Πριν η φράση «baby blues» καταλήξει να αναφέρεται στη θλίψη μετά τον τοκετό (η οποία δεν είναι το ίδιο με την επιλόχειο κατάθλιψη), ήταν στην πραγματικότητα ένα κοινό συνώνυμο για τα «μάτια», σύμφωνα με το wikihealth. Γιατί; Λοιπόν, επειδή όλα τα μωρά γεννιούνται με μπλε μάτια, σωστά; Λάθος. Παγκοσμίως, περισσότερα νεογέννητα έχουν καστανά μάτια από ό,τι μπλε. Και ενώ είναι αλήθεια ότι πολλά μωρά έχουν μπλε ή γκρι μάτια στην αρχή, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι το χρώμα των ματιών μπορεί να αλλάξει και μήνες μετά τη γέννηση. Και υπάρχουν πολλά βρέφη που ατενίζουν το νέο τους περιβάλλον με καστανά μάτια επίσης. Στην πραγματικότητα, μια μελέτη του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ του 2016, στην οποία συμμετείχαν 192 νεογέννητα, διαπίστωσε ότι σχεδόν τα δύο τρίτα από αυτά γεννήθηκαν με καστανά μάτια, ενώ μόνο περίπου 1 στα 5 μωρά γεννήθηκε με μπλε μάτια. Οι ερευνητές του Στάνφορντ σημείωσαν, ωστόσο, ότι η πλειονότητα των μωρών της μελέτης που γεννήθηκαν με μπλε μάτια ήταν καυκάσια. Εκείνα που ανήκαν σε άλλες εθνοτικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των Ασιατών και των Ισπανόφωνων, γεννιόντουσαν συχνότερα με καστανά μάτια.
Τι λέει η επιστήμη για το χρώμα των ματιών;
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Κορονοϊός: Άφησε πίσω του εκατομμύρια ορφανά παιδιά σε όλο τον πλανήτη–Οι χώρες με τις μεγαλύτερες απώλειες
Ο όρος «χρώμα των ματιών» αναφέρεται στο χρώμα της ίριδας, του δακτυλίου γύρω από την κόρη του ματιού, το οποίο είναι μαύρο. Το λευκό μέρος του ματιού ονομάζεται σκληρός χιτώνας. Εάν το μωρό σας είχε ίκτερο κατά τη γέννηση – μην ανησυχείτε, αυτό δεν είναι ασυνήθιστο – ο σκληρός χιτώνας μπορεί να ήταν λίγο κιτρινωπός. Αυτό που δίνει στην ίριδα το χρώμα της είναι μια φυσική χρωστική ουσία που ονομάζεται μελανίνη, μια πρωτεΐνη που εκκρίνεται από ειδικά κύτταρα που ονομάζονται μελανοκύτταρα. Τα μπλε μάτια σημαίνουν ότι υπάρχει λίγη μελανίνη στην ίριδα. Τα μελανοκύτταρα ανταποκρίνονται στο φως, και δεδομένου ότι το νεογέννητό σας πέρασε τους τελευταίους μήνες σε απόλυτο σκοτάδι, δεν υπήρχε πολύ φως για να προκαλέσει την παραγωγή μελανίνης στην ίριδα. (Αν και να θυμάστε ότι παίζει ρόλο και η εθνικότητα – έτσι ορισμένα μωρά θα παράγουν περισσότερη μελανίνη από άλλα.). Εάν τα μελανοκύτταρα του παιδιού σας δεν εκκρίνουν πολύ περισσότερη μελανίνη κατά τους επόμενους μήνες και χρόνια, τότε τα μάτια του θα παραμείνουν μπλε. Αν λίγη περισσότερη μελανίνη βρει το δρόμο της στην ίριδα, τα μάτια τους θα φαίνονται πράσινα ή μελί. Πολύ περισσότερη μελανίνη σημαίνει καστανά μάτια. Αλλά για πολλά μωρά στη μήτρα -συγκεκριμένα, συμπεριλαμβανομένων πολλών μωρών μη καυκάσιας καταγωγής, αν και αυτό μπορεί να ισχύει για οποιαδήποτε εθνικότητα- τα μελανοκύτταρα δεν χρειάζονται το φως της ημέρας για να αντλήσουν μελανίνη σε αυτές τις αναπτυσσόμενες ίριδες. Αυτά είναι τα καστανά μάτια που υποδέχονται τόσους πολλούς χαμογελαστούς γονείς.
