«Είμαστε τυχεροί εδώ στο Μεραμπέλλο γιατί έχουμε ευλογημένους και αγιασμένους τόπους, γιατί έχουμε ιερά προσκυνήματα που είναι διάσπαρτα σε όλη την περιοχή και μάλιστα σε πληθώρα. Αυτό δείχνει τι κάνει τη διαφορά στον τόπο μας, την Κρήτη και την Ελλάδα ολόκληρη· η Πίστη προς τον αληθινό Θεό που προίκισε τους ανθρώπους με φιλότιμο, με αγάπη, με ήθος, με ασκητικότητα, με ευλάβεια. Στις ποικίλες δοκιμασίες που επί πολλά χρόνια υπέστη η σκλαβωμένη Πατρίδα μας, οι άνθρωποι κράτησαν όρθια την Ορθόδοξη Πίστη, θυσίαζαν τα πάντα για την Πίστη», ανέφερε ο Σεβασμιώτατος στο κήρυγμα προς τους ευσεβείς χριστιανούς και προσέθεσε: «Στην αγάπη των προπατόρων μας προς τον αληθινό Θεό αποδίδεται και η ανοικοδόμηση αυτού του μοναστηριού, η οποία –όπως με την περίπτωση και άλλων μοναστικών κέντρων της Κρήτης– πραγματοποιείται στο πλαίσιο της παραχώρησης ελευθεριών από τους Τούρκους κατακτητές, τον 16ο – 17ο αιώνα, για την ανοικοδόμηση ναών και μονών».
Εν συνεχεία ο σεβαστός Ποιμενάρχης ομίλησε περί του βίου της εορταζομένης Αγίας Κυριακής, η οποία μαρτύρησε σε νεαρή ηλικία, κατά τον διωγμό του αυτοκράτορος Διοκλητιανού (282 μ.Χ.). «Η αγαπητή Αγία της Εκκλησίας, που είχε την τύχη να γεννηθεί από χριστιανούς γονείς κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, υπέστη πολλά μαρτύρια και βασανιστήρια. Τίποτε όμως από όλα αυτά δεν την έκανε να λυγίσει, δεν την έκανε να ολιγοπιστήσει, δεν την έκανε να αρνηθεί έστω και από δειλία και από πόνο την πίστη της. Ακάθεκτη συνέχισε να διακηρύττει και να ομολογεί την αγάπη της προς τον Ιησού Χριστό», υπεγράμμισε και σημείωσε: «Οι Άγιοί μας είναι ζωντανοί, η παρουσία τους είναι διαρκής μέσα στην Εκκλησία και αυτό αποδεικνύεται διά των αναρίθμητων θαυμάτων που επιτελούν, με την προστασία που επιχέουν σε καθένα που προσέρχεται με Πίστη και προσεύχεται μπροστά στο εικόνισμά τους».
Τον λόγο έλαβε ο Εφημέριος Δωριών π. Γεώργιος Κουναλάκης, ο οποίος ανέπτυξε την ιστορία της Ιεράς Μονής που ανάγεται στα τέλη του 16ου αιώνος και αποτελεί –όπως και πολλά μοναστήρια που αναπτύχθηκαν και σώζονται στην γύρω περιοχή– πολύτιμο διατηρητέο μνημείο που διαφυλάσσει την μοναστική παράδοση του τόπου μας.
Από τα ιστορικά στοιχεία ενδεικτικά αναφέρουμε την οικοδόμηση της Ιεράς Μονής από τον μοναχό Νικόδημο Καλοχρυσό μεταξύ των ετών 1591 και 1595, την παραχώρησή της (1608) στην αναπτυσσόμενη τότε Ιερά Μονή Αρετίου για την συντήρησή της και την ανάθεσή της (1617) από τον Καθηγούμενο της Ιεράς Μονής Αρετίου Ιωσήφ Τζες στην μοναχή Μαγδαληνή, αδελφή του Νικοδήμου Καλοχρυσού. Από τότε η Ιερά Μονή Αγίου Αντωνίου μετατράπηκε σε γυναικείο μοναστήρι, εξαρτημένο από την Ιερά Μονή Αρετίου, αναπτύχθηκε δε αξιόλογη μοναστική αδελφότητα που απαριθμούσε 20 έως 40 μοναχές, οι οποίες ασχολούνταν με την υφαντική. Ωστόσο, η Ιερά Μονή δεν έμεινε αλώβητη από τους κατακτητές· τον Μάϊο του 1822 ο αιγυπτιακός στρατός κατέσφαξε τις μοναχές και έτσι επήλθε η ερήμωση και η φθορά.
Ολοκληρώνοντας, ο π. Γεώργιος ευχαρίστησε τον Σεβασμιώτατο για την παρουσία του στην τέλεση της Εορτής και ανεφέρθη στις προσπάθειες αναστήλωσης του μοναστηριού που γίνονται υπό την επίβλεψη και την προστασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Νομού Λασιθίου. Ευχαρίστησε επίσης τις οικογένειες Τυράκη, Παυλάκη και Μαυροφόρου που εργάζονται άοκνα για τον εξωραϊσμό του λατρευτικού αυτού χώρου και φροντίζουν να είναι πάντοτε ανοικτός και φιλόξενος σε κάθε ντόπιο και επισκέπτη.
