Ήταν μια μέρα σαν σήμερα, 5 Μαΐου του 1821. Η Ελληνική Επανάσταση είχε βάλει φωτιά σχεδόν στη μισή χώρα και κάπου, πολύ μακριά ένας άνθρωπος που είχε κάψει τη μισή Ευρώπη, άφηνε την τελευταία του πνοή: Ο Ναπολέων Βοναπάρτης, που η Ιστορία ονόμασε Μέγα!
Η είδηση του θανάτου του έκπτωτου Αυτοκράτορα έφθασε από το νησί της Αγίας Ελένης με αρκετή καθυστέρηση: Στις 7 Ιουλίου! Ο Guardian γράφει στο φύλλο της 7ης Ιουλίου του 1821:
«Αγία Ελένη, 7 Μαΐου.
Ο Βοναπάρτης πέθανε στις 5 Μαΐου στις 18:00, έπειτα από ασθένεια έξι εβδομάδων. Στο σώμα του έγινε νεκροτομή και διαπιστώθηκε ότι η ασθένεια ήταν καρκίνος στο στομάχι, με μεγάλη έκταση εξέλκωσης. Από το προηγούμενο απόγευμα βρισκόταν ξαπλωμένος. Κατά τη διάρκεια των πρώτων τεσσάρων εβδομάδων της ασθένειάς του, δεν παρουσίαζε εικόνα που παραέπεμπε σε ετοιμοθάνατο· είχε συνείδηση, αλλά φαινόταν δεν είχε πολύ ζωή. Το τελευταίο δεκαπενθήμερο ήταν πλέον φανερό στους ιατρούς ότι δεν θα μπορούσε να συνέλθει. Λέγεται ότι, ο Βοναπάρτης, έδινε οδηγίες για τις υποθέσεις και τα χαρτιά του μέχρι πέντε ή έξι ώρες πριν πεθάνει, έχοντας διατηρήσει τις αισθήσεις του μέχρι εκείνη την περίοδο. Ένα χαρακτηριστικό του χαρακτήρα του Ναπολέοντα, εμφανίστηκε και στις τελευταίες του στιγμές, το οποίο σηματοδοτεί το «πάθος για εξουσία που ήταν ισχυρό κι από τον θάνατο. Καθώς διαισθάνθηκε το τέλος του, ζήτησε να του φορέσουν, τη στολή του στρατάρχη (άλλωστε κάθε άντρας είναι δημιούργημα της στολής του, όπως έλεγε…), με τις μπότες και τα σπιρούνια, και τον έβαλαν σε ένα κρεβάτι εκστρατείας, στο οποίο ήταν συνηθισμένος να κοιμάται όταν ήταν υγιής. Με αυτή τη στολή φέρεται πως κατέληξε. Οι συνοδοί του εξέφρασαν την επιθυμία να μεταφερθεί η σορός του στην Ευρώπη, αλλά όταν άνοιξε η διαθήκη του, διαπιστώθηκε ότι ο Ναπολέων, είχε αφήσει ως επιθυμία να ενταφιαστεί στο νησί, και υπέδειξε μάλιστα και το σημείο όπου ήθελε να αναπαυθεί το λείψανό του, σε μια όμορφη κοιλάδα κοντά στην κατοικία του. Αν και ο Βοναπάρτης υποτίθεται ότι υπέφερε πολύ, το τέλος του ήταν τόσο ήρεμο και γαλήνιο, που δεν του ξέφυγε ούτε ένας αναστεναγμός».
Ο αυτοκράτορας πέθανε, ζήτω της αμφισβήτησης...
Αυτά στον Τύπο της εποχής, που παρουσίασε ως φυσικό τον θάνατο του Ναπολέοντα, όμως ακόμα και σήμερα υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν ότι ο Βοναπάρτης δολοφονήθηκε.
«Ο θάνατός μου είναι πρόωρος. Έχω δολοφονηθεί από το αγγλικό ολιγοπώλιο και τον μισθωμένο δολοφόνο τους», είχε πει ο ίδιος ο Ναπολέων, όταν υπαγόρευσε την τελευταία του διαθήκη τον Απρίλιο του 1821.