Ποια είναι τα επίπεδα του χρώματος του ματιού;
Η ίριδα έχει τρία στρώματα και οι άνθρωποι με καστανά μάτια έχουν μελανίνη και στα τρία στρώματα. Ένα άτομο με γαλανά μάτια έχει καστανή χρωστική ουσία μόνο στο πίσω στρώμα. Καθώς το φως εισέρχεται στο μάτι, το μεγαλύτερο μέρος του φωτός απορροφάται στο πίσω στρώμα, ενώ τα σωματίδια στο σπογγώδες μεσαίο στρώμα διασκορπίζουν το υπόλοιπο φως που αντανακλάται πίσω από το μάτι. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του σκεδαζόμενου φωτός που επιστρέφει προς τα έξω είναι μπλε φως, δίνοντας στα μπλε μάτια το χρώμα τους. Είναι η ίδια δυναμική που κάνει το νερό στον ωκεανό να φαίνεται μπλε. Αυτά τα σημαίνοντα μελανοκύτταρα εργάζονται επίσης σκληρά στα μαλλιά και το δέρμα, δίνοντάς τους επίσης τα χρώματά τους. Περισσότερη μελανίνη στον οργανισμό σας σημαίνει πιο σκούρα επιδερμίδα. Αυτό εξηγεί γιατί οι άνθρωποι με πιο σκούρο δέρμα τείνουν να έχουν και πιο σκουρόχρωμα μάτια. Υπάρχουν όμως πάντα και εξαιρέσεις. Ο διάσημος Αφροαμερικανός ηθοποιός James Earl Jones, για παράδειγμα, έχει μπλε μάτια, πιθανότατα αποτέλεσμα του ότι είχε προγόνους ευρωπαϊκής καταγωγής με μπλε μάτια. Και μιλώντας για προγόνους, ας ρίξουμε μια ματιά στο τι συμβάλλει στον καθορισμό του τελικού χρώματος των ματιών του μωρού σας.
Μπορείς να προβλέψεις το χρώμα ματιών του μωρού;
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Έλ. Ράπτη: Η επίσκεψη στο Δ’ Σώμα Στρατού στην Ξάνθη και η καμπάνια κατά της παιδικής κακοποίησης
Το πρώτο χρώμα των ματιών του μωρού σας μπορεί να είναι μόνιμο. Αλλά μην προσκολληθείτε πολύ σε αυτό. Το χρώμα των ματιών συχνά αλλάζει κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους ή και περισσότερο. Αυτό σημαίνει ότι το γαλανομάτικο νεογέννητό σας μπορεί να έχει καστανά μάτια μέχρι να κάνει τα πρώτα του βήματα. Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζετε πότε θα καθοριστεί το τελικό χρώμα. Και το ακριβές χρώμα δεν μπορεί να προβλεφθεί από εσάς. Αλλά αν ψάχνετε για ενδείξεις και αν είναι δυνατόν, σταθείτε μαζί με τον άλλο γονέα του μωρού σας και κοιταχτείτε μαζί στον καθρέφτη. Ενώ η μελανίνη είναι αυτό που τεχνικά δίνει στα μάτια το χρώμα τους, είναι το χρώμα των ματιών των γονέων του μωρού – και σε κάποιο βαθμό, του προ-προ-προ-προ-θείου σας και της προ-γιαγιάς σας και όλων των άλλων σε αυτό το μεγάλο οικογενειακό σας δέντρο – που βοηθούν να καθοριστεί η ποσότητα της μελανίνης που εκκρίνεται. Η γενετική είναι κάπως περίπλοκη. Αλλά με απλά λόγια, δύο γονείς με μπλε μάτια, για παράδειγμα, είναι πιο πιθανό να αποκτήσουν ένα μωρό με μπλε μάτια. Αλλά δεν υπάρχουν εγγυήσεις. Παρομοίως, γονείς με καστανά μάτια θα γεννήσουν συνήθως παιδί με καστανά μάτια, αλλά όχι πάντα. Το χρώμα των ματιών ενός παππού ή μιας γιαγιάς μπορεί να αλλάξει λίγο τις πιθανότητες. Ενώ κάποτε πίστευαν ότι οι γονείς με καστανά μάτια δεν μπορούσαν να γεννήσουν παιδί με μπλε μάτια, μπορεί – και συμβαίνει! – να συμβεί, χάρη στα πολλαπλά γονίδια που δρουν.
