«Η απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας επιβεβαιώνει το γεγονός, το οποίο έχει αναφερθεί από πολλές επιστημονικές κοινότητες, εδώ και μήνες, ότι ο κίνδυνος σοβαρής νόσου και θανάτου έχει μειωθεί σημαντικά και, συνεπώς, ο θάνατος δεν αποτελεί το μέγεθος της απειλής, που αποτελούσε τα προηγούμενα έτη.
H λοίμωξη covid-19 δεν συνιστά, πλέον, παγκόσμια έκτακτη ανάγκη για τη δημόσια υγεία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, τρία χρόνια και δύο μήνες, μετά την κήρυξη της πανδημίας, προχώρησε στη λήξη του ανώτατου επίπεδου συναγερμού, σε παγκόσμιο επίπεδο. Με το γενικό διευθυντή του ΠΟΥ κ. Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, ωστόσο, να επισημαίνει: «Αυτό δεν σημαίνει ότι η Covid-19 έχει τελειώσει ως παγκόσμια απειλή για την υγεία».
Ο αντιπρόεδρος του ΕΟΔΥ, αν. καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ κ. Δημήτρης Παρασκευής, σε συνέντευξη, που παραχώρησε στο ertnews.gr, εξηγεί τι σημαίνει η απόφαση του ΠΟΥ, για την παγκόσμια κοινότητα, αλλά και για τη χώρα μας.
Θα πρέπει, όμως, να διευκρινίσουμε ότι αυτό δεν σημαίνει ότι ο κορωνοϊός έχει πάψει να υπάρχει. Ο κορωνοϊός συνεχίζει να μεταδίδεται, όπως αντιλαμβανόμαστε όλοι μας, αλλά δεν είναι στο μέγεθος του προβλήματος, που ήταν στην αρχή της πανδημίας και στα έτη τα οποία ακολούθησαν».
Τι σημαίνει η απόφαση του ΠΟΥ για τους Οργανισμούς Δημόσιας Υγείας των κρατών, σε ό,τι αφορά τη χάραξη πολικής, για την προστασία της δημόσιας υγείας;
«Σημαίνει ότι δεν θα έχουμε τα γενικευμένα και εκτεταμένα προληπτικά μέτρα, ότι τα μέτρα θα είναι στοχευμένα στα άτομα, τα οποία ανήκουν, κυρίως, στις ευπαθείς ομάδες, τόσο σε ό, τι αφορά την έγκαιρη διάγνωση, όσο σε ό,τι αφορά τις συστάσεις για εμβολιασμό, την τήρηση των μέτρων, τη χορήγηση των αντιικών φαρμάκων. Ο κίνδυνος είναι πολύ μικρότερος για το γενικό πληθυσμό».
Η απόφαση του ΠΟΥ σε ποια κατάσταση βρίσκει τη χώρα μας, από πλευράς εκδήλωσης κρουσμάτων;
«Η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες, η οποία πραγματοποιεί το μεγαλύτερο αριθμό τεστ, ανάλογα με το μέγεθος του πληθυσμού, σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, ο αριθμός των κρουσμάτων δεν αποτελεί, πλέον, αξιόπιστο δείκτη της κυκλοφορίας του ιού, γιατί (ακόμη και έτσι) ο αριθμός των τεστ, είναι, γενικά, μικρός.
Αυτό, το οποίο φαίνεται και στη χώρα μας, είναι ότι ο αριθμός των ατόμων που νοσηλεύονται σε Μονάδες, διασωληνωμένοι, είναι περίπου, στο ένα δέκατο (και ακόμα μικρότερο), σε σχέση με περιόδους που είχαμε μεγάλη δραστηριότητα του ιού. Τεκμηριώνεται, έτσι, ότι έχει μειωθεί σημαντικά το μέγεθος του κινδύνου που αφορά τον αριθμό των ατόμων που νοσηλεύονται με σοβαρή νόσο και τον αριθμό των θανάτων».