Την επομένη του θανάτου του, 16 παρατηρητές παρακολούθησαν την νεκροψία, μεταξύ των οποίων επτά γιατροί. Όλοι συμφώνησαν: Ο Ναπολέων είχε πεθάνει από καρκίνο του στομάχου.
Παρόλα αυτά, οι αμφιβολίες για το τι «πραγματικά» συνέβη και ο Μέγας Ναπολέων ταξίδεψε στους ουρανούς δεν έχουν ξεδιαλύνει ποτέ: Επέσπευσε η βρετανική κυβέρνηση τον θάνατό του; Μήπως οι Γάλλοι αντίπαλοι του έριξαν δηλητήριο στο κρασί; Ή μήπως ο Ναπολέων δεν ήταν ο νεκρός εκείνης της ημέρας;
Ο θάνατος του Βοναπάρτη δεν ήταν ξαφνικός. Επί μήνες, ο Ναπολέων, υπέφερε από πόνους στην κοιλιακή χώρα, ναυτία, νυχτερινές εφιδρώσεις και πυρετό. Είχε ακατάστατες κενώσεις και είχε απώλεια βάρους, επίσης παραπονιόταν συχνά για πονοκεφάλους, αδύναμα πόδια και ενόχληση από το έντονο φως.
Το δηλητήριο της αμφιβολίας...
Τότε ήταν που του δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι τον δηλητηρίαζαν. Γρήγορα όμως κατέληξε στο συμπέρασμα ότι είχε τον ίδιο καρκίνο που είχε σκοτώσει τον πατέρα του και ότι κάθε ιατρική βοήθεια ήταν άχρηστη. Στις 4 Μαΐου 1821 έχασε τις αισθήσεις του. Στις 5 Μαΐου τα μάτια του έκλεισαν για να μην ανοίξουν ποτέ ξανά.
Ο πρώτος συνωμοσίολόγος ήταν ο Ιρλανδός γιατρός Barry O'Meara, ο οποίος ήταν χειρουργός στο πλοίο HMS Bellerophon στο οποίο επιβιβάστηκε ο Ναπολέων, για να παραδοθεί στους Βρετανούς, μετά τη μάχη του Βατερλώ και κατέληξε να γίνει ο προσωπικός γιατρός του Ναπολέοντα. Ο O'Meara φρόντιζε τον πρώην αυτοκράτορα επί τρία χρόνια, μέχρι που έριξε τη «βόμβα» όταν ισχυρίστηκε ότι ο βρετανός κυβερνήτης της Αγίας Ελένης, Sir Hudson Lowe, τον είχε διατάξει να «συντομεύσει τη ζωή του Ναπολέοντα»!
Πολλοί διατείνονταν ότι ο O'Meara είχε δίκιο, αλλά ουδείς μπορούσε να το αποδείξει. Δεν υπήρχε ακόμη μέθοδος για να αποδειχθεί η παρουσία δηλητηρίου σε ένα πτώμα, και όταν ακούστηκε για πρώτη φορά η εκδοχή της δηλητηρίασης, η σορός του Ναπολέοντα ήταν ήδη θαμμένη κάτω από έναν βαρύ βράχο.
Μετά 100 χρόνια επανήλθαν!
Μετά 100 χρόνια, ένας Σουηδός οδοντίατρος συνάντησε την Ιστορία, την πήρε από το χέρι και συνέχισε τον ανήφορο των θεωριών συνωμοσίας από εκεί που είχε σταματήσει ο O'Meara.
