Το μήνυμα που θα έπρεπε να είναι χρέος όλων: Να μην ξεχνάμε. Να μην ξεχνάμε τα όσα υπέφερε ο Ελληνισμός από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Να μην ξεχνάμε ότι σήμερα (14 Σεπτεμβρίου) είναι η Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό Κράτος. Να μην ξεχνάμε τη μεγαλύτερη εθνική καταστροφή στην ιστορία του νεωτέρου Ελληνισμού.
Η Ημέρα Εθνικής Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό Κράτος καθιερώθηκε με ομόφωνη απόφαση της Βουλής στις 24 Σεπτεμβρίου 1998, μετά από πρωτοβουλία τριών βουλευτών μικρασιατικής καταγωγής: Γιάννης Καψής, Γιάννης Διαμαντίδης, Γιάννης Χαραλάμπους, που κατέθεσαν σχετική πρόταση νόμου.
Στην εισηγητική τους έκθεση, αναφερόταν μεταξύ άλλων:
«Η κατάρρευση των ελληνικών δυνάμεων το 1922 στη Μικρά Ασία, οι σφαγές, λεηλασίες και η προσφυγιά που ακολούθησαν, αποτελούν το αποκορύφωμα μιας συστηματικής προσπάθειας εξόντωσης του ελληνικού στοιχείου από τα χώματα της Μικρά Ασίας, που έβαλε τέρμα στην τρισχιλιετή παρουσία του στην πέραν του Αιγαίου Ελλάδα, μια περιοχή όπου αναπτύχθηκε η ωριμότερη φάση του ελληνικού πολιτισμού […] την τερατώδη αυτή γερμανική σύλληψη πρώτοι οι Νεότουρκοι ανέλαβαν να κάνουν πράξη. Και κοντά στις βάρβαρες ασιατικές μεθόδους του βίαιου εξισλαμισμού, του γενιτσαρισμού και των κατά τακτά διαστήματα φυλετικών εκκαθαρίσεων ήρθε να προστεθεί η τευτονική ψυχρή μεθοδικότητα με τη λειτουργία των περίφημων ταγμάτων εργασίας».
Και συνέχιζε:
«Μέσω των ταγμάτων εργασίας εξοντώθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες σε μια εθνική γενοκτονία εφάμιλλη των Αρμενίων, την ίδια ακριβώς εποχή. Η νίκη του Κεμάλ, που υλοποιεί τις καινοφανείς ιδέες του Παντουρκισμού και την αφομοίωση των εθνοτήτων μέσα στην ιδέα του τουρκισμού, δίνει φτερά τους άτακτους συμμορίτες που επιδίδονται σε μια πρωτοφανούς αγριότητας σφαγή του ελληνικού στοιχείου στη Μικρά Ασία κάτω από το αδιάφορο βλέμμα της “πολιτισμένης Δύσης” και των “συμμάχων” μας. Και κλείνει ο ιστορικός κύκλος του Ελληνισμού στην περιοχή της Μικρά Ασίας μετά τρεις χιλιάδες χρόνια. Ενάμισι εκατομμύριο πρόσφυγες μπολιάζουν την πάτρια γη με το δυναμισμό και την προοδευτικότητα που κουβαλάνε. Πεντακόσιες χιλιάδες νεκροί μένουν πίσω, θύματα μιας από τις πιο συστηματικές εκκαθαρίσεις που γνώρισε η παγκόσμια ιστορία. Εκατοντάδες χιλιάδες, είτε με τη βία είτε για να διασωθούν, τουρκεύουν στις δύσκολες ημέρες δημιουργώντας το υπαρκτό σήμερα στην Τουρκία κομμάτι των με ελληνική συνείδηση “κρυπτοχριστιανών”. Αυτό το κομμάτι της ιστορίας μας, σημαντικό όσο λίγα, υπάρχει μια τάση να υποβαθμίζεται, λες και δημιουργεί ενοχές».
«Παντού φωτιά και μαχαίρι άκουγες και έβλεπες»
Σε μια από τις αυθεντικές μαρτυρίες (από τις πολλές συγκλονιστικές) που διασώθηκαν από το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, υπάρχει μια μικρή αλλά τόσο «γεμάτη» περιγραφή της σφαγής:
«Άρχισε ο στρατός μας να φεύγει. Χτυπούσαν τις πόρτες μας και ζητούσαν ρούχα για να βγάλουν το χακί από πάνω τους. Έφταναν οι στρατιώτες ξυπόλυτοι, γυμνοί, κουρελιασμένοι, πρησμένοι, νηστικοί. Οι Τούρκοι κατεβαίναν και σφάζαν τους Έλληνες. Παντού φωτιά και μαχαίρι άκουγες και έβλεπες. Άλλους τους ατιμάσανε, άλλους τους σφάξανε, τους κρεμάσανε, τους κάψανε».
«Όργιο λεηλασίας, βιασμού και σφαγής»
Το Greek Genocide Resource Center από την πλευρά σημειώνει σε σχετική ανάρτησή του με αφορμή τη σημερινή Ημέρα Μνήμης:
«Μεταξύ 1914-1923, η Οθωμανική Αυτοκρατορία (σήμερα Τουρκία) υπό δύο διαδοχικά καθεστώτα, πραγματοποίησε μια συστηματική και βίαιη εκστρατεία εξόντωσης εναντίον των γηγενών Ελλήνων υπηκόων της.
Η τελική φάση της #GreekGenocide έλαβε χώρα στη Σμύρνη τον Σεπτέμβριο του 1922 όταν οι Κεμαλιστικές δυνάμεις εισήλθαν στην πόλη και έλαβαν μέρος σε ένα όργιο λεηλασίας, βιασμού και σφαγής που στόχευε τον χριστιανικό πληθυσμό της πόλης, πρωτίστως #Έλληνες και #Αρμένιους. Στη συνέχεια έκαψαν την πόλη συθέμελα.
Η 14η Σεπτεμβρίου τιμά την κορύφωση της γενοκτονίας και την καταστροφή των αυτοχθόνων ελληνικών κοινοτήτων στη Μικρά Ασία (Τουρκία) από το 1914-1923».
Ο μεγάλος κλασικός συγγραφέας και νομπελίστας Έρνεστ Χέμινγουεϊ, είχε ζήσει ως πολεμικός ανταποκριτής τη φρίκη της Μικρασιατικής Καταστροφής. Σε μια από τις τελευταίες ανταποκρίσεις του μάλιστα έγραψε: «Μην ξεχνάτε τους Έλληνες».