Σε 1,7 δις ευρώ ανήλθε το συνολικό ποσό που πλήρωσαν από την…τσέπη τους οι Έλληνες το 2022 για φάρμακα. Η «κολλημένη» εδώ και χρόνια δημόσια χρηματοδότηση για τα φάρμακα έχει οδηγήσει πλέον την ιδιωτική συνεισφορά (φαρμακοβιομηχανία και ασθενείς) σε υψηλότερο επίπεδο. Τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι το ποσό που δαπάνησαν φαρμακοβιομηχανία και ασθενείς ξεπέρασε τη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη – εκτός των νοσοκομείων.
Οι αβεβαιότητες που δημιουργήθηκαν στον χώρο του φαρμάκου τα τελευταία χρόνια αποτυπώνονται για ακόμη μια φορά στην ετήσια έκθεση «Η Φαρμακευτική Αγορά στην Ελλάδα: Γεγονότα και Στοιχεία 2022» που διαμόρφωσε το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), με τη συνεργασία του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ). Τα αποτελέσματα της έκθεσης παρουσιάστηκαν χθες σε ειδική εκδήλωση.
Όπως τονίστηκε κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, οι δημογραφικές εξελίξεις πρέπει να καθορίσουν τη στρατηγική και τις πολιτικές χρηματοδότησης των δαπανών υγείας και φαρμάκου τα επόμενα χρόνια. Πιο αναλυτικά, το προσδόκιμο επιβίωσης είναι υψηλό, αν και μειωμένο κατά 1,5 χρόνο σε σχέση με το 2020 λόγω της πανδημίας (80,2 έτη στην Ελλάδα το 2021, 80,1 στην ΕΕ27), οι θάνατοι έχουν αυξηθεί έναντι των γεννήσεων κατά 64.3 χιλιάδες άτομα (2022) – η μεγαλύτερη αύξηση των τελευταίων χρόνων- και ο πληθυσμός άνω των 65 ετών αναμένεται από 22,9% του συνολικού πληθυσμού το 2022 να φτάσει στο 33,5% το 2060. Την ίδια στιγμή, το ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω με χρόνιο πρόβλημα υγείας βαίνει αυξανόμενο από το 2018 μέχρι και το 2022, αγγίζοντας το 24,9%. Επιπλέον, το ποσοστό του πληθυσμού άνω των 65 ετών με πολλαπλές χρόνιες παθήσεις στην Ελλάδα είναι στο 40%, ποσοστό υψηλότερο από τον μέσο όρο των χωρών της ΕΕ (36%).
Όλα τα παραπάνω απογοητευτικά δεδομένα οδηγούν σε σημαντική άνοδο των ιδιωτικών δαπανών υγείας. Ως ιδιωτική δαπάνη από την πλευρά των ασθενών προκειμένου να υπολογιστεί η συνεισφορά τους στη συνολική δαπάνη λαμβάνεται υπόψη η θεσμοθετημένη συμμετοχή τους και η επιβάρυνση που προκύπτει από τη διαφορά λιανικής τιμής με τιμή αποζημίωσης. Το σύνολο αυτών των δύο είναι 689 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο, υπάρχουν και οι out of pocket (άμεσες δηλαδή) πληρωμές που ανεβάζουν σε δυσθεώρητο ύψος τη συνολική δαπάνη των ασθενών. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα (ΜΗΣΥΦΑ), όσα είναι σε αρνητική λίστα (δηλαδή δεν αποζημιώνονται από το κράτος) αλλά και φάρμακα που αποζημιώνονται και ο ασθενής επέλεξε να τα πληρώσει 100%. Ειδικά τα τελευταία ξεπερνούν τα 500 εκατ. ευρώ για το 2022. Αποτέλεσμα; Μια ιδιωτική δαπάνη ύψους 1,7 δις ευρώ συνολικά.
Σε υψηλό επίπεδο clawback και rebate
Συνολικά η δημόσια χρηματοδότηση (νοσοκομειακή και εξωνοσοκομειακή) για το φάρμακο ανήλθε στα 2,6 δις ευρώ το 2021, διατηρώντας τα ίδια επίπεδα με την περασμένη χρονιά, ενώ αναμένεται οριακή αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης στα 2,7 δις ευρώ για το 2022. Αντίθετα το ύψος των υποχρεωτικών επιστροφών που κλήθηκε να καταβάλει η φαρμακοβιομηχανία το 2021 ανήλθε στα 2,4 δις ευρώ, έναντι 2,0 δις ευρώ το 2020. Σύμφωνα με υπολογισμούς, για το 2022 και για πρώτη φορά στα χρονικά εκτιμάται ότι το σύνολο των υποχρεωτικών επιστροφών της φαρμακοβιομηαχανίας θα ξεπεράσει τη δημόσια χρηματοδότηση για το φάρμακο.
Πάντως, η φαρμακοβιομηχανία αποτελεί έναν από τους δυναμικότερους κλάδους της ελληνικής οικονομίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι η παραγωγή φαρμάκων εντός Ελλάδας το 2022 έφτασε σε επίπεδα «ρεκόρ» προσεγγίζοντας τα 1,9 δις ευρώ.
Η φαρμακοβιοχανία για τις ελλείψεις φαρμάκων
Οι εκπρόσωποι των φαρμακευτικών εταιρειών αναφέρθηκαν στο ζήτημα των ελλείψεων φαρμάκων, υποστηρίζοντας μεγαλύτερη διαφάνεια. Όπως είπαν οι εταιρείες από το 2016 είναι υποχρεωμένες να δηλώνουν καθημερινά στον ΕΟΦ τι πουλάνε. Δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν, όπως ανέφεραν εκπρόσωποι του ΣΦΕΕ, εάν ελέγχονται τα δεδομένα αυτά. Πάντως, ανέφεραν ότι πρέπει όλοι οι «κρίκοι» της αλυσίδας να δηλώνουν στοιχεία των φαρμάκων που διακινούν.
Επιπλέον, αποσαφήνισαν πώς ορίζεται μια έλλειψη. Όπως ανέφεραν χαρακτηριστικά, όταν ένα φαρμακείο δεν έχει ένα σκεύασμα τη στιγμή που το ζητά ένας πολίτης δε σημαίνει ότι υπάρχει έλλειψη για αυτό το σκεύασμα. Αντίστοιχα, τάχθηκαν κατά της…εμμονής σε αρκετές περιπτώσεις με την εμπορική ονομασία φαρμάκων, λέγοντας πως για πολλά φάρμακα όταν λείπει το πρωτότυπο υπάρχουν αρκετά γενόσημα.
