Τα αποκαλυπτήρια μνημείου στην μνήμη των θυμάτων των διωγμών του Θρακικού Ελληνισμού
από τους Βούλγαρους και τους Νεότουρκους στη διάρκεια του 20ου αιώνα πραγματοποιήθηκαν το πρωί της Κυριακής 18 Μαρτίου στην Κομοτηνή.
Η ανατολική Θράκη και η Κωνσταντινούπολη παραμένουν μέχρι τις μέρες μας υπό τουρκική κατοχή, ενώ και οι Βούλγαροι κατέχουν μέρος της.
Διαβάζουμε από την τοπική εφημερίδα «Χρόνος»:
Το μνημείο ανεγέρθηκε στον αύλειο χώρο του ναού Αγίας Βαρβάρας, με μέριμνα της μητρόπολης Μαρωνείας και Κομοτηνής. Η μητρόπολη παράλληλα με το καθαρά πνευματικό, ποιμαντικό της έργο, θεωρεί, όπως αναφέρεται σε σχετικό ενημερωτικό σημείωμα του μητροπολίτη, "επιβεβλημένη την υποστήριξη των εθνικών ζητημάτων, καθώς και την προβολή του πολιτισμού του τόπου μας. Στο πλαίσιο αυτό προβάλλει την ιστορία και τον πολιτισμό που μας παρέδωσαν οι πατέρας μας στη Θράκη. Η μητρόπολη προέβη στα αποκαλυπτήρια του μνημείου του Θρακικού Ελληνισμού, για τους αγώνες και τα παθήματα των πατέρων μας στην Αν. Θράκη, για να θυμούνται οι παλαιότεροι και να διδάσκονται οι νεότεροι".
Τα αποκαλυπτήρια έκανε ο μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής κος Παντελεήμων, πλαισιωμένος από τους μητροπολίτες Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας κου Ιωήλ και Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου κου Στεφάνου. Μέλη συλλόγων Θρακών από το νομό Ροδόπης ντυμένα με παραδοσιακές στολές και κρατώντας τα λάβαρα των συλλόγων παρέστησαν στην τελετή. Το μνημείο φέρει επιγραφή την έμπνευση και επιμέλεια του οποίου ανέλαβε ο μητροπολίτης Εδέσσης. “Θεωρούμε χρέος μας αφενός μεν τη μνήμη, αφετέρου δε την απόδοση τιμής, καλούμε όλο τον κόσμο, ιδιαιτέρως τους νέους, στον δρόμο της μίμησης του θάρρους και της αυταπαρνήσεως των πεσόντων”, σημείωσε μεταξύ άλλων ο κ. Παντελεήμων.
Μετά την ανάγνωση του τρισαγίου ο μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής κατέθεσε στεφάνι, ενώ άπαντες οι παριστάμενοι έψαλλαν τον εθνικό ύμνο. Το παρών έδωσαν εκπρόσωποι των τοπικών στρατιωτικών αρχών και σωμάτων ασφαλείας, αντιπροσωπείες πολιτιστικών συλλόγων, πολιτευτές και πλήθος κόσμου. Μετά το πέρας της τελετής διανεμήθηκε έντυπο υλικό που εξέδωσε η μητρόπολη Μαρωνείας και Κομοτηνής, υπό την επιμέλεια του Δημήτριου Μαυρίδη, όπου παρουσιάζονται στοιχεία για την εγκατάλειψη της Ανατολικής Θράκης τον Οκτώβριο του 1922.
Παραθέτουμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα: "Η εγκατάλειψη της Ανατολικής Θράκης συζητείται σπανίως και εντάσσεται στο συλλογικό υποσυνείδητο ως συμβάν της Μικρασιατικής Καταστροφής. Στην πραγματικότητα πρόκειται για διαφορετικό γεγονός, αφού η Μικρασιατική Καταστροφή οφείλεται άμεσα σε στρατιωτική ήττα, ενώ η θρακική καταστροφή οφείλεται σε διπλωματική ήττα. Η Ανατολική Θράκη απελευθερώθηκε από τον ελληνικό στρατό τον Ιούλιο του 1920 και εντάχθηκε στην ελληνική επικράτεια τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους. Λίγο γνωστά έως άγνωστα παραμένουν τα δραματικά γεγονότα που σχετίζονται με την χωρίς αντίσταση εγκατάλειψη της Ανατολικής Θράκης τον Οκτώβριο του 1922.
Στις 25.9.1922 ο Βενιζέλος τηλεγράφησε από το Παρίσι "Ανατολική Θράκη απωλέσθη ατυχώς δι' Ελλάδα" και "ανάγκη Θράκες να εγκαταλείψωσι την γην, ην από τόσων αιώνων κατοικούσιν, αυτοί και οι πρόγονοι των". Ήταν ακόμη μία από τις εθνικές εκκαθαρίσεις του 20ου αιώνα. Οι γενοκτονικές πρακτικές των Τούρκων είχαν δημιουργήσει κλίμα πανικού και φόβου που ανάγκασαν σύσσωμο τον χριστιανικό πληθυσμό να αποχωρήσει ακολουθώντας τον ελληνικό στρατό.
Η εκκένωση έγινε ως ακολούθως:
Στις 5.10.1922 είχαν εκκενωθεί οι οικισμοί ανατολικά της γραμμής Μήδεια - Ανακτόριο - Τσερκέζκιοϊ.
Στις 7.10.1922 οι οικισμοί ανατολικά της γραμμής Σαμάκοβο - Βιζύη - Τυρολόη - Σηλυβρία.
Στις 9.10.1922 οι οικισμοί ανατολικά της γραμμής Σκοπός Αρκαδιούπολη (Λουλέ Μπουργκάζ) Ραιδεστός.
Στις 11.10.1922 οι οικισμοί ανατολικά της γραμμής Σαράντα Εκκλησίες - Χάφσα - Παυλάκιοϊ-Κεσσάνη.
Μέχρι τις 18.10.1922 είχαν εκκενωθεί η Αδριανούπολη, τα Μάλγαρα, η Μακρά Γέφυρα και όλα τα υπόλοιπα".
Ο μητροπολίτης έκανε γνωστό ότι θα καθιερωθεί κάθε τέταρτη Κυριακή των νηστειών, να τελείται μνημόσυνο των καταγραφέντων θυμάτων του Θρακικού Ελληνισμού, των οποίων το μνημείο θα αποτελεί σημείο αναφοράς και υπενθύμισης της θυσίας.
