Αξιωματούχοι του υπουργείου Εξωτερικών της Αιγύπτου συνεργάστηκαν με Έλληνες διπλωμάτες σε μια προσπάθεια να αφαιρέσουν την Αίγυπτο από τη λίστα χωρών που επικρίνονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στα Ηνωμένα Έθνη για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αναφέρει δημοσίευμα του Middle East Eye (MEE).
Έλληνες διπλωμάτες προσπάθησαν να πείσουν άλλα μέλη της ΕΕ να εγκαταλείψουν οποιαδήποτε αναφορά στην Αίγυπτο σε δήλωση στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ το 2017, σύμφωνα με υπόμνημα του αιγυπτιακού υπουργείου Εξωτερικών που διέρρευσε και επικαλείται το MEE.
Σε αντίθετη περίπτωση, οι διπλωμάτες υποσχέθηκαν να εργαστούν για να αμβλύνουν την κριτική της ΕΕ για το ιστορικό δικαιωμάτων του Αιγύπτιου Προέδρου Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, αναφέρει το έγγραφο. Το υπόμνημα που διέρρευσε εγείρει νέα ερωτήματα σχετικά με την υποστήριξη προς την Αίγυπτο εντός της ΕΕ υπό το φόντο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το 2013 υπό την κυριαρχία του Σίσι.
Έρχεται επίσης καθώς το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αντιμετωπίζει εκκλήσεις από σχεδόν 200 Ευρωπαίους νομοθέτες να δημιουργήσει έναν μηχανισμό παρακολούθησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αίγυπτο κατά την 49η σύνοδό του που ξεκίνησε στις 28 Φεβρουαρίου.
Το σημείωμα, με ημερομηνία 28 Μαΐου 2017, γράφτηκε από αξιωματούχους του γραφείου του νυν υπουργού Εξωτερικών Σαμέχ Σούκρι. Περιγράφει υποτιθέμενες προσπάθειες Ελλήνων διπλωματών στις Βρυξέλλες και τη Γενεύη για λογαριασμό της Αιγύπτου, καθώς αξιωματούχοι της ΕΕ ετοίμαζαν ένα προσχέδιο δήλωσης ενόψει της 35ης συνόδου του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τον επόμενο μήνα.
Η δήλωση επρόκειτο να διαβαστεί κατά τη διάρκεια της συζήτησης για το Θέμα 4, όταν τα μέλη του ΟΗΕ και οι διαπιστευμένοι οργανισμοί μπορούν να τονίσουν καταστάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που πιστεύουν ότι απαιτούν την προσοχή του συμβουλίου.
Η ΕΕ χρησιμοποιεί τακτικά τις συζητήσεις για το σημείο 4 για να επικρίνει ορισμένα κράτη για το ιστορικό των δικαιωμάτων τους. Αλλά το μπλοκ δεν υπέβαλε δήλωση για την 35η συνάντηση -την πρώτη φορά που η ΕΕ δεν το έκανε- αφού τα κράτη μέλη δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν για τη διατύπωση. Σύμφωνα με το σημείωμα: «Έλληνες διπλωμάτες ανέφεραν ότι εξέδωσαν οδηγίες να ζητήσουν την πλήρη διαγραφή της αναφοράς στην Αίγυπτο, αλλά αντιλαμβάνονται ότι αυτό είναι σχεδόν αδύνατο υπό το φως της αντίστασης που συναντούν από σημαντικές και ισχυρές χώρες εντός της ΕΕ».
Εάν οι προσπάθειες για την απομάκρυνση της Αιγύπτου αποτύχουν, οι διπλωμάτες θα «στόχευαν να τροποποιήσουν και να μετριάσουν τη δήλωση όσο το δυνατόν περισσότερο», ανέφερε, σημειώνοντας ότι θα προσπαθήσουν να διαγράψουν μια αναφορά σε «εξωδικαστικές δολοφονίες και αναγκαστικές εξαφανίσεις» από το προσχέδιο.
