Αποτελεί η μεθαδόνη ελπίδα για όσους πάσχουν από καρκίνο του παχέος εντέρου; Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε άλλες μορφές καρκίνου; Νέα μελέτη επιχειρεί να δώσει απαντήσεις.
Νέα κλινική μελέτη επιχειρεί να δώσει απαντήσεις σε ένα ερώτημα που απασχολεί την επιστημονική κοινότητα εδώ και καιρό αναφορικά με τη θεραπεία του καρκίνου: μπορεί η μεθαδόνη να συμβάλει στην αντιμετώπιση του καρκίνου; Μετά από αμφιλεγόμενες συζητήσεις μεταξύ επιστημόνων, η γερμανική μη κερδοσκοπική οργάνωση «Βοήθεια για τον Καρκίνο» αποφάσισε να προχωρήσει σε μία εκτενή θεραπευτική έρευνα στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Ουλμ με κόστος 1,6 εκατομμύρια ευρώ. Στην έρευνα συμμετέχουν ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου, στους οποίους ο καρκίνος έχει ήδη κάνει μετάσταση και η χημειοθεραπεία πλέον δεν φαίνεται να επιδρά.
Μεθαδόνη σε καρκινοπαθείς που δεν δέχονται πλέον χημειοθεραπεία;
Ο επικεφαλής της μελέτης, ο καθηγητής Τόμας Ζόιφερλαϊν, διευθυντής του τμήματος Παθολογίας του Πανεπιστημίου του Ουλμ αναφέρει: «Εκκινούμε από την υπόθεση ότι η μεθαδόνη μπορεί να κάνει τα καρκινικά κύτταρα και πάλι δεκτικά στη χημειοθεραπεία». Η ερευνητική υπόθεση βασίζεται σε πειραματική έρευνα της χημικού Κλαούντια Φρίζεν, επίσης από το Ιατροδικαστικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου του Ουλμ. Το 2008 η Φρίζεν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα καρκινικά κύτταρα του αίματος καταστρέφονται σε μεγάλο αριθμό, ενώ μειώνεται η αντίστασή τους στη χημειοθεραπεία, όταν υποβάλλονται σε θεραπεία με μεθαδόνη. Μεταγενέστερες έρευνες με κυτταρικές καλλιέργειες άλλων όγκων φάνηκαν να επιβεβαιώνουν αυτήν την υπόθεση.
Σύμφωνα με τον Ζόιφερλαϊν η έρευνα έχει ως στόχο να διερευνήσει κατά πόσο η μεθαδόνη μπορεί να επιδράσει θετικά στην απορρόφηση της εκάστοτε χημιοθεραπείας από τα κύτταρα ασθενών που βρίσκονται ακόμη και σε προχωρημένο στάδιο καρκίνου του παχέος εντέρου. Ωστόσο η έμφαση των ερευνητών του Ουλμ δίνεται πράγματι στο «αν» κάτι τέτοιο είναι δυνατόν, ενώ όπως σημειώνει ο γερμανός καθηγητής μένει ακόμη να διερευνηθεί κατά πόσο μια τέτοια θεραπεία θα είχε εφαρμογή και σε άλλες μορφές καρκίνου. «Δεν μπορεί κανείς να γενικεύει τα αποτελέσματα ούτε προς τη μία ούτε προς την άλλη κατεύθυνση», σημειώνει.
Η εν λόγω έρευνα αναμένεται να ξεκινήσει το πρώτο τρίμηνο του 2020 και τα πρώτα αξιόπιστα αποτελέσματα θα είναι διαθέσιμα το νωρίτερο στις αρχές του 2022. Πάντως ήδη το 2017 η Κλαούντια Φρίζεν είχε μιλήσει στην τηλεόραση για τα δικά της εργαστηριακά αποτελέσματα και είχε αναφέρει στα ΜΜΕ περιπτώσεις στις οποίες καρκινοπαθείς σημείωσαν βελτίωση μετά τη λήψη μεθαδόνης. Εντούτοις και τότε ήταν σαφές ότι μεμονωμένες περιπτώσεις στην ιατρική δεν αποτελούν απόδειξη για την αποτελεσματικότητα ενός φαρμάκου, που δεν έχει δοκιμαστεί ακόμη αρκετά.
Ο επιστημονικός αντίλογος
Από την άλλη πλευρά ο καθηγητής Βόλφγκανγκ Βικ, διευθυντής της Νευρολογικής Πανεπιστημιακής Κλινικής της Χαιδελβέργης και επικεφαλής ερευνών στο Γερμανικό Κέντρο Έρευνας για τον Καρκίνο έκανε λόγο για μία αναξιόπιστη εκστρατεία υπέρ της μεθαδόνης. Κατά τη γνώμη του, όταν συζητούνται τέτοια θέματα θα πρέπει να αποφεύγονται δημοσίως εικασίες, χωρίς να υπάρχουν ακόμη ασφαλή στοιχεία που να μπορούν να τις υποστηρίξουν.
Ο Βόλφγκανγκ Βικ πάντως δεν βλέπει αρνητικά την μακροπρόθεσμη έρευνα πάνω σε αυτό το αντικείμενο και σημειώνει: «Νομίζω ότι η ιδέα της επίτευξης κάποιας χημειοευαισθητοποίησης με πρόσθετη θεραπεία είναι πιο πιθανή στον καρκίνο του παχέος εντέρου απ’ ό,τι στους εγκεφαλικούς όγκους». Σύμφωνα με τον καθηγητή, θα ήταν επιθυμητό ωστόσο να υποστηριχθούν ανάλογες έρευνες για τους εγκεφαλικούς όγκους καθώς επίσης και για άλλες μορφές καρκίνου.
Πάντως εδώ και αρκετό καιρό η μεθαδόνη φαίνεται να έχει δώσει ελπίδα στους ανθρώπους που πάσχουν από καρκίνο. Ενδιαφέρον έχει ότι σχεδόν 53.000 άνθρωποι υπέγραψαν πρόσφατα αναφορά, με την οποία ζητούσαν περαιτέρω μελέτες σχετικά με την αποτελεσματικότητα της μεθαδόνης. Σύμφωνα όμως με την επιτροπή αναφορών του γερμανικού κοινοβουλίου, η γερμανική κυβέρνηση φαίνεται αντίθετη με την κρατική χρηματική στήριξη κλινικών μελετών για τη χορήγηση μεθαδόνης σε καρκινοπαθείς. Ωστόσο, η απόφαση του κοινωφελούς γερμανικού «Βοήθεια για τον Καρκίνο» αναφορικά με την χρηματοδότηση μιας πρώτης κλινικής μελέτης σχετικά με μια πιθανή επίδραση της μεθαδόνης στον καρκίνο του παχέος εντέρου, είναι μια αρχή. Περισσότερες κλινικές δοκιμές είναι σε κάθε περίπτωση παραίτητες, ενώ όπως λέει η Φρίζεν, «τα ερευνητικά αποτελέσματα αναφφορικά με μια μορφή καρκίνου δεν μπορούν να εφαρμοστούν σε άλλους. Γι’ αυτό απαιτείται επειγόντως κρατική χρηματοδότηση».
