Οι νοσοκομειακές λοιμώξεις με την αυξανόμενη αντοχή των μικροβίων στα υπάρχοντα αντιβιοτικά θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, οδηγούν σε απώλεια ζωών, ενώ ταυτόχρονα αυξάνουν και το κόστος της περίθαλψης.
Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα δύσκολη, καθώς έχουμε κατά 50% περισσότερες νοσοκομειακές λοιμώξεις απ΄ ότι η Ευρώπη κατά μέσο όρο. Υπολογίζεται ότι μόνο οι νοσοκομειακές λοιμώξεις από πολυανθεκτικά μικρόβια στη χώρα, ξεπερνούν τις 11.000 περιπτώσεις το χρόνο.
Αυτό σημαίνει ότι στη δεκαετία που έρχεται οι νοσοκομειακές λοιμώξεις από ανθεκτικά μικρόβια θα επιβαρύνουν το σύστημα υγείας με 1,4 εκατ. ημέρες νοσηλείας, με πρόσθετο κόστος της τάξης των 320 εκατ. ευρώ και απώλεια 403.000 ετών ζωής από τον πληθυσμό, από τα οποία τα 319.000 χρόνια θα μπορούσαν να τα έχουν διανύσει οι ασθενείς με ποιότητα ζωής.
Η σχετική προβολή για την επίπτωση των νοσοκομειακών λοιμώξεων που έδωσε τα παραπάνω αποτελέσματα, έγινε στο πλαίσιο επιστημονικής μελέτης που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Infectious Diseases and Therapy, από Έλληνες και ξένους επιστήμονες, μεταξύ των οποίων ο καθηγητής Παθολογίας Γιώργος Δαΐκος, η αναπληρώτρια καθηγήτρια Παθολογίας Γαρυφαλλιά Πουλάκου και ο καθηγητής Πολιτικής Υγείας και κοσμήτορας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Κυριάκος Σουλιώτης.
Πιθανότητα νέου αντιβιοτικού
Η μελέτη επιχειρεί να εκτιμήσει την κλινική και οικονομική επίδραση από το ενδεχόμενο εισαγωγής στην αγορά ενός νέου αντιβιοτικού για την αντιμετώπιση νοσοκομειακών λοιμώξεων από μικρόβια ανθεκτικά στα ήδη υπάρχοντα αντιβιοτικά.
Στην περίπτωση λοιπόν που υπάρξει ένα νέο αντιβιοτικό για τα ανθεκτικά μικρόβια που δεν τα «πιάνει» κανένα αντιβιοτικό από αυτά που ήδη κυκλοφορούν, και χορηγηθεί ως φάρμακο πρώτης γραμμής, τότε, θα μπορούσε να οδηγήσει την ερχόμενη δεκαετία, σε λιγότερες νοσηλείες κατά 93.000 ημέρες, που θα επιβάρυναν τον προϋπολογισμό της υγείας κατά 21 εκατ. ευρώ και θα έδιναν στον πληθυσμό 286.000 χρόνια ζωής, από τα οποία τα 226.000 χρόνια, με ποιότητα ζωής, σε σύγκριση με τις υπάρχουσες θεραπείες.
Με τι κόστος;
Πολλά συστήματα υγείας διεθνώς, εφαρμόζουν όρια κόστους στη χρήση των φαρμάκων ως μέτρο αξιολόγησης της αξίας τους, συγκρίνοντας το κόστος με την αποτελεσματικότητα. Τα όρια αυτά, σχετίζονται με το κατά κεφαλήν εισόδημα του πληθυσμού. Καθώς στη χώρα μας δεν εφαρμόζεται τέτοιο όριο, οι ειδικοί έλαβαν υπόψιν τους τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και έθεσαν ως όριο πρόθεσης πληρωμής από τους ασφαλιστικούς φορείς στη χώρα μας, τα 30.000 ευρώ, για κάθε έτος ζωής με ποιότητα που κερδίζουν οι ασθενείς από τη χρήση του νέου φαρμάκου.
Στην περίπτωση αυτή, το οικονομικό όφελος για το σύστημα θα έφτανε στη 10ετία τα 6,8 δις. ευρώ.
Σχεδόν διπλός ο κίνδυνος θανάτου
Οι συγγραφείς της μελέτης τονίζουν ότι οι νοσοκομειακές λοιμώξεις αποτελούν μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας, καθώς αποτελούν απειλή για την ασφάλεια των ασθενών, ενώ προκαλούν και σημαντική οικονομική επιβάρυνση παγκοσμίως. Οι ασθενείς με νοσοκομειακές λοιμώξεις έχουν κατά 80% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου 90 ημέρες μετά την εισαγωγή τους στο νοσοκομείο σε σύγκριση με εκείνους που δεν κόλλησαν κάποια λοίμωξη στο νοσοκομείο.
Στην Ελλάδα οι νοσοκομειακές λοιμώξεις είναι κατά 50% περισσότερες από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (9,1% έναντι 6% ) σύμφωνα με μελέτη του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) σε 33 χώρες. Το πρόβλημα όμως επιδεινώνεται καθώς στην Ελλάδα και Ιταλία εντοπίζονται ανθεκτικά μικρόβια στις διαθέσιμες θεραπείες
Επιπλέον, η πανδημία έχει περιπλέξει περαιτέρω την επιδημιολογική κατάσταση, καθώς αυξάνεται η νοσηρότητα και θνησιμότητα ασθενών με COVID-19, λόγω δευτερογενών βακτηριακών λοιμώξεων.
Τέσσερα πολυανθεκτικά μικρόβια
Μερικά από τα πιο συχνά ανθεκτικά μικρόβια στα νοσοκομεία στην Ελλάδα, είναι η κλεμπσιέλα, το E. coli, το Acinetobacter και η ψευδομονάδα. Αυτά τα μικρόβια, έχουν αναπτύξει ανθεκτικότητα έναντι των καθιερωμένων αντιβιοτικών (κεφαλοσπορίνες, καρβαπενέμες, κολιστίνη, τιγεκυκλίνη, φωσφομυκίνη, αμινογλυκοσίδες) είναι ιδιαίτερα ανησυχητική για την ιατρική κοινότητα. Ειδικά έναντι των καρβαπενεμών, που θεωρούνται η τελευταία θεραπευτική επιλογή για πολλές λοιμώξεις, η αντοχή αυτών των παθογόνων (με εξαίρεση το E. coli) στην Ελλάδα το 2020 κυμάνθηκε μεταξύ 36% και 95%.
Εν τω μεταξύ, οι περιορισμένες επιλογές θεραπείας σχετίζονται με αυξημένες ανεπιθύμητες ενέργειες, χορήγηση εκτός ενδείξεων και χρήση ως θεραπείες διάσωσης με περιορισμένη αποτελεσματικότητα και αυξημένο κόστος. Έτσι, αυτά τα παθογόνα θεωρούνται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ως τα πιο επικίνδυνα ανθεκτικά βακτήρια και κατατάσσονται ως κορυφαία προτεραιότητα για την έρευνα και την ανάπτυξη νέων αντιβιοτικών.
Παρόλα αυτά, δεν υπάρχει ενδιαφέρον για επένδυση στην έρευνα νέων αντιβιοτικών με αποτέλεσμα να μην αναμένονται σημαντικές εξελίξεις στον συγκεκριμένο τομέα, κάτι που οι συγγραφείς της μελέτης επισημαίνουν, λέγοντας πως έχουμε να δούμε νέες κατηγορίες αντιβιοτικών από τα μέσα της δεκαετίας του ’80.
