ΑΠΟΫΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΡΗΤΩΝ : ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΦΕΟΥΔΑΡΧΙΑ – ΑΠΟΛΥΤΑΡΧΙΑ ΚΙ ΑΚΟΜΑ ΠΑΡΑΠΕΡΑ
Γράφει ὁ οἰκονομολόγος MBA, κ. Νικόλαος Διάκος.
Ἡ κυβέρνηση, κατ’ ἐπιταγή τοῦ νέου μνημονίου, ἔχει συστήσει εἰδική ὁμάδα ἐργασίας -task force- γιά τή δραστική διάδοση χρήσης τοῦ λεγόμενου πλαστικοῦ χρήματος. Ἡ μελλοντική στόχευση, δέν ἀποκρύπτεται ὅτι, στήν οὐσία, ἀφορᾶ τή γενίκευση τῆς χρήσης τοῦ μέσου αὐτοῦ, πού μόνο καταχρηστικά μπορεῖ νά ὀνομάζεται «χρῆμα», δηλαδή πράγμα, ἀφοῦ εἶναι ἄυλο, δηλαδή μή-πράγμα.
Στήν πραγματικότητα, αὐτό πού ἐπιχειρεῖται, εἶναι ἡ ἀποϋλοποίηση τῶν μετρητῶν.
Εἰδικά ὁ ἑλληνικός λαός, θυμᾶται καλά τόν τραυματικό αὐτό ὅρο καί τήν ἀποϋλοποίηση τῶν μετοχῶν πού συντελέστηκε στήν ἰδιωτική οἰκονομία … Τό θυμᾶται καλά, γιατί λίγα χρόνια μετά, ἐπακολούθησε ἡ μεγαλύτερη ληστεία ἰδιωτικῆς περιουσίας, πού χαρακτηρίσθηκε ἀπό τήν ἀπερίγραπτη ἀδιαφάνεια μέ τήν ὁποία ἄλλαζαν τότε χέρια τά πακέτα τῶν μετοχῶν: ἀρχικά ἐντός τῆς χώρας, γιά νά φυγαδευτοῦν τελικά ἔξω ἀπό αὐτή. Ἄραγε θά εἶχε συμβεῖ τό σκάνδαλο τοῦ χρηματιστηρίου μέ τίς χάρτινες μετοχές πού ὑπῆρχαν πρίν;
Στή σχεδιαζόμενη ἀποϋλοποίηση τῶν μετρητῶν, προβάλλεται σταθερά μόνον ἡ μία ὄψη, αὐτή τῶν ἐπιδιωκομένων πλεονεκτημάτων, καί κυρίως, ὁ εὐρώ-ἀστικός μύθος τῆς «πάταξης τῆς φοροδιαφυγῆς».
Φοροδιαφυγή. Ἡ πιό χρησιμοποιημένη λέξη στά ἐκ τῆς ἀγγλικῆς μεταφραζόμενα νομοσχέδια καί στά ἐπίσης ἔξωθεν ὑπαγορευόμενα δελτία εἰδήσεων ἤ μᾶλλον δελτία πλύσης ἐγκεφάλου, πού ἀποτελεῖ ἕναν εὐρώ-ἀστικό μύθο. Καί αὐτό γιατί, ἀναπόδραστα, τά βάρη τῆς πάταξης τῆς φοροδιαφυγῆς θά πέσουν, γιά μία ἀκόμα φορά, στίς πλάτες τῶν ἀδυνάτων, δηλαδή ἐκείνων πού ἔχουν λίγη ἤ καθόλου διαπραγματευτική ἱκανότητα στήν ἐμπορική συναλλαγή : ἤδη τά φροντιστήρια μετακυλίουν τό ΦΠΑ, πού πρόσφατα τους ἐπιβλήθηκε, στούς ἐργαζομένους τους (μέ μικρότερη ἀμοιβή) καί στούς πελάτες τους (μέ ἀκριβότερη τιμή). Ἄς μήν ἀμφιβάλλει κανείς, ὅτι ἀνάλογα θά πράξουν καί οἱ λοιπές κατηγορίες ἐλεύθερων ἐπαγγελματιῶν, πού θά ὑποχρεωθοῦν νά βάλουν μηχανάκια POS. Οὔτε νά διερωτᾶται κανείς ἀπό ποιά τσέπη θά βγοῦν τά 7 – 9 δίς τῆς φοροδιαφυγῆς πού ἀναφέρει ἡ ἐτήσια ἔκθεση τῆς Κομισιόν γιά τήν Ἑλλάδα… Στό μεγαλύτερο μέρος τους, ἁπλά θά προστεθοῦν στίς ἐπιβαρύνσεις τῶν ἀδυνάτων μαζί μέ τούς ἄλλους φόρους, τίς ὑψηλότερες κρατήσεις κλπ., ἐνῶ θά ἀφαιροῦνται ἀπό τά διαρκῶς συρρικνούμενα εἰσοδήματά τους.
