Α. Ἦταν μεσάνυχτα
«Ἡσύχου σιγῆς περιεχούσης τὰ πάντα καὶ νυκτὸς ἐν ἰδίῳ τάχει μεσαζούσης, ὁ Παντοδύναμός Σου λόγος ἀπ' οὐρανῶν ἐκ θρόνων βασιλειῶν, ἀπότομος πολεμιστὴς εἰς μέσον τῆς ὀλέθριας ἤλατο γῆς» (Σοφ. Σολομ. 18, 14-15) .
«Στὴ βαθειὰ σιγή ποὺ σκέπαζε τὸ κάθε τι καὶ ὅταν ἡ νύκτα βρισκόταν στὴ μέση της, ὁ παντοδύναμός Σου Λόγος ἀπὸ τοὺς οὐρανούς, ἀπὸ τοὺς βασιλικοὺς θρόνους πήδησε ξαφνικὰ σὰν πολεμιστὴς στὴ γῆ ποὺ καταστρεφόταν».
Τὸ βιβλίο «Σοφία Σολομῶντος», ἢ ὅπως ὀνομάζεται ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες Πατέρες «ἡ Πανάρετος σοφία», ἀνήκει στὰ «Δευτεροκανονικά» βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καὶ εἶναι ὅσο καὶ τἄλλα βιβλία τῆς Ἁγ. Γραφῆς, θεόπνευστο, ἂν καὶ ἔχουν ἀντίθετη γνώμη οἱ Ἑβραῖοι, οἱ Διαμαρτυρόμενοι καὶ οἱ ὀρθολογιστές. Ὅμως σὲ πεῖσμα τους εἶναι κι' αὐτὸ θεόπνευστο. Ἀπ' αὐτὸ λοιπὸν παίρνουμε τὴν προφητεία ποὺ παρουσιάζουμε σὰν πρώτη στὴ σειρὰ γιὰ τὴν Γέννηση τοῦ Χριστοῦ.
Ὁ συγγραφέας τοῦ βιβλίου θυμᾶται, μὲ τοὺς στίχους ποὺ γράφει προηγουμένως, τὸν ἐρχομὸ τοῦ ἐξολοθρευτή ἀγγέλου στὴν Αἴγυπτο, γιὰ νὰ τιμωρήσει τὸν Φαραὼ ποὺ καταπάτησε τὸν λόγο ποὺ ἔδωσε στὸν ἀντιπρόσωπο τοῦ Θεοῦ, γιὰ ν' ἀφήσει τοὺς Ἰσραηλῖτες νὰ φύγουν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο καὶ νὰ πᾶνε στὴ γῆ τῆς Ἐπαγγελίας.
Αὐτή βέβαια εἶναι ἡ γραμματικὴ ἑρμηνεία τοῦ κειμένου. Ἂν ὅμως κάνουμε μία σύγκριση τῆς γραμματικῆς ἑρμηνείας μὲ αὐτὰ ποὺ διηγεῖται ἡ Καινὴ Διαθήκη γιὰ τὴ γέννηση τοΰ Χριστοῦ θὰ δοῦμε μία καταπληκτικὴ ὁμοιότητα ἀνάμεσα στὶς δυὸ περικοπές.
Ἀπόλυτη ἡσυχία ἐπικρατοῦσε στὴ γῆ τὴ νύκτα ποὺ γεννήθηκε ὁ Ἰησοῦς. Κανένας δὲν περίμενε πὼς αὐτὸ τὸ μεγάλο γεγονός, ποὺ ἄλλαξε τὴν ἱστορία τοῦ κόσμου θὰ γινόταν ἐκείνη τὴν ἥσυχη νύκτα. Ὅμως ἔγινε. Ἦταν μία ἥσυχη νύκτα, βαθειὰ ἠρεμία ἐπικρατοῦσε παντοῦ. Τὰ μεσάνυκτα ἦταν κοντά. Τότε ὁ Παντοδύναμος Λόγος τοῦ Θεοῦ κατέβηκε στὴν ταλαιπωρημένη γῆ τόσο ἀπότομα ὅσο καὶ ἕνας πολεμιστής, ποὺ κάνει ἐπίθεση γιὰ νὰ αἰφνιδιάσει τὸν ἀντίπαλό του.
