Όπως ο ίδιος αναφέρει, παραθέτοντας τον κατάλογο των δώδεκα Αποστόλων, ασκούσε το κακόφημο επάγγελμα του τελώνη, δηλαδή ήταν συλλέκτης φόρων, από το οποίο και είχε αποκτήσει μεγάλη περιουσία.
Γράφει ο καθηγητής Ηλίας Βουλγαράκης ότι ο Ευαγγελιστής Ματθαίος θέλησε να υπογραμμίσει την αρετή της ταπείνωσης στη ζωή του και γι’ αυτό αναφέρεται προσωπικά στο επάγγελμα που επιτελούσε. «῾Η διαπίστωση αὐτὴ ὁδήγησε τὸν ἱστορικό Εὐσέβιο Καισαρείας τῆς Παλαιστίνης στὸ εὔλογο συμπέρασμα ὅτι ὁ ᾿Απόστολος Ματθαῖος ἔγραψε αὐτὸν τὸν χαρακτηρισμὸ, ὄχι ἀσφαλῶς γιὰ νὰ τιμήσει τὸν ἑαυτό του ἀπέναντι στοὺς ἄλλους ᾿Αποστόλους ποὺ ἦσαν στὴν πλειονότητά τους ψαράδες, ἀλλὰ γιὰ νὰ τὸν ὑποτιμήσει. Πόσο σωστὸ εἶναι τὸ συμπέρασμα τοῦτο καταφαίνεται ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι στὴν ἀρχαία ἐποχή, ἀλλὰ καὶ στὰ χρόνια τῆς Καινῆς Διαθήκης τὸ ἐπάγγελμα τοῦ τελώνη θεωρεῖτο ἠθικὰ ἐπιλήψιμο λόγῳ τῶν ἐκβιασμῶν ποὺ ἔκαναν οἱ τελῶνες σὲ πλούσιους καὶ φτωχοὺς, γιὰ νὰ συνάζουν περισσότερα χρήματα. Στὴν Καινὴ Διαθήκη ὁ τελώνης κατατάσσεται συχνὰ μαζὶ μὲ τοὺς ἁμαρτωλοὺς (Μτ. θʹ 10· ιαʹ 19· καʹ 31· Μκ. βʹ 15· Λκ. εʹ 27-29· ζʹ 34) ἢ μὲ τοὺς ἀπίστους (ἐθνικοὺς) (Μτ. ιηʹ 17). Μὲ βάση τὰ παραπάνω συμπεραίνει ὁ Εὐσέβιος ὅτι ὁ Ματθαῖος, προσθέτοντας δίπλα στὸ ὄνομά του τὸ παλιό του ἐπάγγελμα, κινήθηκε ἀπὸ πραγματική ταπείνωση».
Μόλις, ωστόσο, άκουσε τον Ιησού να του απευθύνει το «ακολούθει μοι», εγκατέλειψε τα πάντα, μετανόησε και έγινε κήρυκας του Ευαγγελίου. Άλλαξε άρδην την πορεία της ζωής του. Επισημαίνει ο υμνογράφος για τον Ευαγγελιστή Ματθαίο: «Του τελωνείου τον ζυγόν απορρίψας, δικαιοσύνης τω ζυγώ προσηρμόσθης».
Ο Απόστολος Ματθαίος κήρυξε το Ευαγγέλιο, πρώτα ανάμεσα στους τελώνες και τα συγγενικά του πρόσωπα και ύστερα ανάμεσα στους ειδωλολάτρες, πολλούς από τους οποίους κατόρθωσε να φέρει στην αληθινή πίστη. Κήρυξε επίσης το ευαγγέλιο στην Αιθιοπία, όπου και υπέστη μαρτυρικό θάνατο.
Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος είναι ο συγγραφέας του πρώτου, κατά σειρά, βιβλίου από τα συνολικά 27 βιβλία της Καινής Διαθήκης, δηλαδή του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου.
Ιστορεί ο υμνογράφος στο Κοντάκιον της εορτής: «Τοῦ τελωνείου τὸν ζυγὸν ἀπορρίψας, δικαιοσύνης τῷ ζυγῷ προσηρμόσθης, καὶ ἀνεδείχθης ἔμπορος πανάριστος, πλοῦτον κομισάμενος, τὴν ἐξ ὕψους σοφίαν· ὅθεν ἀνεκήρυξας, ἀληθείας τὸν λόγον, καὶ τῶν ῥαθύμων ἤγειρας ψυχάς, καθυπογράψας, τὴν ὥραν τῆς κρίσεως». (Κοντάκιον. Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ).
