Ιδιαίτερα...απασχολημένο ήταν χθες το Τουρκικό ΥΠΕΞ, βγάζοντας ανακοινώσεις για την κοινή δήλωση της Τριμερούς και για την έκθεση-κόλαφος της Κομισιόν, εκφράζοντας την δυσαρέσκεια της Άγκυρας, η οποία βλέπει ότι οδηγείται σε στρατηγικό αδιέξοδο στην περιοχή της Ανατ. Μεσογείου.
Μετά την ελληνογαλλική συμφωνία αναβάθμισης του ελληνικού στόλου, αλλά και την υπογραφή της αμυντικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ (παράλληλα με την επιστολή Μπλίνκεν), τα συμφωνηθέντα στη χθεσινή, 9η Σύνοδο Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου στην Αθήνα, αλλά και η έκθεση της Κομισιόν που ''κατακεραύνωνε'' τις ''πειρατικές'' ενέργειες της Τουρκίας σε Αιγαίο και Ανατ. Μεσόγειο, έχουν προκαλέσει νέο κύκλο αμηχανίας στη γειτονική χώρα, κάτι που φάνηκε και στις χθεσινές τοποθετήσεις του Τουρκικού ΥΠΕΞ.
Τριμερής
Στην Κοινή Διακήρυξη της Τριμερούς Συνόδου Κορυφής, οι ηγέτες Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου επαναβεβαιώνουν την αποφασιστικότητά τους για τη συνέχιση της συνεργασίας σε θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος ενισχύοντας την ειρήνη, την ασφάλεια και την σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή.Κάνουν ιδιαίτερη αναφορά στην υπογραφή της τριμερούς ηλεκτρικής διασύνδεσης των τριών χωρών, έργο που, όπως υπογραμμίζεται, «ενισχύει την οικονομική συνεργασία μας και την ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού όχι μόνο των εμπλεκομένων χωρών, αλλά και της Ευρώπης», καθώς η ηλεκτρική διασύνδεση θα δημιουργήσει έναν δίαυλο μεταφοράς σημαντικών ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας από και προς την Ανατολική Μεσόγειο. Το έργο, όπως αναφέρεται, είναι σημαντικό συστατικό της στρατηγικής ανάπτυξης του Ενεργειακού Διαδρόμου της Ανατολικής Μεσογείου (Eastern Mediterranean Energy Corridor), παρέχοντας μια εναλλακτική πηγή ενεργειακού εφοδιασμού από την περιοχή προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και αντίστροφα.
Οι τρεις απευθύνουν μήνυμα προς την Τουρκία να απέχει από προκλήσεις και μονομερείς ενέργειες που παραβιάζουν το Διεθνές Δίκαιο, όπως η παρενόχληση ερευνητικών πλοίων που έχουν αδειοδοτηθεί από την Ελλάδα ή την Κύπρο, υπογραμμίζοντας ότι σε ένα επιθετικό περιβάλλον ή υπό την απειλή χρήσης βίας δεν μπορεί να διενεργηθεί παραγωγικός διάλογος με αποτελέσματα.
Απορρίπτουν τις παράνομες γεωτρήσεις και σεισμικές έρευνες από τουρκικά σκάφη στην Κυπριακή ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδα, σε θαλάσσιες περιοχές που έχουν ήδη οριοθετηθεί σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο. Οι τρεις ηγέτες καταδικάζουν και τις συνεχείς παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου και όλες τις άλλες παράνομες δραστηριότητες σε περιοχές που βρίσκονται εντός της υφαλοκρηπίδας της Ελλάδας, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου.
Ως προς τη Λιβύη, επαναλαμβάνουν τη σημασία διατήρησης του συμφωνηθέντος στον Οδικό Χάρτη χρονοδιαγράμματος για τη διεξαγωγή ελεύθερων και δίκαιων εκλογών την 24 η Δεκεμβρίου 2021, χωρίς ξένη παρέμβαση και την ανάγκη απόσυρσης όλων των ξένων δυνάμεων και μισθοφόρων. Υπογραμμίζουν ότι το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο και το Μνημόνιο Κατανόησης Στρατιωτικής Συνεργασίας και Συνεργασίας Ασφάλειας που υπεγράφησαν τον Νοέμβριο 2019 μεταξύ Τουρκίας και κ. Fayez El Saraj, παραβιάζουν τόσο το διεθνές δίκαιο όσο και το και το εμπάργκο όπλων των ΗΕ στη Λιβύη, καθώς, όπως αναφέρουν, «αμφότερα υπονομεύουν την περιφερειακή σταθερότητα· επιπλέον, το Μνημόνιο Κατανόησης για την οριοθέτηση περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομα αποτελέσματα".