Στὸ δεύτερο κεφάλαιο τοῦ Λουκᾶ διαβάζουμε τὴν περιγραφὴ τῆς γέννησης τοῦ Σωτῆρα: «Ἦταν νύκτα κι' οἱ βοσκοὶ τῆς περιοχῆς φύλαγαν τὰ κοπάδια τους μεσ' τὰ χωράφια. Ξαφνικὰ παρουσιάστηκε μπροστὰ τους ἕνας ἄγγελος γιὰ νὰ τοὺς ἀνακοινώσει τὸ μεγάλο γεγονός, πὼς σαρκώθηκε ὁ Θεός». Δὲν περίμεναν οἱ βοσκοὶ τὴν ἐπίσκεψη τοῦ ἀγγέλου, οὔτε καὶ τὴν συνταρακτικὴ εἴδηση ποὺ τοὺς ἔφερνε. Γι' αὐτὸ φοβηθήκανε. Ἀπότομα τούς ᾖρθε τὸ νέο. Ἀπότομα κι' αἰφνιδιαστικὰ ᾖρθε ὁ Μεσσίας στὴ γῆ.
«Ἀπότομος πολεμιστής», λέει ἡ προφητεία. Ἀλλὰ ὁ Κύριος δὲν ἦταν μήπως πολεμιστής; Ἀνάμεσα στοὺς ἀνθρώπους ποὺ ἔζησε, πολέμησε τὸ κακὸ καὶ τὸν ἄρχοντα τοῦ κακοῦ.
Β. Ἀπὸ τὴν Παρθένο
«Δώσει Κύριος αὐτὸς ὑμῖν σημεῖον, ἰδοὺ ἡ Παρθένος ἐν γαστρί ἕξει καὶ τέξεται υἱὸν καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ» (Ἤσ. 7, 14).
«Θὰ δώσει σὲ σᾶς ὁ Κύριος αὐτὸ τὸ σημάδι. Νὰ ἡ Παρθένος θὰ γεννήσει ἕνα γιὸ καὶ θὰ τοῦ δοθεῖ τὸ ὄνομα Ἐμμανουήλ».
Πρὶν ἀπὸ τὴ γέννηση τοῦ Μεσσία γράφτηκαν πολλά. Προφητεύθηκε ἡ γέννησή του μὲ τὴν κάθε τῆς λεπτομέρεια. Τὸ πιὸ θαυμαστὸ ὅμως καὶ τὸ πιὸ σπουδαῖο μέρος, ποὺ μιλᾶ γιὰ τὴ γέννησή Του εἶναι ἡ προφητεία ποὺ παρουσιάζουμε τώρα. Μιλᾶ γιὰ τὸ πιὸ μεγάλο γεγονὸς τῆς γέννησης τοῦ θεανθρώπου. Γιὰ τὴ γέννησή του ἀπὸ τὴν Παρθένο.
Εἶναι θαυμαστὸ καὶ σπουδαῖο τὸ γεγονός, ὄχι γιατί θὰ γεννιόταν ἀπό μία ὅποιαδηποτε παρθένο, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν μοναδικὴ Παρθένο. Ὁ Προφήτης χρησιμοποιεῖ στὸν στίχο του καὶ τὸ ἄρθρο «ἡ» κι' ἔτσι περιορίζει τὴν Παρθένο. Εἶναι ἐκείνη, ἡ μοναδική, ἡ ἔκλεκτη καὶ ἐξαιρετικὴ Παρθένος, ποὺ τὴν διάλεξε ὁ θεός.
