Ρωσία και Τουρκία έρχονται όλο και πιο κοντά και η επίσκεψη του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν στη Αγκυρα για την τριμερή σύνοδο Τουρκίας – Ρωσίας – Ιράν αποδεικνύει πως οι δυο χώρες φιλοδοξούν να γίνουν το νέο… «καυτό» διδυμάκι συμμάχων της Ευρασίας.
Η παρουσία του «Τσάρου» στην αυλή του «Σουλτάνου» Ερντογάν είναι ένα ακόμη σημάδι πως συνεχίζεται η (επανα)προσέγγιση Ρωσίας και Τουρκίας, σε ενεργειακό, εμπορικό και πολεμικό επίπεδο, με μπόλικους, ωστόσο, «αστερίσκους», να λεκιάζουν μια, εκ πρώτης όψεως, ισότιμη σχέση.
Κι αυτό γιατί, πρακτικά, ο Πούτιν είναι αυτός που έχει το «πάνω χέρι» στην μεταξύ τους σχέση, παρά την αδιαφιλονίκητη διπλωματική του απομόνωση από τη Δύση ένεκα της υπόθεσης της δηλητηρίασης του ρώσου πράκτορα Σκριπάλ στην Βρετανία -αν και ο Ερντογάν κι αυτός με την σειρά του δεν διάγει δα και τις καλύτερες ημέρες… αγαστών σχέσεων με την Δύση και ειδικά την Ε.Ε.
Πούτιν κι Ερντογάν εγκαινίασαν από κοινού τα έργα κατασκευής (από τη ρωσική Rosatom) του πρώτου στη γείτονα πυρηνικού σταθμού στο Ακουγιού, στα σεισμογενή μεσογειακά παράλια της Μερσίνας, ενώ στη συνέχεια συζήτησαν όχι μόνο για όσα τους ενώνουν (τα ενεργειακά, τους S-400 και τον αγωγό Turkstream) αλλά και όσα τους χωρίζουν, δηλαδή την Συρία και την μοίρα του Μπασάρ αλ Ασαντ.
Στη συνάντηση αυτή αναμένεται να θιγεί από τον Ρώσο πρόεδρο και το θέμα των δύο Ελλήνων στρατιωτικών που κρατούνται στην Αδριανούπολη. Αυτό τουλάχιστον προσδοκά η Αθήνα, καθώς το ζήτημα τέθηκε από τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα κατά την πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία του με τον Ρώσο πρόεδρο, ο οποίος τον κάλεσε να επισκεφθεί τη χώρα του.
Κι αύριο, Τετάρτη, στην Αγκυρα, οι δυο ηγέτες θα καθίσουν για δεύτερη φορά στο ίδιο τραπέζι μαζί με τον έτερο βασικό σύμμαχο του Ασαντ, τον Ιρανό πρόεδρο Ρουχανί για να συζητήσουν το μέλλον της Συρίας.
«Η Τουρκία πέφτει στην παγίδα της Ρωσίας»
Η αρθρογράφος Μπαρτσίν Γινάντς της Hurriyet Daily News σημειώνει πόσο αναντίστοιχο είναι το «φλερτ” Ρωσίας-Τουρκίας με τις τουρκικές προτεραιότητες, σημειώνοντας πως «η Τουρκία πέφτει στην παγίδα της Ρωσίας”, όπως γράφει
Κι όντως, το πάνω χέρι στη σχέση Ερντογάν-Πούτιν το
έχει ο Πούτιν καθώς ελέγχει ενεργειακά την Τουρκία σε βαθμό εξάρτησης, ενώ η Ρωσία βρίσκεται στην πρώτη τριάδα των τουρκικών εισαγωγών.
Αντιθέτως, η Ρωσία δεν περιλαμβάνεται καν στον κατάλογο των δέκα πρώτων προορισμών των τουρκικών εξαγωγών, ο οποίος συγκροτείται αποκλειστικά από δυτικές χώρες, που πλέον βρίσκονται στην πλειονότητά τους σε κακό επίπεδο σχέσεων με την Άγκυρα.
Για τη Γινάντς, η ανισορροπία στην μεταξύ τους σχέση δεν περιορίζεται μόνο στο οικονομικό πεδίο.
«Οι έξυπνες χώρες δεν αφήνονται να στριμωχτούν από τους αντιπάλους τους. Αλλά στη συριακή κρίση, η Τουρκία έχει πέσει στην παγίδα της Ρωσίας, του Ιράν και του Άσαντ», τονίζει.
«Οι επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού κατά των Κούρδων της Συρίας δεν θα ήταν εφικτές χωρίς την ανοχή της Ρωσίας, η οποία ελέγχει τον συριακό εναέριο χώρο. Όμως, το αντάλλαγμα ήταν να μείνει η Τουρκία σιωπηλή, όταν η Δαμασκός και η οι σύμμαχοί της ανακτούσαν από τους αντικυβερνητικούς αντάρτες το Χαλέπι, την ανατολική Γούτα και τώρα τη Ντούμα», επισημαίνει με νόημα.
