Αυτό το απλό μέτρο θα μπορούσε να ενδυναμώσει τους καταναλωτές, παρέχοντας τους την απαραίτητη πληροφορία για να κάνουν πιο συνειδητές επιλογές, συμβάλλοντας στη μείωση των βλαβών που σχετίζονται με το αλκοόλ.
Η νέα έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) Ευρώπης, με τίτλο «Προειδοποιητικές ετικέτες αλκοόλ για την υγεία: Μια προοπτική δημόσιας υγείας για την Ευρώπη», υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για υποχρεωτική και τυποποιημένη επισήμανση στα αλκοολούχα ποτά.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το αλκοόλ ευθύνεται για περίπου 800.000 θανάτους ετησίως στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του ΠΟΥ, στην οποία καταγράφεται ο υψηλότερος βαθμός κατανάλωσης στον κόσμο. Παρά τη ανάδειξη του καρκίνου ως κύρια αιτία θανάτου από αλκοόλ στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), η ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τη σύνδεση αλκοόλ και καρκίνου παραμένει ανησυχητικά χαμηλή.
Ανησυχητικό το χάσμα πληροφόρησης
Ένα επιπλέον στοιχείο, από μελέτη του ΠΟΥ που πραγματοποιήθηκε σε 14 χώρες της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας, αποκαλύπτει ένα αξιοσημείωτο κενό γνώσης: μόλις το 15% των ερωτηθέντων ήταν ενήμερο για την πιθανότητα καρκίνου του μαστού από την κατανάλωση αλκοόλ και μόλις το 39% γνώριζε τη σύνδεση του αλκοόλ με τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Αυτοί οι τύποι της νόσου αντιπροσωπεύουν τα υψηλότερα ποσοστά από τους καρκίνους που συνδέονται με το αλκοόλ στην ΕΕ, τόσο στις γυναίκες (καρκίνος του μαστού) όσο και τους άνδρες (καρκίνος του παχέος εντέρου).
«Οι σαφείς και ευδιάκριτες προειδοποιητικές ετικέτες, οι οποίες θα περιλαμβάνουν ειδική αναφορά για τον καρκίνο, αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο του δικαιώματος στην υγεία. Παρέχουν στα άτομα τη δυνατότητα να αποκτούν ζωτικής σημασίας πληροφορίες, ώστε να λαμβάνουν συνειδητές αποφάσεις σχετικά με τους κινδύνους που ελλοχεύουν στα αλκοολούχα προϊόντα. Η παροχή αυτών των πληροφοριών δεν στερεί τίποτα από τους καταναλωτές. Αντίθετα, τους οπλίζει με γνώση -και η γνώση είναι δύναμη», ανέφερε ο Dr. Hans Henri P. Kluge, Περιφερειακός Διευθυντής του ΠΟΥ στην Ευρώπη.
Παρά τις προφανείς ανάγκες, οι προειδοποιητικές ετικέτες εφαρμόζονται μόνο σε 3 από τις 27 χώρες της ΕΕ και σε μόλις 13 από τα 53 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας του ΠΟΥ.
Οι βασικές προτάσεις πολιτικής περιλαμβάνουν:
Υποχρεωτική επισήμανση: Η αποτελεσματικότητα των προειδοποιητικών ετικετών εξαρτάται από το σχεδιασμό, το περιεχόμενο και τη θέση τους. Οι χώρες θα πρέπει να επιβάλουν την υποχρεωτική τοποθέτησή τους, αποφεύγοντας την αυτορρύθμιση των παραγωγών αλκοόλ, οι οποίοι μπορεί να επιλέξουν δυσδιάκριτες ή παραπλανητικές θέσεις.
Ευδιάκριτες ετικέτες: Τα αλκοολούχα προϊόντα θα πρέπει να φέρουν σαφείς και εμφανείς επισημάνσεις. Μπορούν να περιέχουν μόνο κείμενο ή να το συνδυάζουν και με εικόνες, ώστε να μεγιστοποιήσουν την εμβέλειά τους.