Σὲ τρεῖς λέξεις φαίνεται ἐδῶ τὸ θαυματουργικὸ στοιχεῖο, λέει ὁ Ἰωὴλ Γιαννακόπουλος. Τὸ «Ἰδού», τὸ ἄρθρο «ἡ» καὶ ἡ λέξη «Παρθένος» ποὺ πρόκειται νὰ γεννήσει. «Τὸ «Ἰδοὺ» ἐν τῇ Γραφῇ εἰσάγει γεγονότα ἀπροσδόκητα, θαυμαστά. (Ματθ. 1,20 - 3,16 - 4,10 κλπ.). Τὸ ὁριστικὸν ἄρθρον «ἡ» παρθένος, ὁρίζει καὶ περιορίζει τὴν Παρθένον, ὅτι δὲν θὰ εἶναι οἰαδήποτε γυνή, ἄλλα ὁρισμένον ἐξαίρετόν τι πρόσωπον. Ἰδὲ διὰ τὸ ὁριστικὸν ἄρθρον: Ἰωάννου 1,19-25 10,1 ὅπου τὸ ἄρθρον εἰδικεύει τὸ πρόσωπον, καὶ τὸ τρίτον ἡ «παρθένος θὰ γεννήσει» (Ι. Γιαννακοπούλου τ. 18, σέλ. 78).
«Καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ», συνεχίζει ὁ Προφήτης. Τὸ παιδί, ποὺ θὰ γεννηθεῖ μὲ ὑπερφυσικό τρόπο θὰ πάρει τὸ ὄνομα «Ἐμμανουήλ». Αὐτὸ τὸ ὄνομα εἶναι συμβολικὸ γιατί στὰ ἑβραϊκὰ σημαίνει «μαζί μας ὁ Θεός». (Ματθ. 1,25).
Τὸ μεγάλο καὶ ὑπερφυσικὸ στοιχεῖο στὴν ἐκπλήρωση τῆς Προφητείας αὐτῆς εἶναι τὸ ὅτι ὁ Θεὸς παίρνει ἀνθρώπινη μορφή, κατοικεῖ γιὰ ἕνα διάστημα ἐννιὰ μηνῶν στὴν κοιλιὰ μιᾶς διαλεχτῆς γυναίκας καὶ γίνεται τέλειος ἄνθρωπος, ὅσο καὶ τέλειος θεός. Σὰν βρέφος Τὸν φροντίζει ἡ μητέρα Του μὲ τὸν ἴδιο τρόπο ὅπως καὶ ὅλα τὰ μικρὰ παιδιὰ τῶν ἀνθρώπων, τὸν τρέφει μὲ ὑλικὴ τροφή, «βούτυρον καὶ μέλι φάγεται», ὅπως λέει ὁ Ἠσαΐας (κεφ. 7, 15). Τὸ μοναδικὸ ἀνθρώπινο, ποὺ δὲν θάχει, εἶναι ἡ ἁμαρτία, καὶ ἡ ροπὴ στὸ κακὸ καὶ τὴν ἀνομία.
«Εἶναι, ὅπως λέει ὁ Τρεμπέλας, ἐλεύθερος τῆς προπατορικῆς ἁμαρτίας καὶ ἔχει φύσιν ἀνθρωπινὴν ὅλως ἀθῴαν καὶ ἀναμάρτητον, διότι καθ' ὂν χρόνον εὑρίσκεται ἐν τῇ καταστάσει τοῦ νηπίου ἀπειθεῖ μὲν εἰς τὸ κακὸν ἐκλέγει δὲ τὸ ἀγαθόν». (Π. Τρεμπέλα «Ἀπολογητικαὶ Μελέται» τ. Δ. σέλ. 225).
