Όπως αναφέρουμε κάθε φορά μετά από ταξίδι του Πάπα Φραγκίσκου, οι καλύτερες ειδήσεις βγαίνουν στο αεροπλάνο της επιστροφής.
Πολλώ δεν μάλλον τώρα αφού επέστρεφε από την Ελλάδα.
Κατά τη συνομιλία με τους δημοσιογράφους στην πτήση που τον μετέφερε στη Ρώμη από την Ελλάδα, ο Πάπας Φραγκίσκος μίλησε για την επίσκεψη, για τους μετανάστες, για την αδελφότητα με τους Ορθοδόξους και για την παραίτηση του Αρχιεπισκόπου του Παρισιού, αλλά και για άλλα ζητήματα.
Επίσης αναφέρθηκε σε έγγραφο της ΕΕ που πρόσφατα “εξαφάνιζε” τον όρο “Χριστούγεννα”, αλλά μετά από αντιδράσεις αποσύρθηκε.
«Το έγγραφο της ΕΕ για τα Χριστούγεννα είναι ένας αναχρονισμός της μειωμένης κοσμικότητας». είπε ο Πάπας Φραγκίσκος και το συνέκρινε με δικτατορίες όπως “του Ναπολέοντα, τη ναζιστική δικτατορία, την κομμουνιστική”
Για τον διαθρησκευτικό διάλογο τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα και για το τι σχεδιάζει το Βατικανό σε πρακτικούς όρους για να ενώσει τον Ορθόδοξο και τον Καθολικό Χριστιανισμό ή μια πιθανή Σύνοδο το 2025, ο Πάπας αφού παραδέχθηκε πως “ζήτησε συγγνώμη” για την γενικότερη στάση των Καθολικών αλλά και ειδικά στην Ελληνική Επανάσταση, τόνισε ως “ο Θεός δεν κουράζεται ποτέ να συγχωρεί, ποτέ, ποτέ... Είμαστε εμείς που κουραζόμαστε να ζητάμε συγχώρεση”.
Για το ενδεχόμενο Συνόδου απάντησε αρκετά αόριστα:
“Ναι, είμαστε ένα κοπάδι, είναι αλήθεια. Και το να κάνεις αυτή τη διαίρεση —κληρικοί και λαϊκοί— είναι ένας λειτουργικός διαχωρισμός, ναι, προσόντων, αλλά υπάρχει μια ενότητα, ένα ενιαίο ποίμνιο. Και η δυναμική μεταξύ των διαφορών μέσα στην Εκκλησία είναι η συνοδικότητα: δηλαδή να ακούμε ο ένας τον άλλον και να προχωράμε μαζί. Σύν οδός : να πάρουμε το δρόμο μαζί. Αυτό είναι το νόημα της συνοδικότητας: ότι οι Ορθόδοξες Εκκλησίες σας, καθώς και οι Ανατολικές Καθολικές Εκκλησίες, το έχουν διατηρήσει. Από την άλλη πλευρά, η Λατινική Εκκλησία είχε ξεχάσει τη Σύνοδο και ήταν ο Άγιος Παύλος ΣΤ' που αποκατέστησε τη συνοδική οδό πριν από 54 ή 56 χρόνια. Και κάνουμε ένα ταξίδι για να αποκτήσουμε τη συνήθεια της συνοδικότητας, του να περπατάμε μαζί”
Σε άλο σημείο επεσήμανε δύο κινδύνους για τη δημοκρατία σήμερα: “ο ένας είναι αυτός του λαϊκισμού, που υπάρχει εδώ κι εκεί, και αρχίζει να δείχνει τα νύχια του. Σκέφτομαι έναν μεγάλο λαϊκισμό του περασμένου αιώνα, τον ναζισμό, που ήταν ένας λαϊκισμός που υπερασπιζόμενος τις εθνικές αξίες, όπως έλεγε, κατέληξε να εκμηδενίσει τη δημοκρατική ζωή, και μάλιστα την ίδια τη ζωή με το θάνατο του λαού, να γίνει μια αιματηρή δικτατορία. Σήμερα θα πω, επειδή ρωτήσατε για τις δεξιές κυβερνήσεις, ας προσέξουμε οι κυβερνήσεις —δεν λέω δεξιές ή αριστερές, λέω κάτι άλλο—ας προσέξουμε να μην γλιστρήσουν οι κυβερνήσεις. σε αυτό το δρόμο του λαϊκισμού, των δήθεν πολιτικών «λαϊκισμών», που δεν έχουν καμία σχέση με τον λαϊκισμό, που είναι η ελεύθερη έκφραση των λαών, που εκφράζονται με την ταυτότητά τους, τη λαογραφία τους, τις αξίες τους, την τέχνη τους...
