Του Μάνου Χατζηγιάννη
Βαρύ κλίμα δημιουργείται πριν από την επικείμενη συνάντηση των εκπροσώπων Φαναρίου και Μόσχας σε λίγες ημέρες στην ρωσική πρωτεύουσα με μόνο αντικείμενο συζήτησης το ζήτημα της Ουκρανικής Εκκλησίας.
Οι τελευταίες δηλώσεις του Οικουμενικού Πατριάρχου σύμφωνα με τις οποίες “ουδέποτε η Κωνσταντινούπολις εξεχώρησε διά Πράξεώς τινος το έδαφος της Ουκρανίας εις οιονδήτινα παρά μόνον το δικαίωμα της χειροτονίας ή της μεταθέσεως του Μητροπολίτου Κιέβου εις τον Μόσχας υπό τους όρους να εκλέγεται (ο Κιέβου) υπό Κληρικολαικής Συνελεύσεως και να μνημονεύη τον Οικουμενικόν Πατριάρχην” ήδη προκάλεσαν τις πρώτες αντιδράσεις στη Ρωσία.
Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία χαρακτηρίζει ως «περίεργη» αυτήν την θέση του κ. Βαρθολομαίου.
"Ο ισχυρισμός αυτός φαίνεται περίεργος, δεδομένου ότι μετά την παράδοση του μητροπολιτικού κέντρου του Κιέβου στο Πατριαρχείο Μόσχας τον 17ο αιώνα, η Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης ποτέ δεν υπέβαλε αξίωση στις ουκρανικές μητροπόλεις", δήλωσε ο ιερέας Παύλος Γερμίλοφ, θρησκευτικός ιστορικός και καθηγητής θεολογίας του Ορθόδοξου Πανεπιστημίου του Αγίου Τύχωνα.
Υπενθύμισε δε ότι υπάρχει το θεμελιώδες ιστορικό έγγραφο που επιβεβαιώνει τη μεταφορά της Μητρόπολης του Κιέβου στη Ρωσική Εκκλησία, το έγγραφο του 1696 από τον Πατριάρχη Διονύσιο της Κωνσταντινούπολης.
Στη συνέχεια ανέφερε συγκεκριμένο απόσπασμα από το έγγραφο όπου αναφέρεται:” η Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης με το παρόν αποφασίζει γραπτώς για την Ιερά Μητροπολή του Κιέβου να υπάγεται στην Αγία Πατριαρχική Βουλή της μεγάλης πόλης της Μόσχας, δηλαδή για τον Μητροπολίτη Κιέβου να χειροτονείται από την Αγιότητά του τον Πατριάρχη της Μόσχας. "
"Φυσικά, κάποιος μπορεί να επιχειρήσει να διατυπώσει διάφορες ερμηνείες του εγγράφου του 1686, αλλά δεν νομίζω ότι κανείς θα τους εκλάμβανε σοβαρά υπόψη, διότι το σημείο αυτού του εγγράφου είναι αρκετά σαφές και, όπως είπα, ποτέ δεν αμφισβητήθηκε" δήλωσε ο ιστορικός.
Από την άλλη πλευρά σε άρθρο-παρέμβαση του καθηγητή Αριστείδη Πανώτη Άρχοντος Μ. Ιερομνήμονος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αφού χαρακτηρίζεται “κακεντρεχής μικροψυχία” η αναφορά του οικουμενισμού ως παναίρεση γίνεται ευθεία επίθεση στο ρωσικό πατριαρχείο. Συγκεριμένα γίνεται αναφορά μεταξύ άλλων “στην οικουμενικότητα απαλλαγμένη από κάθε εθνοφυλετική ιδεοληψία που υπερασπίζεται τώρα επί αιώνες η Μεγάλη Εκκλησία”.
Και ο έμπειρος θεολόγος συνεχίζει με νόημα: “ Αν το προνόμιο του Γένους μας καθορισμένο από Οικουμενικές Συνόδους είχε, λόγω των ιστορικών περιπετειών μας, διαφύγει στα χέρια άλλου γένους, θα είχε χάσει την οικουμενική ακτινοβολία του. Κρατική οντότητα που εκ παλαιού βαττολογεί πως είναι η "τρίτη Ρώμη" και μέσα σε ένα αιώνα τρεις φορές με πολεμικές επιχειρήσεις και συμφωνίες έφθασε στα πρόθυρα της Κων/πόλεως και απέτυχε, δυστυχώς νομίζει ότι θα περιστείλει την ακτινοβολία του Οικουμενικού Θρόνου με «ιεροκρύφιες διαβουλεύσεις, πονηρές απουσίες και παντοειδείς απειλές και «προπετείς» περιηγήσεις. Κατακρατώντας τα εδάφη άλλων λαών που άλλοτε υπέταξε η Μόσχα και τώρα επιδιώκει να κατακρατήσει στην επιρροή της με ακάνονες «Εξαρχικές» ρυθμίσεις στην Ουκρανία, Μολδαβία και Λευκορωσία και αλλαχού δεν έχουν την ευλογία της εγγυήτριας της πανορθοδόξου ενότητος Μητέρας Εκκλησίας. Αυτόκλητος ρυθμιστής του μέλλοντος της "οικουμενικής Εκκλησίας" δεν προβλέπεται από τους Ιερούς Κανόνες για να υποκρύπτεται επιμελώς η αντιδικία του Φιλάρετου Ντενισένκο και του Κύριλλου Γκουντιάγιεφ, μετά τον αιφνίδιο θάνατο του πράου Πατριάρχη Αλεξίου Β΄ των διεκδικητών της ρωσικής πατριαρχίας. Οι μεταξύ αρχιερέων ανταγωνισμοί για το «κότινο» της «πατριαρχίας» εκ παλαιού μετακυλούν άφρονες διχοστασίες μέσα στην Εκκλησία. Όμως παρ’ όλα αυτά τα αντιεκκλησιαστικά «καμώματα» παραμένει πάντα το "όργανο εκλογής" για τη πραγμάτωση "της βεβαίας ελπίδος" το Οικουμενικόν Πατριαρχείον γιατί στη συνείδηση των Ορθοδόξων αποτελεί τη νοητή κυψέλη από την οποία πάντα απέρρευσε το νέκταρ της εκκλησιαστικότητος και "τοις πάσι τα πάντα γέγονε" αφού «ους η χάρις συνήψε, ου διΐστησι τόπος» (Μ. Αθανάσιος).”