Ὅμως, ὑπάρχει καί ἄλλη ὄψη στήν ἀποϋλοποίηση τῶν μετρητῶν, καί αὐτή δέν εἶναι θετική:
1. Τά ἐπιδιωκόμενα πλεονεκτήματα ἀπό τήν χρήση τῶν καρτῶν κλπ εἶναι ὄντως πλεονεκτήματα;
Μπορεῖ νά πράττει κανείς σύμφωνα μέ τήν ἐλεύθερη βούλησή του ἤ/καί τοῦ ἀντισυμβαλλομένου του (π.χ. τοῦ πωλητῆ), συνήθως χωρίς νά χρειάζεται συγκατάθεση ἀπό κάποιον τρίτο (πού ἐποπτεύει ἤ παρακολουθεῖ). Μέ ἄλλα λόγια, ὁ φέρων χαρτονόμισμα ἔχει ἐξουσία στά χέρια του καί ἡ ἐξουσία αὐτή ἐνσωματώνεται στό ὑλικό χρῆμα. Ἡ χρήση κάρτας καί, ἀκόμα περισσότερο, ψηφιακοῦ «χρήματος» ἀφαιρεῖ ἀπό τόν πολύπαθο πολίτη αὐτή τήν ἐξουσία, καθώς μετατρέπεται σέ ἁπλό χρήστη μίας ὑπηρεσίας, ὁ ὁποῖος μπορεῖ μέν νά ἔχει διάφορα προνόμια, γιά ὅσο καιρό τοῦ ἐπιτρέπονται, ἀλλά ὄχι ἐξουσία.
Ἐνόψει τῆς σχεδιαζόμενης ἀποϋλοποίησης τῶν μετρητῶν (μετάβαση σέ μία ἀχρήματη κοινωνία), θά πρέπει νά γίνει κατανοητό ἀπό ὅλους, τόσο τούς ψηφοφόρους, ὅσο καί τούς ἐκλεγμένους ἀντιπροσώπους, ἡ οὐσιώδης διαφορά πού ὑπάρχει ἀνάμεσα στό χαρτονόμισμα καί τό πλαστικό ἤ ψηφιακό «χρῆμα»:
Μέ τό ὑλικό χρῆμα, τό κράτος (ἡ Ε.Ε. πλέον) ἐκδίδει καί κυκλοφορεῖ χαρτονόμισμα. Ταυτόχρονα, ἐκεῖνος πού ἔχει στήν κατοχή του χαρτονόμισμα διακρατεῖ καί ἰσόποση ἀξία, τήν ὁποία μπορεῖ νά μεταφέρει ἤ νά μεταβιβάσει ἐλεύθερα. Ὁ ρόλος τῆς Κεντρικῆς Τράπεζας (τῆς Ε.Κ.Τ. πλέον) περιορίζεται στό τύπωμα, τήν κυκλοφορία καί τήν ἀποθεματοποίηση τοῦ χρήματος, γιά ὅσο διάστημα χρειάζεται.
