Εσωτερικές ενστάσεις και αντικρουόμενες απόψεις γύρω από το κόστος για το πρόγραμμα επανεξοπλισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Readiness 2030», διατυπώνονται τα τελευταία εικοσιτετράωρα, καθώς ο ευρωπαϊκός Νότος δεν φαίνεται διατεθειμένος για νέο -αμυντικό- δανεισμό, σε μια στιγμή που εμφανίζονται εκ νέου οι ΗΠΑ στον ευρωπαϊκό ορίζοντα.
Συγκεκριμένα, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο θα ταξιδέψει στις Βρυξέλλες του Βελγίου από τις 2 έως τις 4 Απριλίου, προκειμένου να παραστεί στη Σύνοδο των Υπουργών Εξωτερικών των κρατών – μελών του ΝΑΤΟ με ατζέντα τις προτεραιότητες ασφάλειας για τη Βορειοατλαντική Συμμαχία. Ανάμεσα στις προτεραιότητες συμπεριλαμβάνονται και οι αυξημένες συμμαχικές αμυντικές επενδύσεις, όπως και η διασφάλιση της διαρκούς ειρήνης στην Ουκρανία, σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Παράλληλα, κατά την παραμονή του επί ευρωπαϊκού εδάφους ο επικεφαλής του θα συζητήσει με τους ομολόγους του για την «κοινή απειλή της Κίνας» τόσο στις Ευρωατλαντικές σχέσεις όσο και στη συνθήκη που διαμορφώνεται στον Ινδο- Ειρηνικό.
Η πρόθεση επιστροφής των ΗΠΑ στο ευρωατλαντικό πλαίσιο δεν έρχεται σε κενό χρόνο, αλλά μάλλον σε μια στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν καταφέρνει να μεταβολίσει στο σύνολο των κρατών – μελών της την εφαρμογή των αποφάσεων που έχουν ληφθεί για την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα, εξαιτίας του εθνικού χρέους σειράς κρατών. Συγκεκριμένα, οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου προκρίνουν το μοντέλο των επιχορηγήσεων αντί του δανεισμού, αλλά και την επέκταση των δράσεων που θα μπορούσαν να τεθούν υπό αυτό το κοινό αμυντικό πλέγμα προστασίας σε πεδία, όπως η κυβερνοασφάλεια, η παράνομη μετανάστευση και η ανθεκτικότητα των υποδομών.
Στην κεφαλή των χωρών που επιθυμούν λιγότερη εξάρτηση από δανεισμό βρίσκεται η Γαλλία, παρότι η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει δρομολογήσει ένα πλαίσιο δανεισμού 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, παράλληλα με την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής, χαλαρώνοντας τους δημοσιονομικούς κανόνες. Πάντως, από πλευράς του ευρωπαϊκού Βορρά, ο οποίος δεν αντιμετωπίζει προβλήματά χρέους, η στάση αρκετών αξιωματούχων καταγράφεται ως κατηγορηματική, όταν ο Ολλανδός πρωθυπουργός Ντικ Σούφ αποφάνθηκε «Όχι ευρωομόλογα»!. Το ζήτημα περιπλέκεται ακόμη περισσότερο, όταν η Ιταλία και η Ισπανία απέχουν αρκετά από τον στόχο του 2% επί του ΑΕΠ για τις δαπάνες του ΝΑΤΟ.
Την ίδια στιγμή, ο Επίτροπος Οικονομίας Βάλντις Ντομπρόβσκις προέβλεψε πως «ένας μεγάλος αριθμός κρατών να ενεργοποιήσουν αυτή τη ρήτρα διαφυγής», θέλοντας να δείξει την επιτυχή πρόβλεψη του μέτρου από μέρους της Κομισιόν. «Ωστόσο, η Επιτροπή υποτίμησε ένα κρίσιμο σημείο: ενώ μπορεί να δανειστεί φθηνότερα από τα περισσότερα κράτη μέλη, τα δάνεια που χορηγεί εξακολουθούν να υπολογίζονται στα επίπεδα του εθνικού χρέους - μια «κόκκινη» σημαία για τις υπερχρεωμένες χώρες» σύμφωνα με το Politico.
