Συνέντευξη στον Μάνο Χατζηγιάννη
“Πολλοί περιμένουν να βγάλουν φωτογραφίες της στιγμής για να κατηγορήσουν ότι είμαστε ανίκανοι να διαχειριστούμε τον κόσμο στους Ναούς, γι’ αυτό και αναξιόπιστοι ή και επικίνδυνοι” αναφέρει μεταξύ άλλων στην αποκλειστική του συνέντευξη στο ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ, ο Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιερώνυμος.
Θεωρεί πως η Εκκλησία δικαιώνεται για την στάση της σε σχέση με την πανδημία, καθώς επίσης και πως δέχθηκε άδικη κριτική, ζητάει να μην επικρατήσει ο φόβος, υπογραμμίζει πως ο ιατρικός κόσμος δεν συμπεριφέρεται με ενιαία στάση, και μιλάει για τον διαχρονικό διωγμό κατά της Εκκλησίας.
Σχολιάζοντας την στάση της Ευρώπης τονίζει πως “θα ήθελα να ξεριζώσω τις ρίζες του κακού, τον διεστραμμένο Χριστιανισμό, είτε στη ρωμαιοκαθολική του εκφορά είτε στην προτεσταντική του”, διευκρινίζοντας ότι “ο Χριστιανισμός που βίωσε η Ευρώπη, ιδίως από τον 9ο αιώνα και μετά, δεν ήταν η αληθινή Πίστη, η γλυκιά Ορθοδοξία”.
Τέλος, δίνει πνευματικές...και όχι μόνο συμβουλές για τις γιορτές.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:
-Σεβασμιώτατε, ο περιβόητος κορονοϊός χτύπησε και τα υψηλά κλιμάκια της Ιεραρχίας. Την ίδια στιγμή ο λαός δοκιμάζεται... Ποιες είναι οι ανησυχίες σας και ποιες παράλληλα οι ελπίδες σας;
Εἴμαστε πλέον σέ σημεῖο τέτοιο πού καταλαβαίνουμε ὅλοι πώς τό παραμικρό λάθος πληρώνεται, καθώς ὁ ἰός δέν κάνει ἐξαιρέσεις. Τήν ἴδια στιγμή βλέπουμε πώς δικαιώνεται ἡ στάση εὐθύνης πού τήρησε ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, μέ πολύ πόνο καί θλίψη εἶναι ἀλήθεια, καί δεχόμενη ἄδικη κριτική ἀπό κάποιους πού ἐκ τῶν ὑστέρων ἀναθεώρησαν χωρίς ὅμως, νά ζητήσουν συγγνώμη, ἤ ἐμμένουν πεισματικά σέ θέσεις πού κάθε λογικός ἄνθρωπος μπορεῖ νά κατανοήσει ὡς ἀνεδαφικές.
Γιά τήν Ἱερά Μητρόπολη Λαρίσης καί Τυρνάβου ὁ στόχος ἦταν πρῶτον, νά τηρηθοῦν τά προτεινόμενα ὑγειονομικά μέτρα γιά νά περιοριστεῖ ἠ ἐξάπλωση τοῦ ἰοῦ ὅσο γίνεται, κυρίως νά μήν κατηγορηθοῦμε γιά μεταδοτικότητα στούς Ἱερούς μας Ναούς. Αὐτό δέ δέν τό κάναμε ἐπειδή κάποια κυβερνητική ΚΥΑ μᾶς τό ἐπέβαλλε, ἀλλά ἐπειδή αὐτἠ εἶναι ἡ διαχρονική συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας μας, ἡ διδασκαλία τῶν Πατέρων καί ἡ Ἱεροκακονική μας Παράδοση.