Μέ τό ἄυλο «χρῆμα» (πλαστικό-κάρτα ἤ ψηφιακό), ἡ Εὐρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, δηλαδή μία ὑπερεθνική τράπεζα ἰδιωτικῶν συμφερόντων, ἀποκτᾶ ἀπόλυτη ἐξουσία ἐποπτείας καί παρακολούθησης. Ἡ διόγκωση τοῦ ρόλου της γίνεται εἰς βάρος τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους, πού ὑποβιβάζεται σέ ἁπλό διεκπεραιωτή, καί κυρίως, εἰς βάρος τοῦ πολίτη, ὁ ὁποῖος χάνει πλέον τήν ἐξουσία νά φέρει καί νά διακρατεῖ ἀξία καί ὑποβιβάζεται σέ ἁπλό χρήστη «ἔξυπνων» ὑπηρεσιῶν. Φυσικά, ἡ παροχή τῶν ὑπηρεσιῶν αὐτῶν ὑπόκειται σέ πολλές προϋποθέσεις πού πρέπει νά ἐκπληρώνει ὁ χρήστης, μέ τή λίστα τῶν προϋποθέσεων νά μεταβάλλεται διαρκῶς καί, πιθανά, μέ ἔλλειψη διαφάνειας. Ἀνά πᾶσα στιγμή, ὁ ἐποπτεύων – παρακολουθῶν (ἡ Ε.Κ.Τ.) πού ἔχει τήν πλήρη ἐξουσία, μπορεῖ νά ἀνακαλέσει τό δικαίωμα χρήσης («Μᾶς συγχωρεῖτε, ἡ κάρτα σας δέν γίνεται ἀποδεκτή») πού θά ἰσοδυναμεῖ μέ τόν … ξαφνικό θάνατο τοῦ χαζοῦ πλέον χρήστη. Τότε τί γίνεται;
Κατά τούς τελευταίους τρεῖς αἰῶνες περίπου, παρατηρήθηκε μία ἐξελικτική πορεία στή μορφή τοῦ χρήματος, ἡ ὁποία ἀντιστοιχεῖ στίς κοινωνικές – πολιτειακές ἐξελίξεις πού ἔλαβαν χώρα στό ἴδιο διάστημα. Μέ ἁδρές γραμμές, μποροῦμε νά περιγράψουμε τήν ἐξέλιξη αὐτή σέ διαδοχικά βήματα μέσα στό χρόνο, ἔτσι :
α. χρυσό νόμισμα (φεουδαρχία)
β. χαρτονόμισμα ἀνταλλάξιμο σέ χρυσό «ἐπί τῇ ἐμφανίσει» (ἀστικό πολίτευμα)
γ. χαρτονόμισμα ἁπλό, δηλ. μή ἀνταλλάξιμο (κοινωνία τῶν πολιτῶν)
δ. πλαστικό «χρῆμα», δηλ. κάρτα πιστωτική, χρεωστική κλπ
ε. ψηφιακό «χρῆμα», δηλ. μέ χρήση τοῦ διαδικτύου (παγκόσμιο χωριό).
Καθώς ἀφαιρεῖται μέχρις ἐξαφανίσεως κάθε ἐξουσία πού βρίσκεται στά χέρια τοῦ ἁπλοῦ πολίτη, αὐτός ὁλοένα καί περισσότερο μοιάζει μέ τόν δουλοπάροικο, ἀπό τόν ὁποῖο καί προῆλθε. Ὅπως ἐπί φεουδαρχίας – ἀπολυταρχίας, ὁ ἄρχοντας ἤλεγχε ἀσφυκτικά κάθε δραστηριότητα τοῦ δουλοπάροικου, ὁ ὁποῖος δέν μποροῦσε νά κάνει τίποτα χωρίς τήν ἄδειά του, ἔτσι καί τώρα ὁ (χαζοχαρούμενος) χρήστης τῶν «ἔξυπνων» ὑπηρεσιῶν, ἄν παραβιάσει τούς ὅρους τῆς πολιτικῆς ὀρθότητας, μπορεῖ μέ τό πάτημα ἑνός κουμπιοῦ νά διαγραφεῖ ἀπό τό προσκήνιο.
