US Secretary of State Rex Tillerson (L) meeting with Turkish President Recep Tayyip Erdogan (R) in Ankara, Turkey. EPA, TURKISH PRESIDENT PRESS OFFICE HANDOUT, EDITORIAL USE ONLY FEBRUARY 17, 2018
Εδώ και πολύ καιρό έχω καταγράψει την άποψη μου για την τελική κατάληξη που θα έχει η κρίση που επικρατεί στις σχέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών με την Τουρκία. Κόντρα στην επικρατούσα άποψη, με αφορμή όσα έλαβαν χώρα κατά την επίσκεψη του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Ρέξ Τίλερσον, στην Άγκυρα, θα επαναλάβω ότι στο τέλος οι δυο παλαιοί σύμμαχοι και φίλοι θα τα ξαναβρούν και η Τουρκία, θα βγει κερδισμένη.
Ανατολίτικο Παζάρι…
Είναι υπεράνω πάσης αμφιβολίας ότι επί του παρόντος, τα προβλήματα στη σχέση Ουάσιγκτον και Άγκυρας, είναι πολλά και δύσκολα. Όπως, είναι επίσης βέβαιο, ότι τη μεγαλύτερη ευθύνη για αυτό το γεγονός τη φέρει ο Πρόεδρος της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν.
Ο Ερντογάν είναι ένας απολυταρχικός ηγέτης, με δημοκρατικό περίβλημα, ο οποίος ελέγχει πλήρως το σύστημα στη χώρα του, και δυστυχώς για τους αντιπάλους του μέσα και έξω, έχει μια καθαρά διαμορφωμένη και σχεδιασμένη για την προώθηση των εθνικών συμφερόντων της Τουρκίας, στρατηγική. Είναι βιρτουόζος στο να εξασκεί το ανατολίτικο παζάρι.
Από πολύ νωρίς αντιλήφθηκε, ότι τα δεδομένα που επικρατούν στην ευρύτερη περιοχή γύρω από την Τουρκία, αλλάζουν άρδην, με αποτέλεσμα να σχεδιάσει τη στρατηγική του με στόχο να κερδίσει σε πολλαπλά μέτωπα από την μεγάλη αναταραχή που προκαλεί και θα συνεχίσει να προκαλεί, πιο έντονα, αυτή η αλλαγή.
Οι σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας έχουν πολύ βαθιές ρίζες, ειδικά στο χώρο των ενόπλων δυνάμεων, αλλά και μεταξύ των διπλωματών των δυο χωρών.
Ο πολύχρονος εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, άνοιξε τον ασκό του Αιόλου στην ευρύτερη περιοχή και έδωσε τη δυνατότητα, στον Ερντογάν και την Τουρκία να κάνουν παιχνίδι και παζάρι σε πολλαπλά μέτωπα.
Λόγω της στενής σχέσης οι ΗΠΑ για δεκαετίες θεωρούσαν την Τουρκία δεδομένη, τη στήριζαν, αλλά πάντα μέσα στα όρια που είχαν θέσει για αυτή στο μεταπολεμικό σκηνικό και στις διαμορφωμένες από τον Ψυχρό Πόλεμο συντεταγμένες. Σαν αποτέλεσμα οι επιδιώξεις της για αναθεώρηση των μεταπολεμικών δεδομένων που της είχαν επιβληθεί, πάντα σκόνταφταν στον τοίχο της Ουάσιγκτον.
Η επερχόμενη κατάρρευση του μεταπολεμικού σκηνικού και η διαμόρφωση του νέου πάνω στα δεδομένα που επικρατούν σήμερα, μαζί με τη νέα στρατηγική των ΗΠΑ, για την περιοχή, έδωσαν διέξοδο στην Τουρκία να αρχίσει να απλώνει τις καταπατημένες για δεκαετίες επιδιώξεις της. Και αμέσως μπήκε σε εφαρμογή, από τον Σουλτάνο Ερντογάν, το ανατολίτικο παζάρι.
Άρχισε να παίζει σε όλα τα μέτωπα, ακόμη και εκεί που στο παρελθόν θα ήταν ανήκουστο κάτι τέτοιο. Μόσχα, Τεχεράνη, Κάϊρο κλπ. Ταυτόχρονα, άρχισε να παίζει έντονα το μουσουλμανικό χαρτί. Άρχισε επίσης, να πυροβολεί τις παραδοσιακές σχέσεις, πρώτα με το Ισραήλ και μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο εμφύλιος στη Συρία, ανέδειξε για τον Ερντογάν και την Τουρκία, κινδύνους αλλά και ευκαιρίες. Έφερε στο προσκήνιο τον μεγάλο κίνδυνο της δημιουργίας Κουρδικού κράτους, στα σύνορα της Τουρκίας, αλλά δημιούργησε και την ευκαιρία για το τελικό ξεκαθάρισμα με τους Κούρδους. Και για να μην μακρηγορώ, ας έρθουμε στην κρίση με τις ΗΠΑ και στην επίσκεψη Τίλερσον.