Ὑπενθυμίζω ὅτι στήν ἑρμηνεία τοῦ ξστ΄ Κανόνος τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, ἀποτυπώνεται ἡ κανονική διδασκαλία ὅτι ὡς ἐκούσιος φονεύς (θεληματικός φονιᾶς) χαρακτηρίζεται καί «καταδικάζεται καί ἐκεῖνος ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ἐν καιρῷ πανώλης ἠξεύρωντας ὅτι εἶναι μεμολυσμένος, ὑπάγει εἰς οἴκους, καί πολιτείας, καί μολύνει καί τούς ἄλλους, καί γίνεται πολλῶν φόνων αἴτιος». Ὡς ἀκούσιος (ἀθέλητος) δέ φονεύς λογίζεται ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος σέ καιρό ἐπιδημίας δέν λαμβάνει τίς προσήκουσες προφυλάξεις. Ἑπομένως, ἐνεργήσαμε σύμφωνα μέ τήν Ἱερά μας Παράδοση στό πνεῦμα τῆς ἀληθείας καί τῆς φιλανθρωπίας τῆς Ἐκκλησίας μας.
Τό δεύτερο σημεῖο προσοχῆς, ἦταν νά μήν κυριαρχήσει ο φόβος. Δυστυχῶς, ὄχι μόνον τά ὅσα ἀκούγονται στά ΜΜΕ, ἀλλά κυρίως ἡ ἐπαφή μέ τή σκληρή πραγματικότητα ἐμβάλλει καί καλλιεργεῖ φόβο. Οἱ περιπτώσεις ἀσθενῶν COVID-19, οἱ ὁποῖοι ἀπομονώνονταν καί στή συνέχεια περνοῦσαν τό βάρος τῆς ἀσθένειας ὁλομόναχοι, χωρίς τό παρηγορητικό χέρι τῶν δικῶν τους ἀνθρώπων, ἡ δυστυχής συνέχεια γιά κάποιους πού ἦταν ἡ διασωλήνωση καί γιά ἀκόμη κάποιους ἡ κατάληξη, ὅλα αὐτά συνέθεσαν ἕνα κλίμα πολύ βαρύ καί πιεστικό γιά τήν ἀνθρώπινη ψυχή.
Δυστυχῶς, ὧρες-ὧρες συγχέουμε τήν πραγματικότητα μέ τήν εἰκονική πραγματικότητα κι ἐνῶ μπορεῖ νά μᾶς ἐπηρεάζουν τά ὅσα ἀκοῦμε στά δελτία εἰδήσεων, δέν μᾶς συγκλονίζουν τόσο ὥστε νά κατανοήσουμε στό σωστό του μέγεθος τό πρόβλημα. Μόνον ὅταν φτάσει καί σέ ἐμᾶς, στήν εὐρύτερη οἰκογένεια συνήθως, συγκλονιζόμαστε, κάπως ἀργά ὁμολογουμένως, γι’ αὐτό καί ἔχουμε μιά ροπή πρός τόν πανικό καί τήν ἀπελπισία. Αὐτό τό ζήσαμε κατά κόρον στή Λάρισα τίς τελευταῖες ἑβδομάδες, καθώς ὅλοι, παρασυρμένοι ἀπό πρώιμες θριαμβολογίες, πίστεψαν πώς ἀφήσαμε πίσω μας τό πρόβλημα, ἡ κόπωση ἀπό τά διαρκῆ μέτρα μᾶς ἔκανε νά ὑποτιμήσουμε τό δεύτερο κύμα πού ἐρχόταν καί ξαφνικά συνήλθαμε καί τρομάξαμε, ὅταν ἄρχισε νά ἀναλογεῖ σέ κάθε οἰκογένεια κι ἕνα κρούσμα.
Μέ ἄλλα λόγια, πάθαμε καί μάθαμε, καθώς δέν εἴχαμε τήν προνοητικότητα νά μήν ἐφησυχάσουμε. Ἀπό αὐτό ὄμως, γεννήθηκε ὄχι σύνεση καί ψυχραιμία, ἀλλά φόβος, ὁ ὁποῖος ὁδηγεῖ ἀκόμη καί στήν ὑπερβολή, τήν αὐτοπαραίτηση ἀπό τή ζωή καί στόν κοινωνικό στιγματισμό τῶν ὅσων νόσησαν καί νικῶντας τόν ἰό ἐπανῆλθαν. Αὐτοί ἀντιμετωπίζονται μέ καχυποψία, περίπου σάν λεπροί, κι αὐτό εἶναι τό ἀπαράδεκτο καί κοινωνιολογικά ἐπιπρόσθετο πρόβλημα πού προκαλεῖ ἡ πανδημία μέσω τοῦ φόβου.