Σημειώνοντας την επανειλημμένη κριτική της ΕΕ στην Αίγυπτο, το γραφείο του Σούκρι συνέστησε «να δείξουμε έναν βαθμό αδιαφορίας για αυτές τις παιδαριώδεις κινήσεις και την έλλειψη ενασχόλησής μας με αυτές», σύμφωνα με το σημείωμα. Συνέστησε επίσης τον περιορισμό του αιγυπτιακού λόμπι των μελών της ΕΕ στην Ελλάδα, την Κύπρο, την Ουγγαρία και τη Γαλλία «για να ζητηθεί η υποστήριξή τους για τη διαγραφή της παραγράφου για την Αίγυπτο».
Παραμένει ασαφές εάν η αποτυχία της ΕΕ να εκδώσει δήλωση στην 35η σύνοδο επηρεάστηκε από διαφωνίες σχετικά με τη στάση του μπλοκ έναντι της Αιγύπτου. Είχε αναφερθεί τότε ότι η Ελλάδα είχε μπλοκάρει τη δήλωση για την «μη εποικοδομητική κριτική της προς την Κίνα».
«Η θέση της Ελλάδας είναι ότι η αντιπαραγωγική και σε πολλές περιπτώσεις επιλεκτική κριτική κατά συγκεκριμένων χωρών δεν διευκολύνει την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε αυτά τα κράτη, ούτε την ανάπτυξη της σχέσης τους με την ΕΕ», δήλωσε Έλληνας αξιωματούχος στο Reuters.
Ο Κλαούντιο Φρανκαβίλα, συνήγορος της ΕΕ στο Human Rights Watch, είπε στο MEE ότι οι ισχυρισμοί για ελληνοαιγυπτιακές προσπάθειες να επηρεάσουν τη θέση της ΕΕ ήταν "εξαιρετικά ανησυχητικές". Ο Φρανκαβίλα αναφέρθηκε σε μεταγενέστερες δηλώσεις του σημείου 4 της ΕΕ, το 2020 και το 2021, οι οποίες ξεκινούν με την αναγνώριση του «βασικού ρόλου της Αιγύπτου για την περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα, τη διαχείριση της μετανάστευσης και τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας».
«Η ΕΕ συνέχισε να διατηρεί μια σχεδόν κολακευτική προσέγγιση στη διατύπωση ανησυχιών για τα δικαιώματα της Αιγύπτου στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, η οποία έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την πιο σταθερή γλώσσα που χρησιμοποιείται σε άλλες χώρες στις ίδιες δηλώσεις», είπε ο Φρανκαβίλα. «Αντί να επιδιώκει να διανέμει αβάσιμους επαίνους, η ΕΕ θα πρέπει να επανεξετάσει σοβαρά την προσέγγισή της στην Αίγυπτο, να καταδικάσει απερίφραστα την κρίση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπό την κυριαρχία του Προέδρου αλ Σίσι και να λάβει μέτρα για τη δημιουργία ενός μηχανισμού παρακολούθησης και αναφοράς του ΟΗΕ για την Αίγυπτο», είπε στο MEE.
Το υπόμνημα του υπουργείου Εξωτερικών υποδηλώνει επίσης ότι η Αίγυπτος μπορεί να προσπάθησε να επηρεάσει προηγούμενες δηλώσεις της ΕΕ. Περιγράφει την κριτική στη δήλωση της ΕΕ στην 34η σύνοδο του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ως «την πιο ελαφριά αναφορά στην Αίγυπτο σε όλες τις δηλώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης» και ισχυρίζεται ότι «συντάχθηκε σε διαβούλευση με την Αίγυπτο».
Προβλέπει ότι η ΕΕ θα συνεχίσει να εγείρει παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αίγυπτο λόγω «της πεποίθησής της ότι αυτές οι δηλώσεις ενοχλούν [την Αίγυπτο] και ως εκ τούτου αποτελούν εργαλείο πίεσης».