Εἶναι ἡ πρώτη φορᾶ στὴν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας ποὺ γεννιέται ἄνθρωπος ἀπὸ παρθένον ἁγνή, γιατί σὰν ἄνθρωπος γεννήθηκε ἀπὸ τὴν Παρθένο ὁ Κύριος. Καὶ ἡ Παρθένος αὐτὴ ποτὲ δὲν γνώρισε ἄνδρα. Εἶναι ὑπερφυσικὸ τὸ γεγονὸς αὐτό. Ὑπερφυσικὸς καὶ ὁ τρόπος τῆς γέννησης. Ἀλλὰ ὑπερφυσικὴ καὶ ἡ προφητεία. Ὅπως ὅλες ποὺ λέχθηκαν καὶ γράφτηκαν πρὶν ἀπ' τὸν Χριστὸ ἦταν περ' ἀπ' τὴν φύση, ἔτσι κι' αὐτὴ ἡ Προφητεία. Γιὰ κανένα ἄλλον ἄνθρωπο, ὅσο μεγάλος κι' ἂν ἔγινε στὴ γῆ δὲν ἔμαθε τίποτα ὁ κόσμος πρὶν γεννηθεῖ. Γιὰ τὸν Μεσσία μόνο, τὰ ἤξερε ὅλα ἡ ἀνθρωπότητα, ἀπὸ τὴ γέννησή Του μέχρι καὶ ὅλη Του τὴ ζωή. Καὶ ἡ γέννηση αὐτὴ ἔγινε ἀπὸ μία ἐκλεκτὴ Παρθένο, ποὺ ὁ Θεὸς ξεχώρισε ἀνάμεσα στὶς ἄλλες.
Ἐκεῖνος, ποὺ θὰ γεννηθεῖ, λέγει ἡ προφητεία, θὰ πάρει τὸ ὄνομα Ἐμμανουήλ. Νὰ ὅμως, ποὺ γεννήθηκε ὁ Χριστὸς καὶ δὲν ὀνομάσθηκε Ἐμμανουὴλ, ἀλλὰ Ἰησοῦς. Τί σημαίνει αὐτὸ τὸ πρᾶμα; Μήπως ἔκανε ὁ προφήτης λάθος; Ὄχι δὲν πρόκειται γιὰ λάθος. Ἰησοῦς εἶναι τὸ ἀνθρώπινο ὄνομα ποὺ πῆρε Αὐτός ποὺ γεννήθηκε καὶ Ἐμμανουὴλ εἶναι ἡ πραγματικὴ κατάσταση ποὺ δημιουργήθηκε μὲ τὴν γέννησή Του. Ἐμμανουήλ, ὅπως πιὸ πάνω λέμε θὰ πεῖ «μαζί μας ὁ Θεός». Ἀπὸ τὴ μία ὁ Ἰησοῦς εἶναι τέλειος ἄνθρωπος, εἶναι ὅμως ἀπὸ τὴν ἄλλη καὶ τέλειος Θεός. Ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ γεννήθηκε μέχρι ποὺ ἀναστήθηκε καὶ ἀνέβηκε στοὺς οὐρανούς, ἦταν ἀνάμεσα στοὺς ἀνθρώπους, ἀνάμεσα σ' ἐμᾶς, μαζί μας.
