Του Μάνου Χατζηγιάννη
Το τελευταίο χρονικό διάστημα ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει έλθει σε αντίθεση σχεδόν με όλους.
Ο κ. Ερντογάν βρίσκεται στην αντίθετη όχθη από τη Ρωσία στη Συρία, ενώ τα τουρκικά και συριακά στρατεύματα προετοιμάζονται για τον νυν υπερ πάντων αγώνα στο βόρειο τμήμα της χώρας, που έχει διχαστεί από τον πόλεμο.
Ο “σουλτάνος” είναι απέναντι στα ρωσικά συμφέροντα και στη Λιβύη, ενώ και η επίσκεψη στην Ουκρανία νωρίτερα αυτό το μήνα τον έφερε ακόμη περισσότερο απέναντι στην ρωσική αρκούδα.
Και στα τρία αυτά σημεία, η Τουρκία και η Ρωσία δοκιμάζουν τα όρια μιας πάντα ευκαιριακής και εύθραυστης εταιρικής σχέσης που στοχεύει στην κεφαλαιοποίηση ενός φαινομενικά μειούμενου ενδιαφέροντος των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή.
Κι αν αυτά τα μέτωπα που έχει ανοίξει η Τουρκία δεν σας φαίνονται αρκετά, οι σχέσεις του κ. Ερντογάν με τους Αμερικανούς και τους Ευρωπαίους συμμάχους του έχουν φτάσει στα άκρα με τις μονομερείς τουρκικές κινήσεις στην ανατολική Μεσόγειο, την απόκτηση από την Τουρκία του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400 και βέβαια της στρατιωτικής παρέμβασης της Τουρκίας στη Συρία, όπως επίσης και με το προσφυγικό ζήτημα και πολλά άλλα.
Η Τουρκία απειλεί να κλείσει την Αεροπορική Βάση Incirlik και έναν σταθμό στον Kurecik εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν καταλάβουν τι θεωρεί η Τουρκία ως τα εθνικά της συμφέροντα.
Την ίδια στιγμή, ο κ. Ερντογάν δυσφορεί και για τη συμμαχία του με το Κατάρ μετά από πληροφορίες ότι το κράτος του Κόλπου και η Σαουδική Αραβία αναζητούν έναν τρόπο να τερματίσουν το επί 2,5 χρόνια σαουδαραβικό οικονομικό και διπλωματικό μποϊκοτάζ του Κατάρ.
Οι συνομιλίες μεταξύ του σαουδαραβικού βασιλείου και του Κατάρ έχουν δρόμο ακόμη. Ωστόσο η προσπάθεια για αποκατάσταση, με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ, αποτέλεσε την πρώτη φορά που ένας τρίτος κατάφερε να διαπραγματευτεί οποιαδήποτε ελάφρυνση του μποϊκοτάζ.
Και σαν να μην έφθαναν όλα αυτά ο “καπετάνιος” Ερντογάν, που μιμείται τις κινεζικές τακτικές στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, έχει αυξήσει σημαντικά την ένταση στην ανατολική Μεσόγειο στέλνοντας ναυτικές δυνάμεις για να συνοδεύσουν τα τουρκικά τρυπάνια σε αμφισβητούμενα νερά και να μπλοκάρουν ελληνικά και κυπριακά σκάφη εξερεύνησης στα ύδατα, που αναγνωρίζονται ως δικά τους σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Θέλετε κι άλλο μέτωπο; Η Τουρκία έχει προειδοποιήσει το Ισραήλ ότι χρειάζεται την τουρκική έγκριση να οικοδομήσει μαζί με την Ελλάδα και την Τουρκία έναν υποθαλάσσιο αγωγό φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Χθες ο Τούρκος ηγέτης χαρακτήρισε πάλι τους Ισραηλινούς “κατακτητές” σε μια κόντρα που κρατάει χρόνια.
Σε τεντωμένο σχοινί
Επομένως, καθώς πολεμά σε πολλαπλά περιφερειακά μέτωπα, ο Ερντογάν βαδίζει πάνω σε ένα τεντωμένο σχοινί, ποντάροντας στο ότι ούτε η Ρωσία ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες , αλλά ούτε και το Κατάρ, μπορούν να χάσουν την Τουρκία από σύμμαχο. Με τον ίδιο τρόπο, ούτε η Τουρκία κινδυνεύει να θέσει σε κίνδυνο τις σχέσεις της.