Κι έτσι, όσο η Τουρκία εκκαθαρίζει τα σύνορά της από το PYD (συριακό βραχίονα του κουρδικού ΡΚΚ), αναδιπλώνονται σε άλλο σημείο των τουρκικών συνόρων οι υποχωρούντες τζιχαντιστές αντάρτες, μία εξέλιξη η οποία καθιστά την Τουρκία ευάλωτη σε εκβιασμούς, διότι ο τουρκικός πληθυσμός δυσφορεί όλο και περισσότερο για την παρουσία των Σύρων προσφύγων.
Τον κυρίαρχο πλέον ρόλο του Σύρου προέδρου –και μέσω αυτού, του Κρεμλίνου– ήδη αναγνωρίζει ένας από τους βασικότερους μέχρι σήμερα περιφερειακούς εχθρούς του.
«Ο Μπασάρ μένει», παραδέχτηκε μιλώντας στο περιοδικό Time o Σαουδάραβας πρίγκιπας-διάδοχος Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, προσθέτοντας με νόημα πως «πιστεύω όμως ότι είναι προς το συμφέρον του Μπασάρ να μην αφήσει τους Ιρανούς να κάνουν ό,τι θέλουν».
«Οι Κούρδοι έχουν συνειδητοποιήσει εδώ και καιρό ότι η Ουάσινγκτον δεν θα κόψει τον λαιμό της γι’ αυτούς», προσθέτει ο Ισραηλινός αναλυτής. «Ακόμη μία φορά, η Αγκυρα αποδείχθηκε πιο σημαντική για τον Τραμπ και […] η τουρκο-κουρδική διένεξη θα διεξαχθεί μεταξύ των δύο μερών, χωρίς αμερικανική ανάμειξη, όπως και η ισραηλο-παλαιστινιακή διένεξη ή η “τοπική” διαμάχη στη Συρία», γράφει στη Haaretz ο αναλυτής Ζβι Μπαρέλ.
«Βέβαια, σε αμφότερα τα πεδία συνεργασίας η Άγκυρα επιχειρεί να μεταχειρισθεί τη νέα φιλία της με τη Μόσχα περισσότερο ως μοχλό για να επαναδιαπραγματευτεί τη σχέση της με τις ΗΠΑ (λ.χ. να εξασφαλίσει την απόσυρση των μαχητών του PYD ανατολικά του Ευφράτη ή τη συγκατάθεση του Κογκρέσου στην προμήθεια συστημάτων Patriot, αντί για τους S-400). Όμως πρόκειται για ακροβασία με υψηλό ρίσκο και αμφίβολα αποτελέσματα – σε αντίθεση με τα συγκεκριμένα, έστω και οριοθετημένα, κέρδη της ρωσικής πλευράς», καταλήγει με την σειρά της η Γινάντς.
Οι… risky business του Ερντογάν
Πάντως, όπως και να” χει, η επίσκεψη Πούτιν για την κατάθεση του θεμέλιου λίθου στον πυρηνικό σταθμό στο Άκουγιου, στέλνει πολλά μηνύματα στο ενεργειακό αλλά και στο διπλωματικό μέτωπο.
Ευγνώμων για την απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης να προσδώσει στο πρόγραμμα του πυρηνικού σταθμού Άκουγιου καθεστώς στρατηγικής επένδυσης δήλωσε ο Πούτιν, απαντώντας στις έντονες περιβαλλοντικές ανησυχίες, εσωτερικές και διεθνείς, λέγοντας ότι η κατασκευή του έργου θα είναι σύμφωνη με τις υψηλότερες προδιαγραφές για την ασφάλεια και την προστασία του περιβάλλοντος.
Σημειώνεται ότι ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός Rosatom κατέχει την πλειοψηφία των μετοχών του έργου του Άκουγιου, με 51%, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό 49% θα διατεθεί σε τουρκικό κονσόρτσιουμ.
Ο σταθμός αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2023, με δυνατότητα ηλεκτροπαραγωγής 4.800 Megawatt. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ύψος της ρωσικής επένδυσης ξεπερνά τα 20 δισεκ. δολάρια, όντας η μεγαλύτερη επένδυση που έγινε ποτέ στην Τουρκία.
Αυτή τη στιγμή 10.000 άνθρωποι εργάζονται για την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού, ενώ 3.500 άνθρωποι θα εργάζονται σε αυτόν όταν θα τεθεί σε λειτουργία. Σε αυτό το πλαίσιο, 248 Τούρκοι βρίσκονται στη Μόσχα και θα εκπαιδευτούν στη λειτουργία του σταθμού για τα επόμενα 6,5 χρόνια.