Ἂν ἀνοίξουμε τὸ Ἱερὸ Εὐαγγέλιο θὰ συναντήσουμε ἐκεῖ τὴν ἐκπλήρωση κι' αὐτῆς τῆς Προφητείας ὅπως καὶ ὅλων τῶν ἄλλων. Γράφει λοιπὸν γιὰ τὸ σημεῖο αὐτὸ ὁ Εὐαγγελιστὴς καὶ Μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ Ματθαῖος: «Τοῦ δὲ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἡ γέννηση ἔγινε μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο: Ἀφοῦ ἡ μητέρα Του Μαρία ἀρραβωνιάσθηκε μὲ τὸν Ἰωσήφ, ἔμεινε ἔγκυος ἀπὸ Πνεῦμα Ἅγιο πρὶν συνευρεθοῦν. Ὁ ἄνδρας της, ὁ Ἰωσὴφ, ἐπειδὴ ἦταν δίκαιος καὶ δὲν ἤθελε νὰ τὴν ἐκθέσει, σκέφθηκε νὰ τὴν διώξει κρυφά. Κι' ἐνῷ σκεφτόταν αὐτά, ἄγγελος Κυρίου παρουσιάσθηκε μπροστά του καὶ τοῦ εἶπε «Ἰωσὴφ γιὲ τοῦ Δαυίδ, μὴ φοβηθεῖς νὰ πάρεις μαζί σου τὴν Μαρία, τὴν γυναῖκα σου γιατί ἐκεῖνο, ποὺ θὰ γεννηθεῖ προέρχεται ἀπὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Θὰ γεννήσει γιὸ καὶ θὰ τὸν ὀνομάσεις Ἰησοῦ, γιατί αὐτὸς θὰ σώσει τὸν λαό του ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες του. Ὅλα αὐτὰ ἔγιναν γιὰ νὰ ἐκπληρωθεῖ ἐκεῖνο ποὺ ἐλέχθη ἀπὸ τὸν Κύριο μὲ τὸ στόμα τοῦ Προφήτη, Ἰδοὺ ἡ παρθένος θὰ συλλάβει καὶ θὰ γεννήσει γιὸ καὶ θὰ τὸν ὀνομάσουν Ἐμμανουήλ, ποὺ ὅταν μεταφρασθεῖ σημαίνει μαζί μας ὁ Θεός» (Ματθ. 1,18 - 23 ).
Αὐτὴ εἶναι στ' ἀλήθεια μία ἄπο τὶς πιὸ καταπληκτικὲς Προφητεῖες, ποὺ πραγματοποιήθηκαν στὸ πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἐκεῖνος εἶναι ὁ Μεσσίας, ποὺ ἀπὸ χιλιάδες χρόνια περίμεναν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι γιὰ νὰ τοὺς σώσει καὶ γεννήθηκε μὲ τὸν ὑπερφυσικὸ αὐτο τρόπο κι' ἔφερε τὴν σωτηρία.
Γ. Στὴν Βηθλεὲμ
«Καὶ σὺ Βηθλεέμ, οἶκος τοῦ Ἐφραθᾶ, ὀλιγοστὸς εἶ τοῦ εἶναι ἐν χιλιάσιν Ἰούδα. Ἔκ σοῦ μοι ἐξελεύσεται τοῦ εἶναι εἰς ἄρχοντα ἐν τῷ Ἰσραὴλ καὶ αἱ ἔξοδοι αὐτοῦ ἀπ' ἀρχῆς ἐξ ἡμερῶν αἰῶνος» (Μιχ. 5, 1).
«Καὶ σὺ Βηθλεέμ, ἡ παλαιὰ πόλη Εὐφραθά, ποὺ δὲν ἔχεις οὔτε χίλιες οἰκογένειες ἀνάμεσα στὸν Ἰουδαϊκὸ λαό, ἀπὸ σένα θὰ βγεῖ ἐκεῖνος, ποὺ θὰ γίνει ἄρχοντας τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ. Ἡ ἀρχή του θὰ εἶναι ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῶν αἰώνων»·
Ἡ Βηθλεὲμ εἶναι ἕνα χωριό. Μόλις μπορεῖ νὰ μπεῖ ἀνάμεσα στὶς πόλεις, ποὺ ἔχουν μέχρι χίλιες οἰκογένειες. Ἡ «χιλιάς» ἦταν μία μεγάλη διαίρεση κάθε φυλῆς ποὺ ἀριθμοῦσε γύρω στὶς χίλιες οἰκογένειες. Μικρὴ πόλη λοιπὸν ἡ Βηθλεέμ. 'Ὅμως ἀπὸ αὐτὴ τὴ μικρὴ καὶ ἀσήμαντη πόλη θὰ γεννιόταν ὁ «Ἀναμενόμενος».