Συνεπώς, στο εξής, μόνο οι λεγόμενοι σκληροί δείκτες ( διασωληνωμένοι και θάνατοι) θα απασχολούν τους επιστήμονες στον ΕΟΔΥ; Kαι η εβδομαδιαία επιδημιολογική έκθεσή του θα συνεχίσει να ανακοινώνεται;
« Μετράμε και λαμβάνουμε υπόψη μας όλους τους δείκτες: Eκείνους, που αφορούν τις απλές νοσηλείες, τους δείκτες που αφορούν τις νοσηλείες σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, αλλά επίσης έχουμε και άλλους δείκτες αξιόπιστους για την κυκλοφορία του ιού στην κοινότητα, όπως η επιδημιολογία του ιού, η εκτίμηση του φορτίου στα αστικά λύματα, σε διαφορετικές περιφερειακές ενότητες της χώρας, καθώς και αυτό το στοιχείο είναι σημαντικό. Η έκθεση και οι οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι η Επιδημιολογική Εκθεση της επιτήρησης να ενσωματωθεί στους άλλους ιούς του αναπνευστικού. Αλλά δεδομένου ότι ακόμα ο κορωνοϊός δεν παρουσιάζει την εποχικότητα της γρίπης, θα δούμε στο άμεσο μέλλον, το πώς ακριβώς θα συνεχίσει να δημοσιοποιείται η επιδημιολογική έκθεση».
Σε ό,τι αφορά τους εμβολιασμούς, τι προβλέπεται να γίνει;
Aκολουθούμε τις συστάσεις της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών. Κατά πάσα πιθανότητα, θα ακολουθήσει το πρότυπο του εμβολιασμού της γρίπης, δηλαδή θα γίνεται, μία φορά το χρόνο, την περίοδο πριν να έχουμε αυξημένη κυκλοφορία του ιού. Αυτό δεν έχει ακόμα αποφασιστεί, αλλά είναι το πιο πιθανό σενάριο.
Ο συγκεκριμένος ιός δίνει την εικόνα ότι θα μπορούσε να έχει ως προς την εκδήλωση μεγάλου αριθμού κρουσμάτων, μια εποχικότητα, όπως συμβαίνει με γρίπη, που μας ταλαιπωρεί από Νοέμβριο έως και το Μάρτιο ή την εικόνα ότι θα έχουμε την κυκλοφορία του κορωνοϊού καθ΄ όλη τη διάρκεια του έτους, με εξάρσεις και υφέσεις;
«Οι ιοί της γρίπης παρουσιάζουν αυτό το εποχικό πρότυπο, με την κυκλοφορία τους να περιορίζεται τις άλλες περιόδους του χρόνου (πλην της χειμερινής), δεδομένου ότι οι ιοί αυτοί κυκλοφορούν στον ανθρώπινο πληθυσμό, για περίπου 100 χρόνια και υπάρχει εκτεταμένη ανοσία. Και είναι τέτοια τα χαρακτηριστικά των ιών της γρίπης και ο τρόπος μετάδοσής τους, που ουσιαστικά αναπτύσσεται αποτελεσματική ανοσία, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Κατά πάσα πιθανότητα, αυτό, σε ό,τι αφορά τον κορωνοϊό, δεν θα συμβεί άμεσα. Δηλαδή, ενδεχομένως, στα επόμενα χρόνια να έχουμε περιόδους με έντονη δραστηριότητα, περίπου δύο περιόδους το έτος, αλλά ενδεχομένως να έχουμε, σχετικά, σύντομα και μία ανάλογη συμπεριφορά με τη γρίπη. Σε κάθε περίπτωση, αναμένουμε να δούμε πώς θα εξελιχθεί.
Αναμένατε την απόφαση του ΠΟΥ να λήξει το συναγερμό κινδύνου από την πανδημία;
«Ηταν αναμενόμενη η απόφαση. Είχαμε δει τα χαρακτηριστικά αυτά του ιού από το μήνα Δεκέμβριο και μετά, δηλαδή τη σημαντική μείωση σε ό, τι αφορά τον σοβαρό κίνδυνο για νόσο.
Βέβαια, αυτό είχε συμβεί σταδιακά. Και συνέβη, σε πολύ μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια του έτους 2022. Και, όσο περνά ο καιρός, γίνεται κι όλο πιο ήπια η κατάσταση.
Ήδη ουσιαστικά στη χώρα μας και στις άλλες χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής έχει γίνει χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων. Είναι ελάχιστα τα μέτρα, τα οποία υφίστανται στην κοινότητα και αφορούν κυρίως τους χώρους, όπου υπάρχουν ευπαθή άτομα, όπως τους χώρους παροχής της υγειονομικής φροντίδας, τους χώρους των νοσοκομείων, τις άλλες μονάδες παροχής φροντίδας, τις κλειστές δομές, τις μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων, όπου εκεί λόγω της ευαλωτότητας του πληθυσμού συνεχίζουν να υπάρχουν πιο αυστηρά μέτρα».
