Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Αβεβαιότητα κυριαρχεί στο αν τελικά θα διεξαχθεί η Πανορθόδοξη στην Κρήτη και αν διεξαχθεί ποια θέματα θα την απασχολήσουν. Η αβεβαιότητα προκύπτει μετά την εν όψει της συγκλήσεως της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος,
την 24η και την 25η λήγοντος μηνός Μαΐου, κοινοποίηση από τη Διαρκή Ιερά Σύνοδο σε όλα τα μέλη της, των ενστάσεων, προτάσεων, τροπολογιών, διορθώσεων, ή προσθηκών που της υπέβαλαν Μητροπολίτες εις τα κείμενα της Πανορθόδοξης, που όλες θα συζητηθούν στην Ιεραρχία. Τα κύρια και κρίσιμα για τη διεξαγωγή και τη θεματολογία της Πανορθόδοξης ζητήματα που θα απασχολήσουν την Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος είναι τα ακόλουθα:
Επί της συγκλήσεως της Πανορθόδοξης επισημαίνεται ότι δεν υπάρχει ομοφωνία επί του Κανονισμού λειτουργίας και επομένως«χωρίς έγκυρον Κανονισμόν δεν είναι δυνατόν να συγκροτηθή και να λειτουργήση η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος»! Πιο συγκεκριμένα επισημαίνεται ότι τον Κανονισμό δεν έχει υπογράψει η Αντιπροσωπεία του Πατριαρχείου Αντιοχείας κατά τη Σύνοδο των Προκαθημένων του Ιανουαρίου 2016 στο Σαμπεζί της Ελβετίας, με τη σημείωση του αντιπροσώπου του εν λόγω Πατριαρχείου, Μητροπολίτη στη Γερμανία Ισαάκ, ότι « Η Εκκλησία της Αντιοχείας έχει αντίθετη γνώμη και γι’ αυτό δεν συνυπογράφει». Συνεπώς ομοφωνία δεν υπάρχει και, κατά την απόφαση των Προκαθημένων, ο Κανονισμός λειτουργίας της Συνόδου δεν είναι έγκυρος και επομένως δεν είναι δυνατόν να συγκροτηθεί και να λειτουργήσει η Πανορθόδοξη!
Το θέμα που τίθεται είναι υπαρκτό, κρίσιμο και μη επιδεχόμενο ερμηνεία ή αμφισβήτηση. Επομένως είναι πολύ δύσκολη η θέση του Μητρ. Μεσσηνίας και όποιου άλλου ενστερνίζεται τις απόψεις και τις θέσεις του Φαναρίου να υποστηρίξει κάτι άλλο. Αυτό σημαίνει ότι με απόφαση της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος οφείλει να θέσει το θέμα να μην διεξαχθεί η Πανορθόδοξη, λόγω μη κανονικής συγκροτήσεως της.
Αλλά και αν προσπεραστεί ο σκόπελος της συγκροτήσεως και διεξαγωγής της Συνόδου - πράγμα εκ των πραγμάτων δύσκολο έως αδύνατο – υπάρχουν ενστάσεις και επί άλλων θεμάτων. Επισημαίνεται, μεταξύ των άλλων, ότι πλην του Κανονισμού δεν υπάρχει ομόφωνη έγκριση και επί του κειμένου «Το Μυστήριο του γάμου και τα κωλύματα αυτού». Συγκεκριμένα δεν το υπέγραψαν ο Πατριάρχης Γεωργίας και ο εκπρόσωπος του Πατριάρχου Αντιοχείας, Μητροπολίτης Ισαάκ, ο οποίος μάλιστα έγραψε στο επίσημο κείμενο: « Η Εκκλησία του Πατριαρχείου Αντιοχείας έχει αντίθετη γνώμη και γι’ αυτό δεν το υπογράφει»! Επομένως δεν μπορεί να προχωρήσει το εν λόγω θέμα.
Επί των άλλων ζητημάτων:
Από Μητροπολίτες προτείνεται η συμμετοχή όλων των Μητροπολιτών της Εκκλησίας της Ελλάδος, που όλοι να έχουν λόγο και ψήφο στη Σύνοδο. Αλλιώς υποστηρίζουν ότι αυτή πάσχει από Κανονικότητα.
Στο κείμενο «Η αποστολή της Ορθοδόξου Εκκλησίας στο σύγχρονο κόσμο» προτείνεται να προστεθεί στο κείμενο ότι οποιαδήποτε διαθρησκειακή συνεννόηση δεν συνεπάγεται οποιονδήποτε θρησκευτικό συγκρητισμό. Για τον ίδιο λόγο προτείνεται η αλλαγή του πληθυντικού «των Ορθοδόξων Εκκλησιών» σε ενικό, γιατί μία είναι η Ορθόδοξη Εκκλησία.
