Οι επιστήμονες είναι ξεκάθαροι: η θερμοκρασία και το περιβάλλον επηρεάζουν την ανθρώπινη υγεία. Στην Ελλάδα τουλάχιστον 8.500 θάνατοι θα μπορούσαν να προληφθούν κάθε χρόνο εάν μειώνονταν τα επίπεδα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης- και ειδικότερα οι τιμές των αιωρούμενων σωματιδίων.
Το προαναφερόμενο νούμερο, προκύπτει από την νέα έκδοση «Περιβάλλον και Υγεία» του «Εθνικού Κέντρου Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΚΠΑΑ) που παρουσιάζουν «ΤΑ ΝΕΑ» με αφορμή σημερινή Παγκόσμια Ημέρας Περιβάλλοντος. Η έρευνα αναδεικνύει με σαφή και επιστημονικά τεκμηριωμένο τρόπο τη σύνδεση της κατάστασης του περιβάλλοντος με την υγεία των πολιτών. Και, ταυτόχρονα, την ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων για την αντιμέτωπη δυο ιδιαίτερα επιβλαβών περιβαλλοντικών ζητημάτων: της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της κλιματικής αλλαγής.
«Η πληγή του ξεριζωμού δεν έχει φύγει ακόμη»
Ειδικότερα, από τους 8.500 θανάτους: οι 6.487 μπορούν να αποδοθούν στην έκθεση των αιωρούμενων σωματιδίων ετησίως (PM 2.5) στα αστικά και τα ημιαστικά κέντρα, με τα μεγαλύτερα ποσοστά καταγραφής να αφορούν στους πληθυσμούς της Αθήνας (58%) και της Θεσσαλονίκης (13%).
Οι υπόλοιποι 2.115 θάνατοι στις αγροτικές περιοχές. Εδώ, η συγκέντρωση του πληθυσμού είναι μεν μικρότερη σε σχέση με τα αστικά κέντρα, όμως η μέση ηλικία τους είναι μεγαλύτερη, δηλαδή υπάρχουν περισσότεροι ηλικιωμένοι άνθρωποι, που είναι πιο ευάλωτοι στις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Ειδικά στο κέντρο της Αθήνας οι μακροχρόνιες επιπτώσεις του Διοξειδίου του Αζώτου (NO2) που παράγονται -κυρίως- από τις εκπομπές των αυτοκινήτων αντιστοιχούν σε 160 θανάτους.
Κλιματική αλλαγή και θερμική δυσφορία
Οι ειδικοί προειδοποιούν: η κλιματική αλλαγή δεν είναι κάτι που θα συμβεί αύριο. Συμβαίνει τώρα. Και είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο πως η υγεία των ανθρώπων επηρεάζεται από το κλίμα. Και ο παράγοντας που έχει συσχετιστεί περισσότερο με την υγεία είναι η θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Πολλοί είναι άλλωστε, όσοι θυμούνται τον φονικό καύσιμα του 1987 στην Αθήνα, ο οποίος είχε ως αποτέλεσμα περίπου 2.000 θανάτους, αλλά και τον πιο πρόσφατο (το 2003) στη Δυτική Ευρώπη με 70.000 θανάτους.
Στον τομέα αυτό, τα αποτελέσματα της έρευνας προβλέπουν αύξηση της μέσης θερμοκρασίας στη χώρας μας, συνεπώς ο χρόνος έκθεσης του ελληνικού πληθυσμού σε συνθήκες θερμικής δυσφορίας αναμένεται να αυξηθεί. Σύμφωνα με τις πιο μετριοπαθείς προβλέψεις , ο αριθμός ημερών με ισχυρή θερμική επιβάρυνση για τον πληθυσμό της Αθήνας αναμένεται να αυξηθεί κατά 50% στο διάστημα (2021-2050), με περαιτέρω αύξηση μέχρι τα τέλη του 21ου αιώνα, σε σύγκριση με την περίοδο αναφοράς 1961-1990.
Αύξηση κατά 150%
Το δυσμενέστερο κλιματικό σενάριο, προβλέπει οτι ο αριθμός των ωρών, με μεγάλη δυσφορία στην περιοχή της Αθήνας, πρόκειται να αυξηθεί σε ποσοστό που υπερβαίνει το 150% στο διάστημα (2071-2100), σε σχέση με την τελευταία 30ετια του 20ου αιώνα (1971-2000).
Ποιες περιοχές θα πληγούν περισσότερο
Όπως προκύπτει από την έρευνα, τα επίπεδα της θερμικής δυσφορίας αναμένεται να αυξηθούν στις περισσότερες παράκτιες και νησιώτικες περιοχές της Ελλάδας. Σε αστικές περιοχές, όπως η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα, το Ηράκλειο, η Λάρισα, ο Βόλος, τα Ιωάννινα, η Καβάλα, η Λαμία και η Αθήνα, η αναμενόμενη αύξηση θα κυμανθεί μεταξύ 10-13 ημερών, ενώ στην Καλαμάτα αναμένεται η μεγαλύτερη αύξηση κατά 16 επιπλέον ημέρες.