Οι επερχόμενες μεταλλάξεις προκαλούν ανησυχία; Υπάρχει ενδεχόμενο να έχουμε μια έκπληξη, δηλαδή να υπάρχει μια μετάλλαξη που να μας γυρίσει πίσω;
«Θα έλεγα, με αρκετά μεγάλο βαθμό βεβαιότητας ότι κατά πάσα πιθανότητα δεν μας ανησυχεί αυτό το σενάριο. Έχει περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα, πάνω από ενάμιση έτος, οπότε αναδύθηκε η παραλλαγή Ομικρον και μετά από αυτό το χρονικό διάστημα δεν έχουμε μια νέα παραλλαγή, με πολύ μεγάλες διαφορές στα χαρακτηριστικά του ιού. Από την άλλη πλευρά, θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι ο ιός- κι αυτό είναι ένα ενδογενές χαρακτηριστικό του- συνεχίζει και θα συνεχίσει να μεταλλάσσεται. Και αυτή η ιδιότητα σημαίνει ότι θα μπορεί να προκαλεί και συνεχόμενα κύματα μετάδοσης, κατά τη διάρκεια των επόμενων ετών. Αυτό όμως δεν είναι ανησυχητικό. Τα επίπεδα της ανοσίας στην κοινότητα, είναι πολύ υψηλά, κυρίως λόγω του εμβολιασμού, αλλά και της έκθεσής μας στον ιό. Και σε κάθε περίπτωση, το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι η κατάσταση θα εξελίσσεται ομαλά και θα καθίσταται η νόσος, που προκαλεί ο ιός, όλο και πιο ήπια, όσο η ανοσία στον πληθυσμό αποκτά μεγαλύτερο βάθος, σε ό, τι αφορά τα χαρακτηριστικά της.
Το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι η κατάσταση θα εξελίσσεται ομαλά και θα βαίνει συνεχώς βελτιούμενη όσο περνά χρόνος.
Στην εβδομαδιαία επιδημιολογική έκθεση του ΕΟΔΥ, κατά τους τελευταίους μήνες, παρατίθενται τα στοιχεία, τα οποία αφορούν στην υπερβάλλουσα θνησιμότητα, έτσι ώστε να γίνεται αντιληπτό σε ποιο ποσοστό οι καταγεγραμμένοι θάνατοι προκλήθηκαν από τον κορωνοϊό.
«Θα διευκρινίσουμε τι σημαίνει υπερβάλλουσα θνησιμότητα. Συγκρίνουμε τον αριθμό των θανάτων, σε μια γεωγραφική περιοχή στη χώρα μας, που συμβαίνουν – ανεξαρτήτου αιτίας- την τωρινή περίοδο, με τον αριθμό των θανάτων, που θα αναμέναμε, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, πριν την πανδημία, μέχρι και το διάστημα του 2019. Η υπερβάλλουσα θνησιμότητα δεν οφείλεται μόνο στον κορωνοϊό. Μπορεί να οφείλεται και σε άλλες αιτίες, που ενδεχομένως να επιδρούν σε αυξημένη συχνότητα θανάτων, αλλά το μεγάλο πλεονέκτημα της υπερβάλλουσας θνησιμότητας είναι ότι αποτελεί έναν συγκρίσιμο δείκτη.
Μελέτη η οποία έχει γίνει και έχει ανακοινωθεί σε διεθνή και ελληνικά συνέδρια από επτά συνεργαζόμενα κέντρα της Αττικής, έδειξε ότι: Mετά την έλευση της παραλλαγής Ομικρον, στο 50% των θανάτων, που δηλώθηκαν ως θάνατοι από κορωνοϊό, δεν ήταν η αιτία η λοίμωξη Covid, αλλά επρόκειτο για άτομα που κατέληξαν από άλλα αίτια και την περίοδο του θανάτου, είχε διαγνωστεί και η λοίμωξη από Covid19.
Τι τίτλο θα βάζατε στην χθεσινή απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την κήρυξη του τέλους της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, λόγω Covid;
«Η απόφαση του ΠΟΥ σηματοδοτεί τη μετάβαση στη μετά-πανδημική περίοδο, χωρίς να σημαίνει ότι έχει γίνει οριστική παύση της κυκλοφορίας του ιού».