Όταν δημοσιεύτηκε το προσωπικό ημερολόγιο του θαλαμηπόλου του Ναπολέοντα, στη δεκαετία του ‘50, παρείχε πληροφορίες από τις τελευταίες ημέρες του αυτοκράτορα, τότε ήταν που ο Dr Sten Forshufvud πίστεψε ότι είχε βρει ένα πιστόλι που ακόμη κάπνιζε…
Από τα 31 συμπτώματα δηλητηρίασης από αρσενικό που εντοπίστηηκαν από τους επιστήμονες από το 1821 και μετά, ο Ναπολέοντας παρουσίασε τα 28, έτσι ο Forshufvud ζήτησε από ένα πανεπιστήμιο της Σκωτίας να πραγματοποιήσει ένα τεστ ανίχνευσης αρσενικού που είχε εφευρεθεί τότε.
Η ανάλυση ενεργοποίησης νετρονίων (NAA) διεξήχθη σε τρίχες από το κεφάλι του Ναπολέοντα που χρονολογούνταν από τις χρονιές 1816, 1817 και 1818 και αποκάλυψε, μοιραία, υψηλά επίπεδα αρσενικού στον οργανισμό του. Ο O'Meara, φαινόταν, τελικά πως είχε δίκιο: Ο Ναπολέων είχε δολοφονηθεί - αλλά από ποιον;
Στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξε και ο καναδός εκατομμυριούχος του μπόντιμπίλντινγκ Μπεν Βάιντερ (αυτός που είχε ανακαλύψει τον νεαρό Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ) χρησιμοποιώντας μια διαφορετική μέθοδο: Πεπεισμένος ότι ο Ναπολέων είχε δολοφονηθεί, ο Βάιντερ ανέλυσε τα απομνημονεύματα που είχαν γραφτεί από μέλη του προσωπικού του του σπιτιού όπου πέρασε ο Ναπολέων τα τελευταία χρόνια της ζωής του, το Λόνγκγουντ.
Όταν ο Καναδός και ο Dr Forshufvud συγκέντρωσαν στοιχεία για τα συμπτώματα που περιγράφονται στα απομνημονεύματα και τα συνέκριναν με τα αποτελέσματα των αναλύσεων διαπίστωσαν ότι υπήρχαν αδιαμφισβήτητες ενδείξεις για δόσεις αρσενικού, που χορηγήθηκαν στον Ναπολέοντα κατά διαστήματα επί αρκετά χρόνια. Το βιβλίο τους με τον τίτλο «Assassination at St Helena» κατονόμασε επίσης έναν νέο ύποπτο: τον παλιό σύντροφο του Ναπολέοντα τον Μαρκήσιο Τσαρλς Τριστάν ντε Μονθολόν, έναν σκοτεινό χαρακτήρα του οποίου τη σύζυγο, ο Ναπολέων, είχε αποπλανήσει· είχε ακολουθήσει τον Βοναπάρτη στην Αγία Ελένη (μαζί με τη σύζυγό του) και τότε ήθελε απεγνωσμένα να φύγει από το νησί. Ο Μονθολόν ήταν ένας από εκείνους που θα είχε κέρδος από τον θάνατο του πρώην αυτοκράτορα. Η εκδοχή αυτή υιοθετήθηκε και υποστηρίχτηκε σθεναρά από τον τελευταίο βιογράφο του Μεγάλου Ναπολέοντα, Αμερικανό Alan Schom. Όμως ακόμα κι αν το αρσενικό είχε σκοτώσει τον Ναπολέοντα, αυτό δεν σήμαινε ότι κάποιος είχε σκοτώσει τον Ναπολέοντα με αρσενικό...
Το αρσενικό βρισκόταν παντού!
Στη δεκαετία του 1980, η συζήτηση για την εκδοχή της δηλητηρίασης του Βοναπάρτη, στράφηκε σε διαφορετική κατεύθυνση, θεωρώντας ότι ο Ναπολέων θα μπορούσε απλώς να είχε απορροφήσει αρκετό αρσενικό από το περιβάλλον του, ικανό να τον σκοτώσει. Ένα σπίτι του 19ου αιώνα ήταν κορεσμένο από αρσενικό: Καλλυντικά, τονωτικό μαλλιών, τσιγάρα, στεγανωτικό κερί, κατσαρόλες μαγειρικής, εντομοαπωθητικές σκόνες, ποντικοφάρμακο, γλάσο για κέικ, όλα ήταν τοξικά και όλα περιείχαν αρσενικό!