Τέλος, ἔντονη ἦταν ἡ προσπάθειά μας νά μή δοθεῖ θεολογικό περίβλημα τόσο στό κίνημα κατά τῆς μάσκας, ὅσο καί στό ἀντικίνημα ὑπέρ τῆς μάσκας, γιά νά μή διεξαχθεῖ ἡ σχετική συζήτηση μέ θεολογικούς ὅρους, καθώς τό ζήτημα πέρα ἀπό ὑγειονομικῆς σημασίας ἦταν καί πολιτικῆς. Εὐθύνη μας ἦταν καί εἶναι ἡ διαφύλαξη τῆς ἑνότητας τοῦ Χριστεπωνύμου πληρώματος.
-Πιστεύετε πως προλειαίνεται τεχνηέντως το έδαφος για να περάσουμε Χριστούγεννα χωρίς Χριστό; Εσείς έχετε δηλώσει πως πρέπει τα Χριστούγεννα οι άνθρωποι να ασκήσουν το δικαίωμα της δημόσιας λατρείας, αλλά πως σχολιάζετε την ίδια στιγμή τοποθετήσεις Ιεραρχών σύμφωνα με τις οποίες αν κριθεί απαραίτητο ότι πρέπει να περάσουμε τα Χριστούγεννα στο σπίτι μας, τότε θα τα περάσουμε στο σπίτι μας;
Ἔχουμε δεῖ κι ἔχουμε ἀκούσει πολλά. Κι ὅλα ἔχουν κάποια βάση. Σέ συνέντευξή μου σέ τοπικό τηλεοπτικό κανάλι, ἔφθασα νά δικαιολογῶ τόσο ὅσους ἐγείρουν ἐνστάσεις καί ἀντιδροῦν, ἀκριβῶς ἐπειδή ὁ ἰατρικός κόσμος δέν συμπεριφέρεται μέ ἑνιαία στάση, ἀλλά ἀκούγονται ἐπικριτικές φωνές, οἱ ὁποῖες ὅμως, ἀλλοιῶς ἑρμηνεύονται μέσα στήν ἐπιστημονική κοινότητα κι ἄλλοιῶς τίς ἐκλαμβάνει ἠ ἀγωνιῶσα κοινωνία, ὅσο καί αὐτούς πού ἄνευ ὅρων ὑποστηρίζουν τήν παράδοσή μας στά ἐπιβαλλόμενα μέτρα, τά ὁποῖα πολλές φορές ἀπέχουν ἀπό τά ὑγειονομικῶς προτεινόμενα, καί τοῦτο διότι ὅσοι ἔχουν μιά θέση εὐθύνης σέ καιρούς δύσκολους ὅπως ἡ πανδημία, συντρίβονται κάτω ἀπό τήν εὐθύνη τους αὐτήν καί σκέπτονται διαφορετικά ἀπό τό μέσο πολίτη.
Μιά ἔνσταση γιά τή φράση «Χριστούγεννα χωρίς Χριστό». Μόνον ἡ ἁμαρτία μου μπορεῖ νά μοῦ στερήσει τόν Χριστό. Κι ὁ Χριστός ἀπομακρύνεται ἀπό μένα, ὅταν ἐγώ Τόν διώξω ἀπό τήν καρδιά μου μέ τίς ἀστοχίες τοῦ βίου μου. Ἔχουμε Ἁγίους, οἱ ὁποῖοι εἴτε ὡς μάρτυρες κλεισμένοι ἐπί μεγάλο χρονικό διάστημα σέ ἀνήλιαγα μπουντρούμια καί βασανιζόμενοι, εἴτε ὡς ἀσκητές ἀπομονωμένοι στή ζωή τῆς ἡσυχίας καί τῆς νήψεως, γιά μεγάλα χρονικά διαστήματα δέν ἀντίκρυσαν κἄν Ναό! Κι ὅμως, εἶναι οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ.