Επικαλείται επίσης την έλλειψη «άμεσων ζωτικών συμφερόντων» που παρακινούν τα κράτη μέλη της ΕΕ να συνεργαστούν με την Αίγυπτο, όπως «συμβάσεις όπλων αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων, συμφωνίες φιλοξενίας εκατοντάδων χιλιάδων αλλοδαπών προσφύγων και ρόλος στρατιωτικού ή ασφάλειας στην αντιμετώπιση συγκεκριμένης κρίση».
Το γραφείο του υπουργού Εξωτερικών υπέδειξε βήματα, συμπεριλαμβανομένης της πίεσης στην Ευρώπη μέσω της διακοπής της συνεργασίας σε ένα πρόγραμμα διαβούλευσης για την παράνομη μετανάστευση. Αναφέρεται επίσης στην ακύρωση προγραμματισμένης συνάντησης από τον Σούκρι με τη Φεντερίκα Μογκερίνι, ανώτερη διπλωμάτη της ΕΕ, ως παράδειγμα «εκτελεστικών θέσεων που μεταφέρουν στην ευρωπαϊκή πλευρά το μήνυμα δυσαρέσκειας εκ μέρους μας με ρεαλιστικό τρόπο».
Ο εκπρόσωπος Τύπου της ΕΕ Πίτερ Στάνο είπε σε δήλωση στο MEE ότι, ενώ η ΕΕ δεν σχολιάζει ποτέ υποτιθέμενες διαρροές, "τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι κεντρικά για τη δέσμευση της ΕΕ με την Αίγυπτο και δεν εξαρτώνται από άλλους τομείς της συνεργασίας μας".
Το ιστορικό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Αιγύπτου έχει επιδεινωθεί απότομα από τότε που ο Σίσι ανέλαβε την εξουσία με πραξικόπημα το 2013. Ο πρώην στρατηγός έχει κατηγορηθεί από ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων ότι έθεσε υπό κράτηση τουλάχιστον 60.000 επικριτές του, πολλοί από τους οποίους κρατήθηκαν σε προφυλάκιση επ' αόριστον υπό συνθήκες που ισοδυναμούν με βασανιστήρια.
Υπό την κυριαρχία του Σίσι, η Αίγυπτος γνώρισε μια άνευ προηγουμένου αύξηση της θανατικής ποινής, και έγινε ο τρίτος πιο παραγωγικός εκτελεστής στον κόσμο μετά την Κίνα και το Ιράν, σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία. Ωστόσο, οι ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν εμπόδισαν τις ευρωπαϊκές πωλήσεις όπλων στο Κάιρο.
Η Γαλλία έχει πλέον ξεπεράσει τις ΗΠΑ ως ο μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων της χώρας, με τις δύο χώρες να υπογράφουν συμφωνία τεσσάρων δισεκατομμυρίων ευρώ τον Μάιο του 2021 για την πώληση μαχητικών αεροσκαφών Rafale. Τον Δεκέμβριο του 2020 ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι δεν θα εξαρτήσει τις πωλήσεις όπλων στην Αίγυπτο από τα ανθρώπινα δικαιώματα, επειδή δεν ήθελε να αποδυναμώσει την ικανότητά της να καταπολεμήσει τη μαχητικότητα στην περιοχή.
Οι γερμανικές πωλήσεις όπλων στην Αίγυπτο έχουν επίσης αυξηθεί κατά 205% από το 2013, σύμφωνα με ανάλυση του Ινστιτούτου Ταχρίρ για τη Μέση Ανατολή Πολιτική, ενώ η Ιταλία φέρεται να βρίσκεται σε συνομιλίες με την Αίγυπτο για μια πιθανή συμφωνία όπλων αξίας 10 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Η Middle East Eye επικοινώνησε με τα Υπουργεία Εξωτερικών της Αιγύπτου και της Ελλάδας για σχολιασμό, αλλά δεν έχει λάβει απάντηση μέχρι αυτή τη στιγμή.