Κομισιόν
Εκτός από την Τριμερή, τη χθεσινή ημέρα για την Τουρκία στιγμάτισε και η δημοσιοποίηση της ετήσιας έκθεσης της Κομισιόν για χώρες υποψήφιες προς ένταξη στην ΕΕ, στις σελίδες της οποίας η Τουρκία νουθετείται «να αποφύγει απειλές και ενέργειες που βλάπτουν τις σχέσεις καλής γειτονίας». «Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επανειλημμένα έχει δηλώσει ότι η ΕΕ έχει στρατηγικό συμφέρον για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και για την ανάπτυξη σχέσης συνεργασίας και αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία» επισημαίνεται χαρακτηριστικά, ενώ η γειτονική χώρα καλείται να πάρει πίσω όλες τις μονομερείς ενέργειες που ανακοινώθηκαν στις 20 Ιουλίου για τα Βαρώσια, όπως και όλα τα βήματα που έγιναν από τον Οκτώβριο του 2020, αντιβαίνοντας στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Η ισχυρή αυτή, ευρωπαϊκή υπόμνηση για τα Βαρώσια δεν στερείται περιεχομένου, με δεδομένο ότι στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ την περασμένη Δευτέρα ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ παρατήρησε πως η συμπεριφορά της Τουρκίας δημιουργεί ένταση στην Κύπρο και υπονομεύει την επανάληψη των διαπραγματεύσεων για την επίλυση του Κυπριακού, εκφράζοντας ταυτόχρονα την αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα και την Κύπρο, για τις τουρκικές παράνομες ενέργειες στην ΑΟΖ τους.
Για το λόγο αυτό, δόθηκε εντολή στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ετοιμάσουν επιλογές με προτεινόμενα μέτρα εναντίον της Τουρκίας (options paper), τα οποία θα κληθούν να αποφασίσουν τα Κράτη-Μέλη. Ερωτηθείς, μάλιστα, διευκρινιστικά χθες ο Εκπρόσωπος Τύπου του ΥΠΕΞ, Αλέξανδρος Παπαϊωάννου κατά την ενημέρωση των διπλωματικών συντακτών, εξήγησε πως πρόκειται για «καινούρια» εντολή προς τις αρμόδιες ευρωπαϊκές υπηρεσίες και όργανα, ενώ «εφόσον η τουρκική συμπεριφορά συνεχίζει να είναι αυτή που είναι και μάλιστα να απειλεί άμεσα με τις πράξεις της κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτό θεωρούμε ότι δεν πρέπει να περάσει αναπάντητο», κατέληξε.
Πίεση και από τις ΗΠΑ
Στα αρνητικά δεδομένα για την τουρκική διπλωματία προστέθηκε και η υπερψήφιση από τη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ του νομοσχεδίου για την Αμερικανική πολιτική στη Λιβύη, καθώς ενεργοποιεί τη δυνατότητα επιβολής κυρώσεων σε οποιονδήποτε απειλεί την ειρήνη, την ασφάλεια και τη σταθερότητα της χώρας (που οδεύει προς εκλογές στις 24 Δεκεμβρίου), με αποδέκτη ως εκ τούτου και την Τουρκία. Ειδικότερα, στο νομοσχέδιο γίνεται ειδική αναφορά στην ανάγκη πλήρους αποχώρησης του συνόλου των ξένων δυνάμεων (τακτικών στρατιωτικών δυνάμεων και μισθοφόρων) από τη Λιβύη, ενόψει και της Συνόδου που θα πραγματοποιηθεί αύριο στην Τρίπολη, στην οποία θα μετάσχει και ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας. Η Αθήνα, άλλωστε, έχει φροντίσει να υπογραμμιστεί, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, «ο αποσταθεροποιητικός ρόλος της Τουρκίας στη Λιβύη, κυρίως όσον αφορά τη στρατιωτική εμπλοκή και την παρεμπόδιση της πολιτικής διαδικασίας, καθώς και στην ανάγκη πλήρους αποχώρησης του συνόλου των ξένων δυνάμεων από τη χώρα».
Μετά την υπογραφή της ελληνοαμερικανικής συμφωνίας, και την μεταφορά Αμερικανικών στρατευμάτων στην Θράκη, αλλά και την επιστολή Μπλίνκεν, η οποία ερμηνεύεται από την ελληνική πλευρά ως μια έμμεση καταδίκη του τουρκικού casus belli, επιβεβαιώνεται η απόφαση για αμοιβαία προστασία της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας απέναντι σε ενέργειες που απειλούν την ειρήνη και στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι ένοπλες επιθέσεις. Μάλιστα οι δύο πλευρές δεσμεύονται να αποτρέψουν τέτοιες ενέργειες αλλά και να αντιταχθούν σε αυτές.