Στούς πρόσφατους διωγμούς στίς χῶρες τοῦ λεγόμενου ἀνατολικοῦ μπλόκ, εἴχαμε περιπτώσεις ἀνθρώπων πού στερήθηκαν τίς Ἀκολουθίες καί τήν Θεία Κοινωνία ἐπί μακρόν, χωρίς νά χάσουν τόν Χριστό! Βεβαίως, λαμβάνουμε ὑπ’ ὄψη καί τήν ἀνθρώπινη ἀδυναμία, κατανοοῦμε ὅτι ἡ παιδαγωγική ποιμαντική τῶν Πατέρων μας προέκρινε τούς Ναούς και τά τελούμενα σέ αὐτούς ὡς τήν καλύτερη κατά Χριστόν διδασκαλία καί ζωή, ὅμως πάντοτε ὅλα αὐτά τά ἀντιμετώπισε ὡς μέσα, κατά τίς καιρικές περιστάσεις καί ἱστορικές συγκυρίες, ὄχι ὡς αὑτοσκοπό. Αὐτό βεβαίως, δέν σημαίνει ὅτι παραιτούμαστε εὔκολα καί μέ ἄνεση ἀπό τά ὅσα ἡ ἐμπειρία τῶν Πατέρων μας μᾶς κληροδότησε ὡς ψυχωφελῆ, οὔτε ὅμως, πάλι ὅτι καταργοῦμε τό ἀνοικτό καί εὐέλικτο πνεῦμα τῆς Ὀρθοδοξίας.
-Με αφορμή τους κλειστούς ναούς, τις αρνητικές κριτικές, ακόμη και όσα ακούστηκαν για το ολόγραμμα της Παναγίας στην Βουλή, θεωρείτε πως η Εκκλησία δέχεται κάποιου είδους υπόγειο πόλεμο;
Μπορεῖτε νά μοῦ πεῖτε μιά περίοδο κατά τήν ὁποία ἡ Ἐκκλησία βίωνε εἰρήνη καί δέν δεχόταν κάποιου εἴδους πόλεμο; Ἡ Ἐκκλησιαστική Ἱστορία μᾶς διδάσκει ὅτι ὁ πνευματικός πόλεμος εἶναι διαρκής καί ἀδυσώπητος κι ὅτι ἡ ἐπί γῆς Στρατευομένη τοῦ Χριστοῦ μας Ἐκκλησία εἶχε πάντα πορεία ἀνειρήνευτη καθώς διαρκῶς μαχόταν «πρός τάς ἀρχάς, πρός τάς ἐξουσίας, πρός τούς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρός τά πνευματικά τῆς πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις» (Ἐφεσ. στ΄,12). Ἅπαξ καί ἀναλαμβάνουμε τόν θυρεό τῆς Πίστεως ξεκινᾶμε διπλό τόν ἀγῶνα, τόσο ὡς προσωπική πάλη μέ τόν διάβολο, αὐτό πού περιγράφει ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης στό βιβλίο του «Ἀόρατος Πόλεμος», ὅσο καί ὡς συνολικότερο ἀγῶνα ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίας, μέ σκοπό τήν ἐκκλησιοποίηση τῆς κοινωνίας.
-Πως σχολιάζετε το μπαράζ τρομοκρατικών επιθέσεων σε χριστιανικούς ναούς και ιερείς στην Ευρώπη;
Σᾶς παραπέμπω στό τελευταῖο τεῦχος τῆς ἐπιστημονικῆς ἐπετηρίδος τῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως «Ἀχιλλιου Πόλις», τό ὁποῖο μπορεῖτε νά δεῖτε δωρεάν σέ ψηφιακή μορφή στήν ἰστοσελίδα μας. Ἔχει ὡς θέμα τίς σχέσεις Ὀρθοδοξίας καί Ἰσλάμ κι ἐκεῖ μέ ἐπιστημονικό καί ἐναργῆ, ἀλλά καί βαθύτατα θεολογικό λόγο, γίνεται σέ ἔκταση ἀρκετῶν σελίδων ἡ διαπραγμάτευση τοῦ ἐρωτήματος, τό ὁποῖο δέν ἀπαντᾶται σέ λίγες ἀράδες.
