Φόβο προκαλούν οι εκτιμήσεις των ειδικών για τα περιστατικά καρκίνου του πέους, που θεωρούνταν σπάνιος μέχρι πρότινος. Τα τελευταία χρόνια, όμως, έχουν αυξηθεί οι ασθενείς με αυτό τον τύπο καρκίνου, με τις εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για αύξηση της τάξεως του 77% έως το 2050. Αυτή η ανησυχητική τάση δεν εμφανίζεται μόνο στις αναπτυσσόμενες χώρες που ιστορικά σημειώνουν πιο υψηλά ποσοστά, αλλά είναι επίσης εμφανής σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη. Τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι η εξέλιξη αυτή συσχετίζεται με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής των ανδρών, αφού η ηλικία άνω των 50 αποτελεί βασικό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου του πέους.
Εκτός από την ηλικία, μερικοί ακόμη γνωστοί παράγοντες που ενισχύουν τον κίνδυνο είναι η κακή υγιεινή των γεννητικών οργάνων, οι συνήθειες καπνίσματος, η φίμωση -μια πάθηση κατά την οποία εμφανίζεται στο δέρμα του πέους μία κυκλική στένωση, σαν δακτυλίδι- ενώ σύμμαχος στη μείωση του κινδύνου φαίνεται να είναι η περιτομή.
Όπως επισημαίνει ο Colin Michie, Αναπληρωτής επικεφαλής της Ιατρικής Σχολής στο University of Central Lancashire στο The Conversation, στην πλειονότητά τους (πάνω από το 90%), οι περιπτώσεις καρκίνου του πέους οφείλονται σε καρκινώματα στα πλακώδη κύτταρα στο δέρμα του πέους. Άλλες κακοήθειες, όπως το μελάνωμα, το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα ή το σάρκωμα είναι λιγότερο συχνές. Αξίζει να σημειωθεί ότι περίπου οι μισές περιπτώσεις καρκινωμάτων στα πλακώδη κύτταρα έχουν συνδεθεί με μόλυνση από ιούς των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV).
Ο ρόλος του HPV
Ο HPV είναι μία από τις συχνότερες σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις, με πάνω από το 70% των σεξουαλικά ενεργών ενηλίκων να προσβάλλονται από τον ιό, συνήθως κατά την εφηβεία. Η λοίμωξη με HPV συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα και εξαφανίζεται σε διάστημα λίγων μηνών έως μερικών ετών χωρίς μακροχρόνιες επιπλοκές. Ωστόσο, δυστυχώς δεν προστατεύει από μελλοντική μόλυνση. Εάν, όμως, η λοίμωξη επιμείνει, μπορεί να οδηγήσει σε προ-κακοήθεις αλλαγές στο δέρμα του πέους. Αυτές οι αλλαγές εκδηλώνονται ως μεταβολές στην υφή και το χρώμα του δέρματος ή ως ανώδυνα έλκη ή κονδυλώματα, συνήθως στη βάλανο ή κάτω από την ακροποσθία.
Ο HPV 16, ο πιο κοινός τύπος HPV υψηλού κινδύνου, είναι πιθανώς ο πιο καρκινογόνος HPV και είναι ικανός να προκαλέσει κακοήθεις αλλαγές όχι μόνο στους ιστούς του πέους, αλλά και στον τράχηλο της μήτρας, στο στόμα, το λαιμό, το αιδοίο, τον κόλπο και τον πρωκτό. Ευτυχώς, τα εμβόλια κατά του HPV έχουν μειώσει σημαντικά τα ποσοστά καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Η επίδραση των εμβολίων και στον καρκίνο του πέους είναι πιθανό να αργήσουν περισσότερο να εμφανιστούν, επειδή συνήθως μεσολαβεί μεγάλο χρονικό διάστημα μεταξύ της μόλυνσης από τον HPV και της ανάπτυξης του καρκίνου.
Ένας ακόμη παράγοντας που ενισχύει τα ποσοστά και τη σοβαρότητα του καρκίνου του πέους είναι η σημαντική καθυστέρηση που παρατηρείται συχνά στη διάγνωση, κυρίως λόγω της ευαίσθητης φύσης των συμπτωμάτων. Πολλοί άνδρες αισθάνονται αμηχανία ή ενοχές και επιλέγουν την αυτοθεραπεία με αντιμικροβιακές ή στεροειδείς κρέμες αντί να αναζητήσουν ιατρική συμβουλή. Επιπλέον, οι γιατροί μπορεί να διαγνώσουν λανθασμένα τις κακοήθεις βλάβες ως καλοήθεις, καθυστερώντας περαιτέρω τη θεραπεία. Η έγκαιρη διάγνωση είναι ζωτικής σημασίας, καθώς η πρόγνωση επιδεινώνεται σημαντικά εάν ο καρκίνος εξαπλωθεί στους λεμφαδένες της βουβωνικής χώρας.
Σήμερα, ο καρκινικός ιστός μπορεί να αφαιρεθεί επιτυχώς με λέιζερ ή μικροχειρουργική. Η θεραπευτική προσέγγιση μπορεί επίσης να περιλαμβάνει χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία. Εάν, όμως, ένας καρκινικός όγκος δεν ανταποκρίνεται στις θεραπευτικές προσπάθειες, ενδέχεται να χρειαστεί ο ακρωτηριασμός του πέους. Φυσικά, κάτι τέτοιο αποτελεί την έσχατη λύση. Μια πρόσφατη έκθεση του BBC αποκάλυψε ότι η Βραζιλία έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ακρωτηριασμού πέους, με σχεδόν δύο να πραγματοποιούνται κάθε μέρα.
Τα καλά νέα είναι ότι διαφαίνεται ελπίδα στον επιστημονικό ορίζοντα, μέσω νέων προσεγγίσεων όπως η χρήση τροποποιημένων Τ-κυττάρων (ενός τύπου ανοσοποιητικού κυττάρου) που επιτίθενται στα μολυσμένα από τον HPV κύτταρα, ή ανοσοθεραπείες, που βελτιώνουν τις ανοσολογικές αποκρίσεις στους πλακώδεις όγκους. Η πρόοδος που έχει συντελεστεί στην ιατρική έρευνα και τη θεραπεία προσφέρουν ελπίδα για καλύτερα αποτελέσματα και ενδεχομένως μείωση των μελλοντικών ποσοστών εμφάνισης καρκίνου του πέους.