Τα προβλήματα πολλά. Στην κορυφή, η συμμαχία και στήριξη από τις ΗΠΑ, των Κούρδων του YPG, στη Συρία, το φλερτ με τη Ρωσία, και η εξαγγελία για την αγορά των ρωσικών s-400, η κόντρα για την έκδοση του Φετουλάχ Γκιουλέν, το επίσης φλερτ με την Τεχεράνη, οι συνεχείς επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ, και αρκετά ακόμη.
Οι ρητορικές με βαρύτατες φράσεις από το Σουλτάνο, εναντίον των ΗΠΑ, σχεδόν καθημερινές, και το τράβηγμα στα άκρα συνεχές. Η επίσκεψη στην Ουάσιγκτον και η συνάντηση με τον Αμερικανό Πρόεδρο, Ντόναλντ Τράμπ, στο Λευκό Οίκο, επεισοδιακή. Και φτάνουμε στην εισβολή στη Συρία, και την επιχείρηση, «Κλάδος Ελιάς», εναντίον των στενών συμμάχων των ΗΠΑ, στην καταπολέμηση του ISIS, των Κούρδων του YPG. Ερντογάν και Τουρκία στα κάγκελα για την υποστήριξη και των εξοπλισμό των Κούρδων από την Ουάσιγκτον.
Επίσκεψη Τίλερσον…
Με τον κόμπο να έχει φτάσει στο χτένι, λόγω του Ερντογάν και της Τουρκίας, έρχεται η επίσκεψη του Ρέξ Τίλερσον, στην Άγκυρα. Ο Ερντογάν και η κυβέρνησή του, φροντίζουν πριν καν την άφιξη του, να χαρακτηρίσουν την επίσκεψη κομβικό σημείο για την επούλωση ή την πλήρη κατάρρευση της σχέσης μεταξύ των δύο χωρών.
Το παζάρι ξεκινά με την πρωτοφανή για τα διπλωματικά δεδομένα, συνάντηση τρεισήμισι ωρών του κ. Τίλερσον με τον Ερντογάν, χωρίς την παρουσία κανενός Αμερικανού Αξιωματούχου, και μόνο τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών, Μελβούτ Τσαβούσογλου, να παίζει το ρόλο του μεταφραστή. Ένας Θεός ξέρει τι ειπώθηκε.
Στη συνέχεια ολονυκτία των επιτελείων των Υπουργών Εξωτερικών, και προσπάθεια για διαμόρφωση μιας συμφωνίας. Νωρίς το πρωί, οι Τούρκοι διαρρέουν πρόταση για το καυτό θέμα των Κούρδων του YPG, στη Συρία, προς τις ΗΠΑ. Απόσυρση των Κούρδων του YPG από την στρατηγικής σημασίας πόλη Μανμπίζ, ανατολικά του ποταμού Ευφράτη στη Συρία, και ταυτόχρονη παρουσία στην πόλη των αμερικανικών και τουρκικών δυνάμεων. Η διαρροή αναφέρει, ότι η πρόταση εξετάζεται από την Ουάσιγκτον.
Κοινή Συνέντευξη Τύπου…
Και ερχόμαστε στην κοινή συνέντευξη τύπου, Τίλλερσον και Τσαβούσογλου. Πολλοί διέγνωσαν ανυπαρξία προόδου και παραμονή της έντασης. Καλό είναι να διαβάσουμε πίσω από τις λέξεις. Ο Τσαβούσογλου, συνέχισε δημόσια το ανατολίτικο παζάρι, αφού δήλωσε με το καλημέρα της συνέντευξης τύπου ότι, «οι σχέσεις μας βρίσκονται σε κρίσιμο σημείο καμπής. Είτε θα το διορθώσουμε αυτό και θα συνεχίσουμε τις σχέσεις μας, είτε θα πάμε σε πολύ χειρότερη θέση. Αλλά με τη θέληση που βάλαμε μπροστά από χθες (συνάντηση με Ερντογάν), κάναμε μια σημαντική στροφή όσον αφορά την ομαλοποίηση των σχέσεων μας. Φτάσαμε σε συμφωνία και κατανόηση».
Ο τούρκος ΥΠΕΞ, επανέλαβε δημόσια την πρόταση για το YPG και την Μανμπίζ, σημειώνοντας ότι οι ΗΠΑ, είχαν δώσει υποσχέσεις που δεν τήρησαν.
Ο κ. Τίλερσον, όταν αναφέρθηκε στο θέμα είπε, “πρόκειται να αντιμετωπίσουμε την Μανμπίζ, πρώτα.. Είναι ένας από τους πρώτους τομείς στους οποίους θα εργαστούμε. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεσμεύτηκαν προηγουμένως στην Τουρκία. Δεν έχουμε ολοκληρώσει την εκπλήρωση αυτών των δεσμεύσεων. Μέσω της ομάδας εργασίας πρόκειται να το αντιμετωπίσουμε και η Μανμπίζ, θα πάρει προτεραιότητα».