-Με όσα γίνονται στον δυτικό κόσμο και ιδίως στην Γηραιά Ήπειρο θεωρείτε πως η Ευρώπη παραιτείται σκόπιμα από τις χριστιανικές της ρίζες και κρύβει σκόπιμα το χριστιανικό παρελθόν της; Πού μπορεί να οδηγήσει αυτό;
Ἐξαρτᾶται πῶς κατανοεῖ κανείς τήν Εὐρώπη. Στήν Ἑλλάδα ἔχουμε τό μειονέκτημα νά μή διδασκόμαστε εὐρωπαϊκή ἱστορία, οὔτε ἱστορία ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας. Ἔτσι, μέ δεδομένα τά κενά στίς γνώσεις μας, προσεγγίζουμε κυρίως τόν ὅρο «Δύση» ὡς ἀντίθετο τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολῆς. Πολλές φορές, ἀκριβῶς ἐπειδή δέν ξέρουμε, φανταζόμαστε καί ἀδικοῦμε τήν ἀλήθεια. Ἄν ὡς χριστιανικές ρίζες καί χριστιανικό παρελθόν ὁρίσει κανείς τούς θρησκευτικούς πολέμους πού συντάραξαν τήν Εὐρώπη καί τήν ἀποδεκάτισαν, τότε πρῶτος ἐγώ ἀπαρνοῦμαι, ἀποκηρύσσω καί δέν θέλω νά ἔχω σχέση μέ ἕνα τέτοιο παρελθόν καί πολύ φυσικά θά ἥθελα νά ξεριζώσω τίς ρίζες τοῦ κακοῦ, τόν διεστραμένο Χριστιανισμό, εἴτε στή ρωμαιοκαθολική του ἐκφορά εἴτε στήν προτεσταντική του.
Ὁ Χριστιανισμός πού βίωσε ἡ Εὐρώπη, ἰδίως ἀπό τόν 9ο αἰῶνα καί μετά, δέν ἦταν ἡ ἀληθινή Πίστη, ἡ γλυκειά Ὀρθοδοξία. Ἦταν ἀνθρώπινα χριστιανοφανῆ σχήματα, τά ὁποῖα χωρίς νά ἔχουν σχέση μέ τόν Χριστό, ὁδηγοῦσαν στήν ἐκμετάλλευση τοῦ θρησκευτικοῦ συναισθήματος καί τῶν φόβων τῶν ἀνθρώπων. Τό πρόβλημα ξεκινᾶ ἀπό τή στιγμή πού ὁ βαθειά ἀπογοητευμένος ἀπό τίς ἐκκλησίες του Εὐρωπαῖος, ἀντί νά ἀναζητήσει τήν ἀλήθεια στή συκοφαντημένη στή Δύση Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, περιπλανιέται ἀπό τίς ἀνατολικές θρησκεῖες μέχρι τήν ἀπόλυτη ἄρνηση τοῦ ἀγνωστικισμοῦ καί προτιμᾶ τήν αὐτονόμηση πού τελικά εἶναι καί ἡ καταστροφή του.