«Το Άκουγιου είναι απάντηση σε όσους λένε ότι δεν υπάρχει ασφάλεια στην Τουρκία για τους ξένους επενδυτές» τόνισε από την πλευρά του ο Ερντογάν ενόψει της τελετής εγκαινίων του πυρηνικού σταθμού.
Πέρα από το Άκουγιου, οι εμπορικές συναλλαγές Άγκυρας και Μόσχας σημειώνουν σταθερή αύξηση, ενώ το Δεκέμβριο ανακοινώθηκε η πώληση στην Τουρκία του ρωσικού υπερσύγχρονου συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας S-400, η οποία ενόχλησε σφόδρα συμμάχους της Άγκυρας στο ΝΑΤΟ.
Η εφαρμογή της συμφωνίας για την προμήθεια συστοιχιών πυραύλων επιφανείας-αέρος S-400 στην Τουρκία αποτελεί μια προτεραιότητα, δήλωσε από την Αγκυρα ο Βλαντιμίρ Πούτιν.
«Η προτεραιότητα στη συνεργασία (Ρωσίας-Τουρκίας) στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας είναι η εφαρμογή της συμφωνίας της παράδοσης συστημάτων συστοιχίας πυραυλικών συστημάτων S-400 Triumf», τόνισε την Τρίτη ο Ρώσος πρόεδρος.
Οι δύο χώρες συνεργάζονται επίσης στενά για την κατασκευή του αγωγού Turkstream για τη μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου στην Τουρκία.
Το διπλό ταμπλό του «Σουλτάνου»
Παρά το ότι -φαινομενικά- απομακρύνεται από τη Δύση, ο Ερντογάν δείχνει να παίζει ένα διπλό παιχνίδι, καθώς χρησιμοποιεί το «φλερτ» με τη Ρωσία προκειμένου να ασκήσει πίεση στη Δύση για θέματα που τον αφορούν, όπως το προσφυγικό.
Και λέμε «φαινομενικά», γιατί ο Ερντογάν δεν έχει λόγους να ξεκόψει από την Δύση, ειδικά δε από την Βορειοατλαντική Συμμαχία. Αλλά επιδίδεται σε όλες αυτές τις επαφές με την Μόσχα για να δημιουργήσει ανασφάλεια στη Δύση, γνωρίζοντας ότι ΗΠΑ και ΕΕ δεν μπορουν να αγνοήσουν την γεωστρατηγική θέση της χώρας του για μια σειρά από ζητήματα από τη Μέση Ανατολή ως το μεταναστευτικό.
Η Δύση έχει πολλάκις εκφράσει την ανησυχία της για τις ρωσοτουρκικές επαφές, αρχής γενομένης από πέρσι τον Σεπτέμβριο, όταν οι δυο χώρες συμφώνησαν για την αγορά -από την πλευρά της πρώτης- των S-400, ενός συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας που αφενός ενισχύει την στρατιωτική ισχύ της Τουρκίας, κι αφετέρου μεγαλώνει το δίλημμα ασφαλείας στα γειτονικά της Τουρκίας κράτη, όπως η Ελλάδα.
Θεαματική (επανα)προσέγγιση
Πάντως σημειώνουμε πως η ρωσοτουρκική προσέγγιση είναι θεαματική, αν σκεφτεί κανείς ότι πριν από δυόμισι χρόνια, τον Νοέμβριο του 2015, ένα ρωσικό μαχητικό αεροπλάνο είχε καταρριφθεί από τουρκικά F-16 κοντά στα σύνορα με τη Συρία, φέρνοντας τις δύο χώρες στο χείλος της πολεμικής σύρραξης.
Οπως σημειώνουν κορυφαίοι διεθνολόγοι, οι διαφορές μεταξύ Μόσχας και Αγκυρας παραμένουν σε ζητήματα όπως το Κυπριακό ή το πρόβλημα της Κριμαίας. Ωστόσο, Πούτιν και Ερντογάν κατόρθωσαν να διαχωρίσουν αυτά τα προβλήματα από εκείνα στα οποία έχουν κοινά συμφέροντα.
Τρανή απόδειξη, τό ότι η Τουρκία αρνήθηκε πριν ένα μήνα να ακολουθήσει τις χώρες της Δύσης που απέλασαν Ρώσους διπλωμάτες για την επίθεση εναντίον του πρώην διπλού πράκτορα Σεργκέι Σκριπάλ, στη νότια Αγγλία.
Μια τελευταία υπενθύμιση πως τόσο ο Ερντογάν, όσο και ο Πούτιν ακολουθούν κατά γράμμα τη ρήση «τα κράτη δεν έχουν φίλους, αλλά συμφέροντα»…
Πηγή: thetoc.gr