Από την άλλη, η δημοκρατία αποδυναμώνεται, [μπαίνει] σε ένα μονοπάτι όπου σιγά σιγά [αδυνατίζει] όταν θυσιάζονται οι εθνικές αξίες, αποδυναμώνονται προς, ας πούμε, μια άσχημη λέξη, αλλά δεν βρίσκω άλλη - προς μια «αυτοκρατορία», ένα είδος υπερεθνικής κυβέρνησης, και αυτό είναι κάτι που πρέπει να μας κάνει να σκεφτούμε.
Ούτε πρέπει να πέσουμε σε λαϊκισμό, όπου ο λαός - λέμε ο λαός, αλλά δεν είναι ο λαός, αλλά μια δικτατορία «εμείς και όχι των άλλων» (σκεφτείτε τον ναζισμό) ούτε να πνίξουμε τις ταυτότητές μας σε μια διεθνή κυβέρνηση. Πάνω σε αυτό υπάρχει ένα μυθιστόρημα που γράφτηκε το 1903 (θα πείτε, «Πόσο παλιομοδίτικος είναι αυτός ο Πάπας στη λογοτεχνία!») γραμμένο από τον [Robert Hugh] Benson, έναν Άγγλο συγγραφέα, Ο Άρχοντας του Κόσμου, που φαντάζεται ένα μέλλον στο την οποία μια διεθνής κυβέρνηση με οικονομικά και πολιτικά μέτρα κυβερνά όλες τις άλλες χώρες. Και όταν έχεις αυτό το είδος κυβέρνησης, εξηγεί, χάνεις την ελευθερία και προσπαθείς να πετύχεις την ισότητα μεταξύ όλων. Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει μια υπερδύναμη που υπαγορεύει την οικονομική, πολιτιστική και κοινωνική συμπεριφορά στις άλλες χώρες.
Η αποδυνάμωση της δημοκρατίας προκαλείται από τον κίνδυνο του λαϊκισμού, που δεν είναι λαϊκισμός, και τον κίνδυνο αυτών των αναφορών σε διεθνείς οικονομικές και πολιτιστικές δυνάμεις. Αυτό μου έρχεται στο μυαλό, αλλά δεν είμαι πολιτικός επιστήμονας, απλώς λέω αυτό που σκέφτομαι”
Για τη μετανάστευση ή για όσους κλείνουν τα σύνορα είπε: “Είναι της μόδας στις μέρες μας να φτιάχνουμε τοίχους ή συρματοπλέγματα ή ακόμα και σύρματα κονσερτίνα (...)Κάθε κυβέρνηση πρέπει να λέει ξεκάθαρα «μπορώ να δεχτώ τόσους πολλούς...» Γιατί οι κυβερνώντες γνωρίζουν πόσους μετανάστες μπορούν να δεχτούν. Αυτό είναι δικαίωμά τους. Αυτό είναι αλήθεια.