Περισσότερες πλέον οι ημέρες που ο κόσμος θα νοιώθει δυσφορία
Έως τα μέσα του αιώνα που διανύουμε, αναμένεται αύξηση ου αριθμού των ημερών με μεγάλη δυσφορία στις περισσότερες τουριστικές περιοχές της Ελλάδας, όπως τα Δωδεκάνησα, η Κρήτη, η Κέρκυρα, η Κεφαλονιά, η Χαλκιδική και η Πιερία. Η μεγαλύτερη θερμική δυσφορία αναμένεται στη Ρόδο και στο Ηράκλειο της Κρήτης και η μικρότερη αύξηση στα νησιά των Κυκλάδων, λογω τοπικών κλιματικών συνθηκών.
Αλλά και στην Πελοπόννησο αναμένεται αύξηση του αριθμού των ημερών με ισχυρή θερμική επιβάρυνση μέχρι τα μέσα του 21ου αιώνα, με την αύξηση να είναι μεγαλύτερη στην ενδοχώρα σε σχέση με τις παράκτιες περιοχές, λογω της επίδρασης της θαλάσσιας αύρας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Περαιτέρω αύξηση του αριθμού των ημερών με ισχυρή θερμική επιβάρυνση αναμένεται μέχρι τα τέλη του 21ου αιώνα, οπότε θα επηρεαστούν και οι παράκτιες περιοχές της δυτικής και ανατολικής Πελοποννήσου.
Μετάδοση ασθενειών και επανεμφάνιση του Δάγγειου πυρετού
Οι αλλαγές στις κλιματικές παραμέτρους αναμένεται επίσης να επηρεάσουν και τη μετάδοση ασθενειών στον άνθρωπο μέσω οργανισμών διαβιβαστών, ιδίως κουνουπιών. Εκτός από τα ενδημικα είδη κουνουπιών η κλιματική αλλαγή αναμένεται να επιφέρει επιμήκυνση της περιόδου δράσης διαφόρων κουνουπιών-εισβολέων όπως το ασιατικό κουνούπι «Τίγρης», που ευθύνεται για την εξάπλωση του τού Δυτικού Νείλου, ενώ εκτιμάται ότι λογω της αύξησης της θερμοκρασίας θα έχουμε επανεμφάνιση του Δάγγειου πυρετού.
Η κατάσταση σε αριθμούς
8.500 –τουλάχιστον- θάνατοι θα μπορούσαν να προλαμβάνονταν κάθε χρόνο στην Ελλάδα εάν μειώνονταν τα επίπεδα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
κατά 50% αναμένεται να αυξηθεί το διάστημα 2021-2050, στην Αθήνα ο αριθμός των ημερών με ισχυρή θερμική επιβάρυνση
κατά 150% αναμένεται να αυξηθεί στην περιοχή της πρωτεύουσας, αριθμός των ωρών με μεγάλη θερμική δυσφορία το διάστημα 2071-2100
από 10 έως 13 μέρες θα αυξηθούν τα επίπεδα της θερμικής προστασίας σε Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο, Λάρισα, Βόλο, Ιωάννινα, Καβάλα, Λαμία και Αθήνα, ενώ στην Καλαμάτα θα υπάρχει επιπλέον αύξηση κατά 16 μέρες.
250.000 –πρόσθετους – θανάτους ετησίως θα προκαλέσει η κλιματική αλλαγή από το 2020 και μετά (ΠΟΥ).
Νοσήματα που οφείλονται –τουλάχιστον- σε έναν ατμοσφαιρικό ρύπο
Καρδιακά, αναπνευστικά νοσήματα, ισχαιμική καρδιοπάθεια,εγκεφαλικα, καρκίνος του πνεύμονα και Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ).
Ηχορύπανση
Ο ΠΟΥ κατατάσσει τον θόρυβο στη 2η θέση των περιβαλλοντικών παραγόντων που προκαλούν προβλήματα στην ανθρώπινη υγεία.
16.600 πρόωροι θάνατοι στην Ευρώπη εκτιμάται ότι προκαλεί η μακροχρόνια έκθεση σε περιβαλλοντικό θόρυβο.
Info I
Η Παγκόσμια Ημέρα για το Περιβάλλον γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου. Πρόκειται για πρωτοβουλία του ΟΗΕ που ξεκίνησε το 1972. Το θέμα του φετινού εορτασμού είναι η Βιοποικιλότητα. Οι ειδικοί προειδοποιούν: εάν συνεχίσουμε σε αυτήν την πορεία, η απώλεια της Βιοποικιλότητας θα υπάρξουν σοβαρές επιπτώσεις για την ανθρωπότητα ( ανάπτυξη και διάδοση ζωονόσων, έλλειψη τροφίμων κ.α).
Info ΙΙ
H έκδοση «Περιβάλλον και Υγεία» στηρίζεται στις έρευνες «Επιδράσεις στην υγεία από την ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ελλάδα» της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με επικεφαλής την καθηγήτρια Ε.Κ Κατσουγιάννη, και «Κλιματική Αλλαγή και Υγεία» του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών με επικεφαλής τον καθηγητή Ν. Μιχαλόπουλο.