Ετικέτες για τον καρκίνο: Έρευνα σε σχεδόν 20.000 άτομα σε 14 χώρες της Ευρώπης διαπίστωσε ότι οι ετικέτες που περιλαμβάνουν αναφορές στον καρκίνο, ενισχύουν την ευαισθητοποίηση. Επίσης, είναι πιο πιθανό να πυροδοτήσουν συζητήσεις γύρω από τους κινδύνους του αλκοόλ, αποθαρρύνοντας τη κατανάλωσή του, σε σύγκριση με άλλους τύπους μηνυμάτων.
Απόρριψη αποκλειστικής χρήσης κωδικών QR: Η βιομηχανία του αλκοόλ υποστηρίζει τη χρήση κωδικών QR στα προϊόντα, επιτρέποντας στους καταναλωτές να αναζητούν περαιτέρω πληροφορίες για την υγεία, εφόσον το επιθυμούν.
Ωστόσο, μια πιλοτική μελέτη έδειξε ότι μόλις το 0,26% σάρωσε τους κωδικούς, υπογραμμίζοντας τη σημασία των ορατών, επί της συσκευασίας, ετικετών.
Διαμόρφωση κανόνων, πολιτικών και κουλτούρας
«Οι προειδοποιητικές ετικέτες αποτελούν βασικό πυλώνα της πολιτικής για το αλκοόλ, εξυπηρετώντας πολλαπλές λειτουργίες», εξηγεί ο Dr. Gauden Galea, Στρατηγικός Σύμβουλος του Περιφερειακού Διευθυντή Ειδικής Πρωτοβουλίας για τις Μη Μεταδοτικές Ασθένειες και την Καινοτομία στον ΠΟΥ Ευρώπης. «Βοηθούν τους καταναλωτές να λαμβάνουν συνειδητές αποφάσεις, αυξάνουν την ευαισθητοποίηση σχετικά με τους κινδύνους για την υγεία που οφείλονται στο αλκοόλ, μπορούν να ενισχύσουν τη δημόσια υποστήριξη πολιτικών για το αλκοόλ και να μειώσουν τη συνολική ελκυστικότητα των συγκεκριμένων προϊόντων. Και, εν τέλει, να επηρεάσουν τα κοινωνικά πρότυπα γύρω από την κατανάλωση. Ειδικά όσον αφορά τις νεότερες γενιές, οι υποχρεωτικές προειδοποιητικές ετικέτες θα μπορούσαν να είναι καθοριστικές στην υιοθέτηση πιο υγιεινών συμπεριφορών και στάσεων απέναντι στο αλκοόλ».
Αξίζει να αναφερθεί ότι, περισσότερα από τα τρία τέταρτα των ερωτηθέντων στην έκθεση υποστηρίζουν τη συγκεκριμένη πολιτική.
Το σχέδιο της Ευρώπης για την καταπολέμηση του καρκίνου θέτει ως έναν από τους στόχους την (σχετική) μείωση χρήσης αλκοόλ, κατά τουλάχιστον 10% έως το 2025. Σε αυτό το πλαίσιο, μία από τις βασικές δραστηριότητες του πλάνου είναι η ανάπτυξη προτάσεων για την παροχή διατροφικών και υγειονομικών πληροφοριών στα αλκοολούχα ποτά. Ομοίως, τόσο το Παγκόσμιο Σχέδιο Δράσης για το Αλκοόλ 2022-2030 όσο και το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Δράσης για το Αλκοόλ 2022-2025, που εγκρίθηκαν και υιοθετήθηκαν αντίστοιχα από όλα τα κράτη μέλη του ΠΟΥ, προτείνουν δράσεις για την αντιμετώπιση των βλαβών που έχουν τις ρίζες τους στο αλκοόλ. Μία από αυτές: η ανάπτυξη και εφαρμογή επισημάνσεων στα αλκοολούχα ποτά.
Η Ιρλανδία έχει ήδη προχωρήσει στην εφαρμογή νομοθεσίας που απαιτεί την ένταξη προειδοποιητικών ετικετών σχετικά με τον καρκίνο στα αλκοολούχα ποτά από το 2026, καθιστώντας την πρώτη χώρα στην ΕΕ και τη δεύτερη παγκοσμίως, μετά τη Νότια Κορέα, που εισάγει αυτό το μέτρο.