Αλλά οι μετανάστες πρέπει να είναι ευπρόσδεκτοι, να συνοδεύονται, να προωθούνται και να ενσωματώνονται. Εάν μια κυβέρνηση δεν μπορεί να δεχθεί περισσότερους από έναν ορισμένο αριθμό, πρέπει να αρχίσει διάλογο με άλλες χώρες, οι οποίες να φροντίσουν τους άλλους. Γι' αυτό η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σημαντική. Γιατί μπορεί να δημιουργήσει αρμονία μεταξύ όλων των γεγονότων για τη διανομή των μεταναστών. Ας σκεφτούμε την Κύπρο ή την Ελλάδα ή ακόμα και τη Λαμπεντούζα της Σικελίας
Για μένα, μοντέλο ένταξης, υποδοχής, ήταν η Σουηδία, η οποία δέχτηκε μετανάστες από τη Λατινική Αμερική που διέφυγαν από δικτατορίες (Χιλιανούς, Αργεντινούς, Βραζιλιάνους, Ουρουγουανούς) και τους ενσωμάτωσε. Σήμερα στην Αθήνα πήγα σε οικοτροφείο. Κοίταξα. Και είπα στον μεταφραστή, «Μα εδώ υπάρχει ένα χωνευτήρι πολιτισμών». Ανακατεύονται όλα μαζί. Χρησιμοποίησα μια εγχώρια έκφραση. Απάντησε: «Αυτό είναι το μέλλον της Ελλάδας». Ενσωμάτωση. Μεγαλώνοντας στην ενσωμάτωση.”.
Για μια πιθανή συνάντηση με τον Πατριάρχη Μόσχας και πασών των Ρωσιών Κύριλλο είπε πως “είναι στον όχι πολύ μακρινό ορίζοντα. Πιστεύω ότι την επόμενη εβδομάδα θα με επισκεφτεί ο Ιλαρίων για να συμφωνήσουμε για μια πιθανή συνάντηση”
“Για διάλογο με έναν αδερφό, δεν υπάρχουν πρωτόκολλα, ένας ορθόδοξος αδερφός ονόματι Κύριλλος, Χρυσόστομος, Ιερώνυμος, και όταν συναντιόμαστε δεν χορεύουμε το μινουέτο. Λέμε πράγματα ο ένας στο πρόσωπο του άλλου, αλλά σαν αδέρφια. Και είναι καλό να βλέπεις αδέρφια να μαλώνουν επειδή ανήκουν στην ίδια μητέρα, τη Μητέρα Εκκλησία, αλλά είναι λίγο διχασμένοι, άλλοι λόγω κληρονομιάς, άλλοι λόγω της ιστορίας που τους δίχασε.
\Αλλά πρέπει να προσπαθήσουμε να πάμε μαζί, να εργαστούμε και να περπατήσουμε ενωμένοι και για ενότητα. Είμαι ευγνώμων στον Ιερώνυμο, τον Χρυσόστομο και όλους τους Πατριάρχες που έχουν αυτή την επιθυμία να βαδίσουμε μαζί. Ο μεγάλος ορθόδοξος θεολόγος Ζήζιουλας, που σπουδάζει εσχατολογία, είπε κάποτε χαριτολογώντας: η ενότητα θα βρεθεί στο Έσχατον! Εκεί θα υπάρχει ενότητα. Αλλά είναι ένας τρόπος να πούμε: δεν πρέπει να μείνουμε ακίνητοι περιμένοντας να συμφωνήσουν οι θεολόγοι. Αυτό που λένε είναι ότι ο Αθηναγόρας είπε στον Παύλο ΣΤ': ας βάλουμε όλους τους θεολόγους σε ένα νησί να συζητήσουμε και θα πάμε αλλού μαζί. Αλλά αυτό είναι ένα αστείο.
Ας συνεχίσουν οι θεολόγοι να μελετούν γιατί αυτό είναι καλό για εμάς και μας οδηγεί να καταλάβουμε πώς να βρούμε την ενότητα καλύτερα. Εν τω μεταξύ, όμως, προχωράμε μαζί, προσευχόμενοι μαζί, κάνοντας μαζί ελεημοσύνη. Ξέρω για παράδειγμα ότι στη Σουηδία, πιστεύω, η Λουθηρανική και η Καθολική Κάριτας είναι μαζί. Μπορούμε να εργαστούμε και να προσευχηθούμε μαζί, μπορούμε να αφήσουμε τα υπόλοιπα που δεν καταλαβαίνουμε πώς να τα κάνουμε στους θεολόγους” ανέφερε με νόημα...