Στὴν Καινὴ Διαθήκη βλέπουμε ὅλες τὶς λεπτομέρειες, ποὺ ἔρχονται νὰ ξεπληρώσουν καὶ αὐτὴ τὴν προφητεία. Ἡ Μαρία μαζὶ μὲ τὸν Μνήστορα Ἰωσὴφ βρίσκονται στὴν Ναζαρέτ, μίαν ἄλλη μικρὴ κι' ἀσήμαντη πόλη. Τότε βγῆκε τὸ διάταγμα ἀπὸ τὸν Καίσαρα Αὔγουστο γιὰ νὰ γίνει ἡ ἀπογραφὴ ὅλων τῶν ὑπηκόων τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίας. 'Ἔπρεπε ὁ Ἰωσὴφ καὶ ἡ Μαρία νὰ πᾶνε ἐκεῖ ἀπ' ὅπου κατάγονταν, στὴν πόλη τῶν πατέρων τους. Αὐτὴ ἡ πόλη δὲν ἦταν ἄλλη ἀπὸ τὴν Βηθλεέμ.
Σ' αὐτὴ τὴν πόλη, καὶ μέσα στὸ ταπεινὸ σπήλαιο καὶ τὴν φάτνη ἔγινε αὐτὸ ποὺ πρὶν ἀπὸ ἑκατοντάδες χρόνια εἶπε ὁ ἐμπνευσμένος ἀπ' τὸ Θεὸ Μιχαίας.
Ὅταν οἱ μάγοι ἀπὸ τὴν Ἀνατολὴ ἔφθασαν στὴν Ἱερουσαλὴμ καὶ ρώτησαν «ποῦ ὁ Χριστὸς γεννᾶται;» ἔμαθαν ἀπὸ τὸν Ἡρῴδη, ποὺ κάλεσε γι' αὐτὸ τὸν σκοπὸ τὸ Μεγάλο Συνέδριο, ὅτι οἱ Γραφὲς λένε πὼς θὰ γεννιόταν στὴν Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας, γιατί: «οὕτω γὰρ γέγραπται διὰ τοῦ Προφήτου: καὶ σὺ Βηθλεέμ, γῆ Ἰούδα, οὐδαμῶς ἐλαχίστῃ εἶ ἐν τοῖς ἠγεμόσιν Ἰούδα, ἐκ σοῦ γὰρ ἐξελεύσεται ἡγούμενος, ὅστις ποιμανεῖ τὸν λαόν μου τὸν Ἰσραήλ» (Ματθ. 2,4-6). Ἐκεῖ λοιπὸν στὴ Βηθλεὲμ Τὸν προσκύνησαν οἱ μάγοι καὶ πρόσφεραν τὰ δῶρα τους, τοὺς θησαυρούς τους, ποὺ μόνο σὲ βασιλιὰ ἄξιζαν, χρυσάφι καὶ λιβανωτὸ καὶ σμύρναν.
Μὲ τὸ διάταγμά του ὁ αὐτοκράτορας, χωρὶς νὰ τὸ καταλάβει βοήθησε κι' αὐτὸς στὴν ἐκπλήρωση τῆς προφητείας αὐτῆς τοῦ Μιχαία. Ὁ Ἰωσὴφ καὶ ἡ ἔγκυος Μαρία κανένα λόγο δὲν εἶχαν νὰ διανύσουν τὴν τεράστια ἀπόσταση, ποὺ εἶναι ἀπὸ τὴν Ναζαρὲτ ὡς τὴ Βηθλεὲμ καὶ νὰ διασχίσουν ὁλόκληρη τὴν Γαλιλαία, τὴν Σαμάρεια καὶ νὰ φθάσουν ὡς τὰ μισά της Ἰουδαίας. Ἀλλὰ δὲν μποροῦσε νὰ γίνει διαφορετικά. Σ' ἐκεῖνο τὸ μέρος θὰ γινόταν ἡ καταπληκτικὴ ἔκπληρωσή της προφητείας. Ἔτσι τὸ διάταγμα τοῦ Καίσαρα ὁδήγησε τὴν «ἐν γαστρί ἔχουσαν» στὸν τόπο ὅπου εἶδε ὁ Προφήτης πὼς θὰ γεννιόταν ὁ Μεγάλος Ἀναμενόμενος, ὁ Μεσσίας καὶ Λυτρωτής.