Ως εκ τούτου, οι αντιφατικές κινήσεις του κ. Ερντογάν αποτελούν ένα υψηλό παίγνιο, ιδίως με τη στρατιωτική ανάπτυξη της Τουρκίας στη βόρεια Συρία, περιοχή στην οποία ο κ. Ερντογάν δεν απολαμβάνει αεροπορική υπεροχή.
Ο Τούρκος ηγέτης στοιχηματίζει στη Ρωσία, αλλά η προκλητική επίσκεψή του στο Κίεβο και η υποστήριξη της Ουκρανίας στη σύγκρουσή της με τη Ρωσία ήταν κάτι πολύ πιο σοβαρό από την κατάσταση στην Idlib.
Ανησυχώντας για το ότι η προσάρτηση της Κριμαίας στην Ρωσία το 2014 έχει σταματήσει την ναυτική κυριαρχία της Τουρκίας στη Μαύρη Θάλασσα μετατρέποντάς την σε ρωσική λίμνη, ο κ. Ερντογάν προσπάθησε στο Κίεβο να παίξει και με τις δύο πλευρές κάπου στη μέση.
Η Διεθνής Ομάδα Κρίσης προειδοποίησε ότι στη Μαύρη Θάλασσα «η προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 της επέτρεψε να επεκτείνει τη ναυτική της ικανότητα, την δύναμη των έργων στο νότο και να μετατοπίσει τη στρατηγική ισορροπία προς όφελός της».
Η de facto ακτογραμμή της Ρωσίας αυξήθηκε από 475 σε 1.200 χιλιόμετρα ή περίπου το 25 % της συνολικής ακτής της θάλασσας από την προσάρτηση.
Προσθέστε σε αυτά και τα 300 χιλιόμετρα ακτογραμμής που ανήκουν στην Αμπχαζία... Η Αμπχαζία είναι η περιοχή στον Καύκασο η οποία είναι διά του νόμου (de jure) αυτόνομη δημοκρατία της Γεωργίας, αλλά έχει διακηρύξει ανεξαρτησία μετά τον πόλεμο στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Παραμένει εκ των πραγμάτων (de facto) ανεξάρτητη από τη Γεωργία, παρότι δεν είναι αναγνωρισμένη διεθνώς, με εξαίρεση τη Ρωσία και λίγες ακόμη χώρες
Σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσει τα ρωσικά προνόμια, το παιχνίδι του Ερντογάν έχει να κάνει επίσης με μια προσπάθεια να πείσει το ΝΑΤΟ να στηρίξει την Τουρκία στη Μαύρη Θάλασσα αντιστρέφοντας μια δεκαετή πολιτική διατήρησης της συμμαχίας μακριά από την περιοχή.
Με 13 Τούρκους στρατιώτες που έχασαν τη ζωή τους την τελευταία εβδομάδα σε δύο Συριακές επιθέσεις εναντίον Τουρκικών στόχων και την Τουρκία να ισχυρίζεται ότι σκότωσε περισσότερους από 100 Σύριους στρατιώτες σε αντίποινα, το παιχνίδι του κ. Ερντογάν φαίνεται να έχει παραγάγει αρχικά μερίσματα, με τη διοίκηση Trump να υποστηρίζει τον Τούρκο ηγέτη.
Η ακροδεξιά εξάρτηση
Σημαντικό ρόλο σε όλα αυτά παίζει και το γεγονός πως ο “σουλτάνος” καλείται ολοένα και πιο τακτικά να απαντήσει στους ακροδεξιούς εθνικιστές που αποτελούν μέρος της βάσης των ψηφοφόρων και τον πιέζουν.
Με όλα αυτά τα ανοιχτά μέτωπα, σε 4 ηπείρους, (Ευρώπη-Ρωσία, προσφυγικό & Μεσόγειος, Αμερική-Συρία, S400, Αφρική-Λιβύη, Ασία-Ισραήλ, Κατάρ), επομένως στα αλήθεια πόσο μεγάλο κίνδυνο μπορεί να αποτελεί για την χώρα μας και με μια οικονομία η οποία κατρακυλάει μέρα με την μέρα;
