Το όνομά του προέρχεται από τη λέξη «βασιλεύς» και σύμφωνα με την παράδοση φύτρωνε στον τόπο όπου ήταν θαμμένος ο Τίμιος Σταυρός, με αποτέλεσμα το άρωμα να ήταν αυτό που οδήγησε την Αγία Ελένη στην ανακάλυψή του.
Ο βασιλικός (Ocimum basilicum) είναι ένα αρωματικό βότανο που χρησιμοποιείται ευρέως στη Μεσογειακή κουζίνα, αλλά και σε όλο τον κόσμο.
Από τότε μέχρι και σήμερα μάλιστα, χρησιμοποιείται από τους ιερείς κατά το ραντισμό του αγιασμού, σύμφωνα με το wikihealth.gr.
Υπάρχουν διάφορα είδη βασιλικού, συμπεριλαμβανομένων του γλυκού, του ιερού, του Ταϊλανδέζικου και του κανελάτου βασιλικού, καθένα από τα οποία έχει μια ιδιαίτερη γεύση και μυρωδιά.
Η ευχάριστη μυρωδιά οφείλεται στο αιθέριο έλαιο που περιέχουν τα φύλλα και οι ανθισμένες κορυφές του βασιλικού, τα οποία είναι επίσης τα μέρη του φυτού, που παρουσιάζουν ισχυρές φαρμακευτικές ιδιότητες.
Η περιεκτικότητα του αιθέριου ελαίου σε εστραγόλη, λιναρόλη και κινεόλη, καθώς και η περιεκτικότητα των φύλλων σε τανίνη φαίνεται πως παίζουν σημαντικό ρόλο.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι χρήσης του βασιλικού, όπως σε μορφή βάμματος, αιθέριου ελαίου, τσαγιού, συμπληρωμάτων διατροφής, κλπ.
Ποια είναι τα πιθανά οφέλη του βασιλικού για την υγεία;
Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα
Οι πολυσακχαρίτες του βασιλικού φαίνεται πως πιθανότατα παίζουν σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της ανοσολογικής απόκρισης του οργανισμού, μέσω προαγωγής της αντιγονοπαρουσίασης και ενεργοποίησης των Τ κυττάρων στα δενδριτικά κύτταρα.
Παρουσιάζει αντικαρκινική δράση
Τα τελευταία χρόνια έχουν μελετηθεί αρκετά οι αντικαρκινικές ιδιότητες του βασιλικού, οι οποίες φαίνεται πως οφείλονται κυρίως στους πολυσακχαρίτες που αυτός περιέχει. Μεταξύ των προτεινόμενων μηχανισμών δράσης, οι πιο σημαντικοί φαίνεται να είναι η αναστολή της μετανάστευσης και διεισδυτικότητας των καρκινικών κυττάρων. Συγκεκριμένα, έχει παρατηρηθεί από μελέτες in vitro ιδιαίτερα σημαντική επίδραση των πολυσακχαριτών του βασιλικού στην αποτροπή της μετάστασης του καρκίνου των ωοθηκών και του ήπατος.
Έχει αντιβακτηριδιακές ιδιότητες
Τόσο το αιθέριο έλαιο βασιλικού, όσο και εκχυλίσματά του πλούσια σε πολυσακχαρίτες και φαινολικά οξέα, φαίνεται να παρουσιάζουν σημαντική αντιμικροβιακή δράση ενάντια σε ένα ευρύ φάσμα βακτηρίων, όπως τα Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli, Bacillus subtilis, κλπ.
Δρα αντιοξειδωτικά
Η αντιοξειδωτική δράση του βασιλικού σχετίζεται με την περιεκτικότητά του σε πολυσακχαρίτες, οι οποίοι βοηθούν στον άμεσο ή έμμεσο περιορισμό των βλαβών που δημιουργούν οι ελεύθερες ρίζες.
Βοηθά στην αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη
Μελέτες δείχνουν ότι το εκχύλισμα βασιλικού μπορεί να αναστείλει τη δράση της α-γλυκοσιδάσης και της α-αμυλάσης, με αποτέλεσμα να ανακουφίζει από την υπεργλυκαιμία που σχετίζεται με τον σακχαρώδη διαβήτη. Η δράση αυτή φαίνεται πως πιθανότατα οφείλεται εν μέρει στην περιεκτικότητά του σε ροσμαρινικό οξύ και κατεχίνη.
Έχει υπολιπιδαιμική δράση
Η αυξημένη κατανάλωση βασιλικού φαίνεται πως μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη και θεραπεία της υπερλιπιδαιμίας. Συγκεκριμένα, σε τρωκτικά που χορηγήθηκε ενδογαστρικά εκχύλισμα βασιλικού παρατηρήθηκε μείωση της ολικής κα LDL χοληστερόλης, καθώς και των τριγλυκεριδίων, σε σύγκριση με τρωκτικά που δεν τους χορηγήθηκε κάτι.
Η μείωση της χοληστερόλης και της πρόσληψης λιπιδίων από τα μακροφάγα, στην οποία φαίνεται να συμβάλει ο βασιλικός, μπορεί επίσης να αποτρέψει ή να μειώσει τον κίνδυνο σχηματισμού αθηρωματικής πλάκας και επομένως εμφάνισης αθηροσκλήρωσης.
Συμβάλει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης
Η χορήγηση εκχυλίσματος βασιλικού σε υπερτασικούς αρουραίους έχει παρατηρηθεί πως συμβάλει αποτελεσματικά στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, ενώ επίσης βελτιώνει τη νεφρική λειτουργία. Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να επιβεβαιωθεί η αντίστοιχη δράση του στους ανθρώπους.
Τι απαιτεί προσοχή κατά την κατανάλωση του βασιλικού;
Τα φύλλα του βασιλικού είναι πλούσια σε βιταμίνη Κ, η οποία βοηθά στη πήξη του αίματος και επομένως η χρήση αυτών σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να επηρεάσει τη δράση διάφορων αντιπηκτικών φαρμάκων, όπως η βαρφαρίνη.
Σε αντίθεση, η χρήση εκχυλίσματος βασιλικού μπορεί να συμβάλει στην αραίωση του αίματος, γι’ αυτό απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή από άτομα που έχουν κάποια αιμορραγική διαταραχή ή πρόκειται να χειρουργηθούν.
Επιπλέον, άτομα που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή για το σακχαρώδη διαβήτη και την υπέρταση, πρέπει να συμβουλευτούν το γιατρό τους πριν τη χρήση βασιλικού για θεραπευτικούς σκοπούς, καθώς μπορεί να υπάρξει αλληλεπίδραση αυτών.
Τέλος, η ποικιλία βασιλικού γνωστή ως ιερός βασιλικός, θα πρέπει να αποφεύγεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης καθώς μελέτες σε ζώα δείχνουν πως τα συμπληρώματα αυτού μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά το σπέρμα και να πυροδοτήσουν συσπάσεις της μήτρας.
