Άγνωστο στους περισσότερους το χωριό της Ετιάς στην Κρήτη, συναντάται μέσα στο καταπράσινο τοπίο του Λασιθίου, μεταξύ των Λιθινών και του Ζήρου. Το άλλοτε μεγαλύτερο χωριό της επαρχίας της Σητείας, σήμερα μοιάζει πιο έρημο και εγκαταλελειμμένο από ποτέ, με τις εικόνες που αντικρίζει κανείς σε αυτό να δημιουργούν έντονα το αίσθημα της νοσταλγίας.
Χαρακτηρισμένο ως παραδοσιακός οικισμός, οφείλει το όνομά του στο δέντρο ιτιά, το οποίο στην Κρήτη αποκαλείται Ετιά ή Εθιά. Η περιοχή λόγω του γόνιμου εδάφους και κλίματός της αναδείχθηκε σε έναν από τους μεγαλύτερους οικισμούς της Κρήτης επί Ενετοκρατίας, ενώ αποτέλεσε το φέουδο της οικογένειας Ντε Μέτσο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Το χωριό των Ιωαννίνων με τα αρχαία ονόματα των κατοίκων
Το μικρό αυτό μεσαιωνικό χωριό της Κρήτης δημιουργήθηκε από τους Ενετούς, ενώ κατά την εποχή της ακμής του μετρούσε περίπου 500 μόνιμους κατοίκους. Σήμερα είναι ερειπωμένο, με μοναδικούς μάρτυρες της ιστορίας του τα λιγοστά εναπομείναντα όρθια κτίρια, ανάμεσα στα οποία οι δύο εκκλησίες της Ετιάς και η εντυπωσιακή έπαυλη Ντε Μέτσο ή Σεράγι στο βόρειο άκρο του χωριού, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα δείγματα ενετικής αρχιτεκτονικής σε ολόκληρη την Κρήτη.
Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό τριώροφο κτίσμα, που σήμερα μετά από αρκετές καταστροφές σώζεται μόνο το ισόγειο του. Πάνω από την κεντρική είσοδο παρατηρεί κανείς τα εντυπωσιακά οικόσημα της οικογένειας Ντε Μέτσο.
Άλλα σημεία ενδιαφέροντος του χωριού ο ναός του Αγίου Ιωάννη με όμορφες τοιχογραφίες και εκείνος της Αγίας Αικατερίνης, ο οποίος επί Τουρκοκρατίας μετατράπηκε σε τζαμί και λειτουργούσε ως τέτοιο μέχρι το 1897.