Όταν ένας χημικός του Πανεπιστημίου του Newcastle εξέτασε ένα κομμάτι ταπετσαρίας από το τελευταίο σπίτι του Ναπολέοντα (που είχε αφαιρέσει ένας τουρίστας τον 19ο αιώνα), ανακάλυψε δηλητηριώδη αέρια που εκπέμπονταν από τη μούχλα που αναπτύσσεται πίσω από αυτό· θα μπορούσε ακόμη και αυτό να συνέβαλε στον θάνατο του Ναπολέοντα. Οι Ευρωπαίοι - στις αρχές του 19ου αιώνα - είχαν έως και 100 φορές περισσότερο αρσενικό στο σώμα τους από τον μέσο άνθρωπο που ζει τώρα.
Το FBI, η Scotland Yard, το Ιατροδικαστικό Ινστιτούτο του Στρασβούργου, τα εργαστήρια της αστυνομίας του Παρισιού, όλοι έκαναν έρευνες και όλοι επιβεβαίωσαν ότι τα υψηλά επίπεδα αρσενικού ήταν δεδομένα στον οργανισμό του Ναπολέοντα, αλλά και πάλι ουδείς μπορούσε να απαντήσει με βεβαιότητα στο ερώτημα: Πώς είχε φτάσει το δηλητήριο εκεί;
Μα ήταν ο νεκρός του Ναπολέοντα;
Εν τω μεταξύ, μια δεύτερη εκδοχή θέριεψε στο παρασκήνιο: Η ιδέα του σωσία του αυτοκράτορα έχει χρησιμοποιηθεί σε ταινίες και μυθιστορήματα και σίγουρα, οι πιο φανατικοί θαυμαστές του Ναπολέοντα ήταν (και είναι) σίγουροι ότι έζησε περισσότερο από τα 52 χρόνια του και ότι ο άνθρωπος που πέθανε στις 5 Μαΐου ήταν κάποιος άλλος!
Η πιο εκπληκτική εκδοχή υποστηρίζει ότι ο Ναπολέων δεν πήγε ποτέ στην Αγία Ελένη και ότι στάλθηκε ένας σωσίας στη θέση του, ενώ ο πρώην αυτοκράτορας αποσύρθηκε στη Βερόνα. Η ιστορία αυτή δεν έχει καμία απολύτως τεκμηριωμένη βάση.
Το 1969, στα 200 χρόνια από τη γέννηση του Ναπολέοντα, ένας Γάλλος δημοσιογράφος δημοσίευσε μια «έκκληση» προς τους Βρετανούς: Anglais, rendez-nous Napoleon! (Δώστε μας πίσω τον Ναπολέοντα!) Ο ευφάνταστος ισχυρισμός του ήταν ότι η βρετανική βασιλική οικογένεια είχε κλέψει τα λέιψανα του Αυτοκράτορα και τα είχε θάψει στο Αβαείο του Γουέστμινστερ, ως τρόπαιο.
Όμως η πιο πεζή πραγματικότητα είναι ότι τα οστά του Ναπολέοντα (σχεδόν) σίγουρα βρίσκονται κάτω από τον τρούλο των Les Invalides στο Παρίσι. Ωστόσο, έως ότου οι γαλλικές αρχές επιτρέψουν να ανοίξει το φέρετρο για έρευνες, οι θεωρίες συνωμοσίας θα συνεχίσουν να χορεύουν τον τρελό χορό τους στα μυαλά των εύπιστων ανθρώπων.
Τελικά μάλλον έπρεπε να είχε πεθάνει στο Βατερλω, ο Αυτοκράτορας, όπως και ο ίδιος είχε πει. Κι είχε δίκιο όταν έλεγε, ο Μέγας Ναπολέων: Τα όπλα σκότωσαν τον φεουδαρχισμό, οι πένες θα σκοτώσουν την κοινωνία…