Ὁ αὐτονομημένος ἄνθρωπος εἶναι ἐγωκεντρικός ἄνθρωπος. Γι’ αὐτό καί μόλις ἀπῆλθαν οἱ γενιές πού βίωσαν τή φρίκη τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου κι εἶχαν ἄλλη ἀντίληψη τῶν πραγμάτων, γι’ αὐτό καί εἶχαν διάθεση ἀλληλεγγύης, ἡ Εὐρώπη πού μᾶς κληροδότησαν, προδόθηκε ἀπό τούς ἴδιους τούς λαους πού πρωτοστάτησαν στήν οἰκοδόμησή της στήν προοπτική τῆς ἑνότητας. Ἔτσι σήμερα, ἡ Εὐρωπαϊκή Ἕνωση δέν ἔχει καμία σχέση μέ αὐτό πού φαντάστηκε ὁ Σουμάν, κι ἐνῶ εἶναι κάτι γιά τό ὁποῖο ἀξίζει νά παλέψει κανείς, ὁ ἀτομικός καί ὁ συλλογικός ἐγωισμός τῶν κρατῶν ἀναιροῦν τήν προσπάθεια καί ἀκυρώνουν τό ἀποτέλεσμα.
Ὡς χώρα χάρη στήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση πετύχαμε πολλά. Βέβαια, πάθαμε καί πολλά. Τό ἰσοζύγιο ὅμως, εἶναι θετικό. Ἀπό ἐδῶ καί πέρα χρειάζεται μεγάλη προσοχή γιά τό πόσο ἀφήνουμε συγκεκριμένες πολιτικές νά ἐφαρμόζονται σέ βάρος τῆς Εὐρώπης τῶν λαῶν. Εἶναι κοινή μας εὐθύνη, τήν ὀποία μᾶλλον δέν κατανοοῦμε ἤ ὑποβαθμίζουμε.
-Ποια είναι η συμβουλή σας στους πιστούς για πνευματική πορεία τα Χριστούγεννα;
Πῶς μπορῶ νά πῶ κάτι διαφορετικό ἀπό τά ὅσα ἡ Ἑκκλησία μας προτρέπει, ἀπό ὅσα κι ἐμένα οἱ εὐσεβεῖς γονεῖς μου καί οἱ ἐνάρετοι γεροντάδες μου μοῦ δίδαξαν! Μετάνοια, Ἐξομολόγηση, Θεία Κοινωνία! Δέν γιορτάζονται ἀλλοιῶς Χριστούγεννα, δέν ὑπάρχει ἀλλοιῶς πνευματική ζωή, δέν ὑπάρχει ἀλλοιῶς γενικά ζωή! Εἰδικά γιά τά φετινά Χριστούγεννα, πολλή προσοχή. Ὄχι μόνον στίς ὑγειονομικές διατάξεις, ἀλλά στό νά μήν ἐκθέσουμε μέ τήν συμπεριφορά μας τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Πολλοί μᾶς περιμένουν στή γωνία, ἰδίως μετά τήν ἀπαίτηση γιά μεγαλύτερο ἀριθμό πιστῶν στούς Ναούς, γιά νά μᾶς χρεώσουν ἐνδεχόμενο νέο κύμα διασπορᾶς τοῦ ἰοῦ.
Πολλοί περιμένουν νά βγάλουν φωτογραφίες τῆς στιγμῆς γιά νά κατηγορήσουν ὅτι εἴμαστε ἀνίκανοι νά διαχειριστοῦμε τόν κόσμο στούς Ναούς, γι’ αὐτό καί ἀναξιόπιστοι ἤ καί ἐπικίνδυνοι. Πολλοί περιμένουν νά πιεστοῦμε ψυχολογικά, ὥστε ἀπό τήν προπέτειά μας ἤ τόν πόθο μας γιά τόν Ναό καί τά τελούμενα ἐν αὐτῷ, νά κάνουμε λάθος κινήσεις γιά νά μποροῦν νά κατηγορήσουν τήν Ἐκκλησία καί νά χύσουν τή χολή τους, δημιουργῶντας «κλίμα»… Ἴσως, περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλη φορά θά πρέπει νά φανοῦμε πειθαρχημένοι, συνεπεῖς στήν ἀρετή τῆς ὑπακοῆς καί μέ διάθεση ὑπέρβασης τῶν προσωπικῶν μας ἐπιθυμιῶν χάριν τῆς Ἐκκλησίας μας. Στῶμεν καλῶς.