Στο κείμενο «Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον» από Μητροπολίτες προτείνεται να ζητηθεί η απόσυρση του εν λόγω κειμένου από τον Κατάλογο των προς συζήτηση θεμάτων της Πανορθόδοξης. Από άλλους προτείνεται να αναφέρεται σαφώς ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία «γνωρίζει την ιστορική ύπαρξη άλλων Ομολογιών και Κοινοτήτων (Σημ. Όχι Εκκλησιών) μη ευρισκομένων εν κοινωνία μετ’ αυτής...». Άλλοι Μητροπολίτες επισήμαναν ότι στο συγκεκριμένο κείμενο πρέπει να αναγραφεί ότι το αλάθητο στην Ορθόδοξη Εκκλησία δεν το εξασφαλίζουν μόνο οι εν Συνόδω Επίσκοποι, αλλά « η συνείδησις της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Κλήρου και Λαού, η οποία εκφράζεται δια του Συνοδικού Συστήματος».
Στο κείμενο « Το Αυτόνομο και ο τρόπος ανακηρύξεως αυτού» υπάρχει σοβαρός προβληματισμός από πολλούς Μητροπολίτες. Υποστηρίζουν πως « η Αυτονομία είναι μέγας πειρασμός και δύναται να οδηγήση εις κατακερματισμόν Κρατών και εις διάσπασιν λαών και ίσως τείνη εις έξαρσιν του εθνικισμού, όστις έχει καταδικασθή Συνοδικώς και Πανορθοδόξως». Έρχονται δηλαδή οι εν λόγω Μητροπολίτες να κατηγορήσουν εμμέσως πλην σαφώς το Φανάρι ότι ενεργεί εναντίον δικών του παλαιότερων αποφάσεων, με τις οποίες καταδικαζόταν ο «εθνοφυλετισμός» και που από καιρού εις καιρόν κατηγορεί επί εθνοφυλετισμώ την Εκκλησία της Ελλάδος... Μάλιστα ορισμένοι Μητροπολίτες ευθέως καταγγέλλουν ότι πίσω από το Αυτόνομο υποκρύπτονται διάφορες σκοπιμότητες του Φαναρίου και ζητούν να προστεθεί στο κείμενο η ακόλουθη παράγραφος: «Εκκλησιαστικαί Επαρχίαι περί ων εξεδόθη Πατριαρχικός Τόμος ή Πράξις δεν δύνανται ίνα αιτήσωνται την χορήγησιν αυταίς αυτονομίας, διατηρουμένου του υφισταμένου καθεστώτος».
Οι παρατηρήσεις και οι προτάσεις για την Πανορθόδοξη, που θα συζητηθούν στην Ιεραρχία είναι των εξής 16 Μητροπολιτών, κατά σειρά πρεσβείων Αρχιεροσύνης: Καλαβρύτων, Σπάρτης, Ηλείας, Ναυπάκτου, Σάμου, Καστορίας, Φλωρίνης, Πειραιώς, Σερρών, Νέας Σμύρνης, Γλυφάδας, Μεσογαίας, Κυθήρων, Μεσσηνίας, Αιτωλίας και Χίου.
Όπως φαίνεται από την επιστολή της ΔΙΣ της Εκκλησίας της Ελλάδος προς τους Αρχιερείς μέλη της Ιεραρχίας της, με παρρησία και ευθύνη αντιμετωπίζει τη σύγκληση της Πανορθόδοξης. Προφανώς από τα γραφόμενά της προκαλείται μια ακόμη αιτία εντάσεως με το Φανάρι, που δεν δέχεται να υπάρχουν αντιρρήσεις και ενστάσεις στα όσα πράττει... Αν υπάρξει απόφαση της Ιεραρχίας να καταθέσει δια του Προκαθημένου της ένσταση επί της διεξαγωγής της Πανορθόδοξης, λόγω μη υπάρξεως ομοφωνίας επί του Κανονισμού, αυτό θα είναι «αιτία πολέμου» για το Φανάρι... Βεβαίως έως την έναρξη της Πανορθόδοξης δεν πρόκειται να εκδηλωθεί, δεν το συμφέρει. Όμως μετά και ανεξαρτήτως του αποτελέσματος που αυτή θα έχει, αναμένεται «πολεμική ενέργειά» του σε βάρος της.
Το θετικό για την Εκκλησία της Ελλάδος είναι ότι η συντριπτική πλειονοψηφία των Ιεραρχών δείχνει μια θαυμαστή ενότητα και συσπείρωση περί τον Αρχιεπίσκοπο. Αποτελούν παρελθόν αυτά που ο κ. Ιερώνυμος διέπραξε σε βάρος της Εκκλησίας της Ελλάδος, ως Μητροπολίτης Θηβών, απειλώντας με δώδεκα, κατ’ άλλους είκοσι, ακόμη Μητροπολίτες τη διάσπαση της, αν ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος δεν υπέκυπτε στο Φανάρι... Σήμερα οι λεγόμενοι «χριστοδουλικοί» Μητροπολίτες θέτουν μπροστά από οποιοδήποτε άλλο συναίσθημα το καλό της Εκκλησίας, δείχνοντας ένα άλλο ήθος, από αυτό που είχαν επιδείξει ο κ. Ιερώνυμος και οι περί αυτόν Μητροπολίτες...