3. Τό ὑλικό χρῆμα εἶναι ἀνώνυμο, ὅπως ἀκριβῶς καί ἡ ψῆφος, καί ἑπομένως, δημοκρατικό. Ἡ χρήση τοῦ ὑλικοῦ χρήματος, ὅπως καί τῆς ψήφου γίνεται ἐλεύθερα, καί μέ τόν τρόπο αὐτό, προστατεύεται ὁ ἀδύναμος πολίτης ἀπό τόν ἔλεγχο πού μπορεῖ νά ἀσκήσει ἐπάνω του κάποιος μέ πολύ περισσότερη δύναμη.
Ἀντίθετα, κάθε συναλλαγή πού πραγματοποιεῖται μέ τό πλαστικό – ψηφιακό «χρῆμα», καταγράφεται πλήρως : τό ὄνομα, ἡ τοποθεσία, ὁ χρόνος, τό κατάστημα, ἀλλά καί τό ἀκριβές εἶδος τῆς δαπάνης εἶναι στή διάθεση καθενός πού ἔχει τήν κατάλληλη πρόσβαση, νόμιμα ἤ παράνομα, καί μάλιστα σέ βάθος χρόνου.
Συμπερασματικά, ἐνῶ ὅλα τά γνωστά Συντάγματα προβλέπουν, ὅτι ἡ ἐξουσία πηγάζει ἀπό τό λαό, ὁ πολύπαθος πολίτης, ἰδιαίτερα στήν Ἑλλάδα, δέν βλέπει νά ἐπαληθεύεται κάτι τέτοιο στήν πράξη. Ὁλοένα καί περισσότερο, αἰσθάνεται ὡς ὑπόδουλος καί ὄχι ὡς κυρίαρχος. Ἡ πρόβλεψη τοῦ Συντάγματος ἔχει φαλκιδευθεῖ σέ μεγάλο βαθμό στήν πορεία τοῦ χρόνου, καθώς μέ τήν καταλυτική ἐπίδραση τῆς τεχνολογίας, τό προσωπικό στοιχεῖο σέ ὅλες τίς ἐκφάνσεις τῆς ζωῆς χάνει ἔδαφος ὑπέρ τοῦ ἀπροσώπου στοιχείου…
Ποιά ἐξουσία θά ἔχει ποιός λαός στό παγκόσμιο χωριό;
Δέν εἶναι ὑπερβολικό νά ἰσχυριστοῦμε, ὅτι τό χαρτονόμισμα ἀναδεικνύεται, ἴσως, ὡς τό τελευταῖο ὀχυρό λαϊκῆς ἐξουσίας!
Κι᾿ἀκόμα, πρέπει νά ἀναλογιστοῦμε ὅλοι μας, ὅτι ἄν ὑλοποιηθοῦν οἱ σχεδιασμοί περί ἀχρήματης κοινωνίας, θά διαμορφωθεῖ μία κοινωνική πραγματικότητα χειρότερη ἀπό τό ἐπί φεουδαρχίας παρελθόν, καθώς τότε μέν ὁ ἄρχοντας ἦταν γνωστός στούς ἀρχομένους, μέ τά καλά του καί τά κακά του, ἐνῶ τώρα στήνεται μία ὑποδομή γιά μεταβίβαση – παράδοση τῆς ἐξουσίας, στό κοντινό μέλλον, σέ κάποιον παγκόσμιο ἄρχοντα τοῦ παγκόσμιου χωριοῦ, πού μέχρι τώρα ἀκόμα, κατά τό χρόνο λήψης τῶν ἀποφάσεων, εἶναι ἄγνωστος. Ἕως πότε ὅμως;