Ποιος δεν αντιλαμβάνεται τι έρχεται;
Στο άλλο καυτό θέμα της Ρωσίας και της αγοράς των S-400, ο Ρέξ Τίλερσον, ανέφερε ότι εάν προχωρήσει η αγορά και η αμυντική συμφωνία με τη Ρωσία, η κυβέρνηση των ΗΠΑ, είναι υποχρεωμένη να εφαρμόσει τον νόμο που έχει ψηφίσει το Κογκρέσο, με αφορμή την ανάμιξη της Ρωσίας στις αμερικανικές εκλογές, και να επιβάλει κυρώσεις. Προσθέτοντας, ταυτόχρονα ότι τίποτα δεν έχει τελειώσει.
Μια προσεκτική ανάγνωση της απάντησης Τσαβούσογλου για το θέμα, δείχνει ξεκάθαρα, ότι είναι τυράκι στο ανατολίτικο παζάρι, που θα εξαργυρωθεί πολύ σύντομα με κάτι που επιθυμεί η Τουρκία, για την «υποχώρηση» που θα κάνει με τους S-400.
Το σημείο της συνέντευξης που περιγράφει με σαφήνεια αυτό που έρχεται είναι εκεί που ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών, μιλώντας για την υφιστάμενη κρίση στις σχέσεις και το μέλλον, ανέφερε, «το σημαντικό σημείο που θέλω να πάρετε εδώ, είναι ότι δεν πρόκειται να δράσουμε μόνοι μας πλέον. Δεν πρόκειται να κάνουμε κάτι ως Η.Π.Α. και η Τουρκία να κάνει κάτι άλλο. Θα ενεργήσουμε μαζί από εδώ και στο εξής. Θα ενώσουμε τα μπράτσα, θα δουλέψουμε στα ζητήματα που μας προκαλούν δυσκολίες και θα τα λύσουμε».
Και όλα αυτά μέσα από έναν μηχανισμό που συμφωνήθηκε να αρχίσει να λειτουργεί μεταξύ των δυο χωρών, του οποίου οι ομάδες εργασίας, θα συναντηθούν για να αρχίσουν να εργάζονται στα μέσα Μαρτίου.
Είναι απορίας άξιο να μην αντιλαμβάνεται κανείς ότι το ανατολίτικο παζάρι Ερντογάν, απέδωσε. Έφερε την Αμερική στο τραπέζι και τώρα θα αρχίσει να απολαμβάνει τα κέρδη.
Βερολίνο…
Σε όλη αυτή την ανάλυση αξίζει, επίσης, μια αναφορά στη Γερμανία, και στο αντίστοιχο ανατολίτικο παζάρι με το Βερολίνο και τη Μέρκελ. Πολλοί ξεχνούν ότι το Βατερλό, της Μέρκελ και της Ευρώπης γενικότερα, είναι το μεταναστευτικό. Εδώ ο Σουλτάνος Ερντογάν, κρατάει γερό χαρτί και εκβιάζει.
Ταυτόχρονα με την επίσκεψη Τίλερσον στην Άγκυρα, ο τούρκος Πρωθυπουργός, Γιλντιρίμ, βρέθηκε στο Βερολίνο για επίσκεψη και συνάντηση με την αποδυναμωμένη πολιτικά, Μέρκελ. Η Γερμανία, πριν την επίσκεψη, είχε ανεβάσει ψηλά την συνεχιζόμενη φυλάκιση του Γερμανού δημοσιογράφου. Στο παρασκήνιο, για όποιον βλέπει καθαρά, έτρεμε το φυλλοκάρδι της μήπως ο Ερντογάν ανοίξει και πάλι την κάνουλα των μεταναστών και το κάνει μπάχαλο.
Μια ημέρα μετά την επίσκεψη Γιλντιρίμ, ο Ερντογάν άφησε ελεύθερο το δημοσιογράφο, που πέταξε με γερμανικό κυβερνητικό αεροπλάνο πίσω στη Γερμανία. Μετά τα δήθεν γερμανικά χαστούκια από τη Μέρκελ, όλα μέλι γάλα. Πάλι θα αρχίσει να παίρνει ο Σουλτάνος. Τι δεν καταλαβαίνουν και εδώ κάποιοι;
Ελλάδα και Κύπρος…
Κλείνοντας, μέσα σε όλο αυτό το καλά σχεδιασμένο, ανατολίτικο παζάρι του Σουλτάνου, οι μεγάλοι χαμένοι είναι, με δική τους ευθύνη, Ελλάδα και Κύπρος. Δεν χρειάζεται να ειπωθούν πολλά. Οι τραγικοί χειρισμοί Αθήνας και Λευκωσίας τις τελευταίες ημέρες, στα περιστατικά των Ιμίων, και με το τρυπάνι της ENI, στην Κύπρο, τα λένε όλα. Το γεγονός ότι όλοι Αμερική, Ευρώπη και Ρωσία, μας είπαν βρείτε τα, αποδεικνύει περίτρανα, ότι ο μεγάλος κερδισμένος είναι η καλά σχεδιασμένη στρατηγική αναθεώρησης του Ερντογάν. Λωζάνη, Αιγαίο, Κύπρος, μέρος του ανατολίτικου παζαριού.
