόδωροι ώστε να καταστήσουμε ικανή την Ουκρανία να κερδίσει. Και τα καλά νέα είναι ότι η Ουκρανία εξακολουθεί να πολεμά γενναία. Τα άσχημα νέα είναι ότι κάνουμε τη Ρωσία να εκμεταλλευτεί τα οικονομικά της μεγέθη, τα πολιτικά της μεγέθη και τα στρατιωτικά της μεγέθη για να φθείρει σταδιακά τους Ουκρανούς.
Σχετικά με το εάν θα πρέπει να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο χρηματικά η Ουκρανία, ο κ. Μπρεζίνσκι τόνισε πως «θα έλεγα ότι είναι κάτι παραπάνω από αυτό. Είναι η άσκηση οικονομικής δύναμης εναντίον της Ρωσίας. Αυτό σημαίνει πραγματικές κυρώσεις. Είναι, θα έλεγα, επίσης πιο δυναμικό και υποστηρικτικό. Απέναντι στην εγχώρια αντιπολίτευση μέσα στη Ρωσία, στην αυλή της ίδιας της Ρωσίας. Και τρίτο είναι η επίδειξη στρατιωτικής δέσμευσης, συμπεριλαμβανομένης όχι μόνο της προθυμίας, αλλά μέσω της δράσης, της ανάπτυξης μιας αποτρεπτικής δύναμης στην Ουκρανία. Αυτό θα χρειαστεί για να αλλάξει η άποψη του Πούτιν. Θυμηθείτε, αυτό που βλέπει τώρα είναι η Δύση να ικετεύει για κατάπαυση του πυρός. Για αυτόν, αυτό είναι ένα πράσινο φως που τον ενθαρρύνει να συνεχίσει. Πρέπει να τον σκεφτείτε πως δρα σαν ένας παλιός σοβιετικός πράκτορας της KGB, που είναι πράκτορας δεύτερης γενιάς της KGB. Σκέφτεται με σοβιετικούς όρους, σκέφτεται με όρους συσχετισμού δυνάμεων. Πρέπει να του δείξουμε ότι οι συσχετισμοί δυνάμεων έχουν στραφεί ενάντια στους στόχους του. Δεν μπορεί να κερδίσει και πρόκειται να χάσει ό,τι έχει κερδίσει. Όταν το δει αυτό, τότε θα έρθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων κρατώντας λευκή σημαία».
Αναφορικά με το εάν είναι θετική η συμπερίληψη της Βρετανίας και της Τουρκίας στη συμμαχία των προθύμων, ο ίδιος επεσήμανε πως «έτσι νομίζω. Θέλω να πω πως «βγάζω το καπέλο μου» στον Πρόεδρο Μακρόν, τον πρωθυπουργό Στάρμερ, για την ανάληψη αυτής της πρωτοβουλίας. Προσπαθούν να αξιοποιήσουν την υπάρχουσα ευρωπαϊκή ισχύ για να αντιμετωπίσουν το ζήτημα της παρούσας συγκυρίας. Φοβάμαι όμως πως οι φιλοδοξίες τους δεν είναι αρκετά μεγάλες. Δεν είμαι σίγουρος ότι 20.000 με 30.000 στρατιώτες είναι αρκετοί. Νομίζω ότι πρέπει να είναι τρεις με τέσσερις μεραρχίες. Μόνο εάν υπάρχει πραγματική μαζική παρουσία και ικανότητα τότε αυτό θα δελεάσει Ηνωμένες Πολιτείες να υποστηρίξουν πραγματικά αυτή τη δύναμη.
Και, ξέρετε, ρωτάτε για τους Τούρκους. Έχουν μία από τις μεγαλύτερες δυνάμεις στην Ευρώπη, αξιόμαχες δυνάμεις, για αυτές το να βρίσκονται εκεί όχι μόνο προσφέρει στρατιωτική επιχειρησιακή ικανότητα, είναι ένα σημαντικό γεωπολιτικό μήνυμα προς τον Πούτιν. Και πρέπει να προσθέσω ότι είναι σημαντικό η Ελλάδα να συμβάλει σε αυτή τη δύναμη. Είμαι απογοητευμένος που η Ελλάδα, ένας τόσο μακροχρόνιος σύμμαχος του ΝΑΤΟ, διστάζει να συνεισφέρει σε αυτή τη δύναμη, πρέπει να είναι μέρος αυτής».
Αναφορικά με το ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα παγκοσμίως που αντιμετωπίζει ένα casus belli εάν ενεργεί βάσει των κυριαρχικών της δικαιωμάτων, ο αναλυτής υπογράμμισε πως «και πάλι, η Τουρκία δεν είναι ένας τέλειος σύμμαχος, αλλά είναι ένας μακροχρόνιος σύμμαχος. Έχω κάποια εξοικείωση με τις εντάσεις σε αυτήν την περιοχή, πολλές από τις οποίες προκλήθηκαν από την Τουρκία. Όμως, μακροπρόθεσμα, η Τουρκία υποστήριξε σε μεγάλο βαθμό κάθε μεγάλη επιχείρηση του ΝΑΤΟ. Η Τουρκία έχει υποστηρίξει σε μεγάλο βαθμό την Ουκρανία. Θέλω να δω αυτή την ικανότητα σε αυτή τη δύναμη αποτροπής. Θέλω να δω την ελληνική ικανότητα σε αυτή τη δύναμη αποτροπής».
Τη συνέντευξη μπορείτε να την παρακολουθήσετε και στον σύνδεσμο https://youtu.be/cBdL3juXjyo
