Το μεταβολικό σύνδρομο είναι η συνύπαρξη περισσοτέρων του ενός φυσιοπαθολογικών διαταραχών, που δεν τις χαρακτηρίζουμε από μόνες τους απαραίτητα ως παθολογικές, αλλά που, αν συνδυαστούν στο ίδιο άτομο, μπορούν να αυξήσουν σημαντικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Αν και παρατήρηση ότι το αυξημένο σωματικό βάρος, ιδιαίτερα η κοιλιακή παχυσαρκία, προδιαθέτει για σακχαρώδη διαβήτη και καρδιοαγγειακά νοσήματα είναι πολύ παλιά, το ενδιαφέρον γι' αυτή την πάθηση έγινε πιο έντονο τα τελευταία 60 χρόνια και μόλις το 2001 αναγνωρίστηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως "Δυσμεταβολικο Σύνδρομο Χ".
Κριτήρια Διάγνωσης
Η ύπαρξη ή μη του μεταβολικού συνδρόμου δίχασε, και συνεχίζει να διχάζει, τον ιατρικό κόσμο για πολλά χρόνια. Κατά ανάλογο τρόπο και στα κριτήρια διάγνωσης του συνδρόμου δεν υπάρχει απόλυτη συμφωνία.
Κατά την Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη (IFD) πρέπει να συνυπάρχουν το λιγότερο δύο απ' τις παρακάτω διαταραχές για να διαγνωστεί το μεταβολικό σύνδρομο:
Περιφέρεια μέσης (κοιλιακή παχυσαρκία) >94 cm (ανδρες) και >80 cm (γυναίκες)
Σάκχαρο νηστείας >100 mg/dlγια όλους
Αρτηριακή πίεση >130/85 mmHgγια όλους
Τριγλυκερίδια >150 mg/dlγια όλους
Χοληστερόλη HDL < 40 mg/dl (ανδρες) και < 50 md/dl (γυναίκες)
Αντίθετα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) και το NCEP (αμερικανικό Εθνικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης για τη Χοληστερόλη) ορίζουν ότι για την διάγνωση πρέπει να συνυπάρχουν το λιγότερο τρία από τα ακόλουθα κριτήρια:
Περιφέρεια μέσης (κοιλιακή παχυσαρκία) >102 cm (ανδρες) και >88 cm (γυναίκες)
Σάκχαρο νηστείας >110 mg/dl για όλους
Αρτηριακή πίεση >130/85 mmHg για όλους
Τριγλυκερίδια >150 mg/dlγια όλους
Χοληστερόλη HDL < 50 mg/dl (ανδρες) και < 60 md/dl (γυναίκες)
Η ηλικία, αν και δεν είναι φυσικά μέρος του μεταβολικού συνδρόμου, είναι ένας επιπλέον παράγοντας καρδιαγγειακού κινδύνου ξεκινώντας απ τα 45 έτη για τους άνδρες και τα 55 έτη για τις γυναίκες.
Πού οφείλεται το μεταβολικό σύνδρομο
Διαφορετικά σημεία εκκίνησης έχουν οι ειδικοί και όσον αφορά την κύρια αιτία που οδηγεί στο μεταβολικό σύνδρομο.
Για κάποιους (NCEP) η παχυσαρκία είναι η αφετηρία για το μεταβολικό σύνδρομο καθώς, ιδιαίτερα η κοιλιακή παχυσαρκία, θεωρείται προφλεγμονώδης κατάσταση που συνοδεύεται από έκκριση παραγόντων φλεγμονής (ιδιαίτερα του TNF-a) που δρώντας στον υποδοχέα της ινσουλίνης δημιουργούν ινσουλινοαντίσταση και υπεργλυκαίμια.
Για άλλους (WHO, IDF) η αφετηρία είναι η ίδια η ινσουλινοαντίσταση, ανεξάρτητα από την παχυσαρκία.
Και στις δύο περιπτώσεις, το αποτέλεσμα είναι η διαταραχή του μεταβολισμού των λιπιδίων, η αρτηριακή υπέρταση και η δημιουργία αθηρωματικής πλάκας, ένα εκρηκτικό μείγμα που μπορεί να οκταπλασιάσει τον κίνδυνο για σακχαρώδη διαβήτη και να τετραπλασιάσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων.
Υπάρχει θεραπεία για το μεταβολικό σύνδρομο;
Η ακρογωνιαία λίθος της θεραπείας του μεταβολικού συνδρόμου είναι η διαιτητική αγωγή, ιδιαίτερα η μεσογειακή διατροφή, και η σωματική άσκηση. Η μείωση βάρους, ακόμα και σε ένα ποσοστό της τάξης του 7-10%, είναι ικανή να μειώσει το μεταβολικό σύνδρομο, αρκεί να γίνει αργά και σταθερά στο χρόνο.
Η φαρμακευτικη αγώγη βρίσκει θέση στις επιμέρους φυσιοπαθολογικές διαταραχές του συνδρόμου, όπως η αντιυπερτασική αγωγή σε περίπτωση αρτηριακής υπέρτασης, φάρμακα για την δυσλιπιδαιμία (αν υπάρχει) και αντιδιαβιτικά φάρμακα σε περίπτωση υπεργλυκαιμίας-υπερινσουλιναιμίας.