«Το σχέδιο του Φον ντερ Λάιεν βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στο εθνικό χρέος των κρατών», χωρίς, ωστόσο, να είναι μέχρι στιγμής σαφές αν η Ιταλία και η Ισπανία θα κάνουν χρήση της ρήτρας έκτακτης ανάγκης. Στον αντίποδα, εικάζεται ότι η στάση αναμονής που τηρούν εδράζεται στην προσπάθεια πίεσης της Κομισιόν για περαιτέρω υποχωρήσεις στη φύση του αμυντικού πακέτου στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής, τον Ιούνιο. «Θα πρέπει να έχουμε περισσότερο χρόνο [για να αποφασίσουμε]» ανέφερε η Ιταλίδα Πρωθυπουργός, προσθέτοντας ότι το χρονικό διάστημα για την ενεργοποίηση του μηχανισμού ήταν «λίγο πολύ κοντά». Στην περίπτωση της Γαλλίας, το Παρίσι δεν φέρεται διατεθειμένο να ενεργοποιήσει τη ρήτρα διαφυγής λόγω του χρέους του και του κινδύνου για υψηλότερο κόστος δανεισμού, σε αντίθεση με τη Γερμανία που οδεύει σε μια αναβάθμιση των αμυντικών της υποδομών ύψους 500 δις ευρώ.
Μιλώντας στο Euronews, ο Επίτροπος Άμυνας της ΕΕ, Άντριους Κουμπίλιους τόνισε πως αναμένει από τα κράτη μέλη της ΕΕ να κάνουν χρήση των επιλογών που προτείνονται στο σχέδιο, αντί να εκδώσουν περισσότερο κοινό χρέος. Στην ίδια κατεύθυνση, η ΕΕ δεν είναι ακόμη έτοιμη να εκδώσει τα λεγόμενα ευρωομόλογα για να ενισχύσει τις απαραίτητες αμυντικές δυνατότητες για να αποτρέψει οποιαδήποτε πιθανή στρατιωτική επίθεση εναντίον της, δήλωσε ο Επίτροπος Άμυνας και Διαστήματος της ΕΕ, εξηγώντας πως «τα ευρωομόλογα σημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα έχει μεγαλύτερο χρέος, το οποίο θα πρέπει να εξυπηρετηθεί ξανά από όλα τα κράτη μέλη, και τώρα έχουμε κατά κάποιο τρόπο μια πρόκληση για το πώς να αποπληρώσουμε το υπάρχον χρέος».
Ο ίδιος δεν απέρριψε το ενδεχόμενο να διευρυνθεί η λίστα των απειλών, ώστε να περιλαμβάνει την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, την κλιματική αλλαγή και άλλες επενδύσεις στην ασφάλεια, όπως επιθυμούν η Ισπανία και η Ιταλία, αλλά υπέδειξε έναν διαφορετικό τρόπο από τις αμυντικές δαπάνες.
Σημειωτέον ότι «οι απειλές για τη Νότια Ευρώπη είναι κάπως διαφορετικές από εκείνες στην Ανατολική Ευρώπη. Στην περίπτωσή μας, σχετίζονται με την κυβερνοασφάλεια, τις υβριδικές απειλές: αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να βελτιώσουμε τις ικανότητές μας στον κυβερνοχώρο, τις προσπάθειες αντιτρομοκρατίας, την ασφάλεια στη Μεσόγειο, τις δορυφορικές συνδέσεις, τον κβαντικό υπολογισμό, την τεχνητή νοημοσύνη και τις επιπτώσεις τους στην εθνική ασφάλεια», περιέγραψε ο Ισπανός πρωθυπουργός, Πέδρο Σάντσεθ.
