Συνέντευξη Υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, στον ραδιοφωνικό σταθμό του Πειραιά «Κανάλι Ένα 90,4 FM» και τον δημοσιογράφο Χάρη Παυλίδη (19.04.2024) , όπως αναφέρει το Υπουργείο Εξωτερικών.
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Καλημέρα σας κύριε Παυλίδη σας ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Καταρχήν πώς αισθάνεστε ως Ολυμπιακός σήμερα;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Σήμερα είναι ημέρα μεγάλης χαράς και για την ομάδα και για την πόλη. Συνεχίζουμε να στοχεύουμε ψηλά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Νομίζω ότι είναι μεγάλη επιτυχία του Ολυμπιακού αυτή χθες και δημιουργεί και ένα ευχάριστο κλίμα στην κουβέντα μας.
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ Εν μέσω δυστυχώς πολλών προβλημάτων, τα οποία είναι πολύ πιο σημαντικά και σπουδαία για εμάς.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ Πάμε λοιπόν, κύριε Υπουργέ, εν τάχει να τα συζητήσουμε αυτά. Έχει πολύ ενδιαφέρον κατ’ αρχήν να πούμε χθες για το κείμενο συμπερασμάτων που αφορά και τις ευρωτουρκικές σχέσεις. Υπήρξε και αντίδραση από την Άγκυρα. Πιστεύετε ότι αυτό το κλίμα θα επηρεάσει την επίσκεψη του Πρωθυπουργού στις 13 Μαΐου;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ Κύριε Παυλίδη θέλω να σας πω το εξής. Η προσέγγιση η οποία επιχειρείται μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας είναι κατά την άποψή μου μια ιστορική αναγκαιότητα. Οι δύο χώρες είναι γειτονικές, είναι ταγμένες από τη γεωγραφία να ζήσουν μαζί. Και θα πρέπει όσοι βρισκόμαστε στην υπηρεσία της πατρίδας να προσπαθούμε να έχουμε μια ειρηνική γειτονιά.
Αυτό δεν σημαίνει βεβαίως ότι θα έχουμε μια διαρκώς γραμμική πορεία προς τα εμπρός. Είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν και στιγμές όπου θα έχουμε και κάποιες υπαναχωρήσεις σε σχέση με τη σχέση που αναπτύσσεται. Θα υπάρχουν ζητήματα τα οποία θα μας δημιουργούν και ένταση. Εξάλλου, η βασική δική μας τοποθέτηση εξαρχής ήταν ότι οι θέσεις των δύο μερών δεν πρόκειται να αλλάξουν. Εκείνο το οποίο θα επιχειρήσουμε, θα είναι να δίδουμε έμφαση στα σημεία εκείνα τα οποία είναι αμοιβαίως επωφελή και μπορούν να μας βοηθήσουν στο να προχωρήσουμε λίγο καλύτερα στη σχέση μας. Να είμαστε σε μία κατάσταση η οποία, πρώτον, θα μας επιτρέπει να είμαστε σε μια σχετική ηρεμία και, δεύτερον, όταν παρουσιάζονται οι εντάσεις, αυτές να μην οδηγούν σε μείζονες κρίσεις.
Εκείνο το οποίο οφείλουμε να έχουμε πάντοτε στο μυαλό μας είναι ότι μία κρίση μπορεί να προέλθει ασύμμετρα από ένα ατύχημα, από μία εσφαλμένη εκτίμηση, από μία λάθος αναφορά. Άρα, καλό είναι όταν θα γίνονται αυτά, γιατί θα γίνονται αυτά, να έχουμε τις δικλείδες εκείνες να μπορέσουμε να αποσυμπιέσουμε τις κρίσεις.
Σε ό,τι αφορά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού, θα γίνει, όπως ο ίδιος ο Πρωθυπουργός ανέφερε, στις 13 Μαΐου. Έχουμε θέματα τα οποία θα πρέπει να συζητήσουμε. Θα πρέπει να δοθούν και περαιτέρω κατευθύνσεις από τους δύο ηγέτες. Η οργάνωση του ταξιδιού εξελίσσεται κανονικά, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα και ελπίζω ότι θα έχουμε μία καλή και παραγωγική συνάντηση.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υπουργέ, διαβάζοντας το κείμενο συμπερασμάτων - και το επεσήμανε ο Πρωθυπουργός - είναι σαφές ότι η πρόοδος των ευρωτουρκικών σχέσεων επηρεάζεται και από τις εξελίξεις στο Κυπριακό. Υπάρχει αυτή η σχετική παράγραφος, την οποία επεσήμανε και ο Πρωθυπουργός. Το κείμενο τώρα, έτσι όπως εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και χαιρετίστηκε και από την ελληνική και από την κυπριακή πλευρά, προκαλεί αντιδράσεις στην Άγκυρα. Εσείς πιστεύετε ότι, πέραν αυτού που είπε ο Πρωθυπουργός, θεωρεί δηλαδή ότι είναι κάπως ανεξήγητες και εν πολλοίς αν θέλετε υπερβολικές οι αντιδράσεις, αυτό το γεγονός δεν θα επηρεάσει;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Κοιτάξτε, αυτή τη στιγμή το κρίσιμο που πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Τουρκία βρίσκονται σε μία φάση συζήτησης, έτσι ώστε να μπορέσει να υπάρξει μία παραγωγική συνεργασία. Είναι προς όφελος τόσο της Ευρώπης όσο και της Τουρκίας, νομίζω, το να έχει ένα δυτικόστροφο προσανατολισμό. Αυτό νομίζω θα έχει θετικές συνέπειες και σε σχέση με τα διμερή μας, δηλαδή την Ελλάδα έναντι της Τουρκίας, αλλά και σε σχέση με το Κυπριακό.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Το Ιράν ετοιμάζει 1000 βαλλιστικούς πυραύλους δηλώνοντας: «Είμαστε πιο τρελοί από όσο νομίζετε»
Είναι αυτονόητο κύριε Παυλίδη, ότι όταν ομιλούμε για έναν υπερεθνικό οργανισμό, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, στον οποίο ήδη συμμετέχουν η Ελλάδα και η Κύπρος, τα κράτη μέλη είναι εκείνα τα οποία ορίζουν εν πολλοίς και την ατζέντα. Άρα, η σύνδεση η οποία γίνεται μεταξύ των ευρωτουρκικών σχέσεων και της προόδου στο Κυπριακό, είναι, κατά την άποψή μου, απολύτως λογική. Η Τουρκία οφείλει να σεβαστεί το ευρωπαϊκό κεκτημένο, το οποίο περιλαμβάνει πλήρως και τη συμμετοχή σε όλα τα επίπεδα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι σημαντικό το ότι περιλήφθηκαν δύο παράγραφοι που αφορούν τις ευρωτουρκικές σχέσεις. Είναι νομίζω αυτονόητο ότι η πρόοδος των ευρωτουρκικών θα πρέπει να σημαίνει πλήρη σεβασμό στην κυριαρχία και τα δικαιώματα του κράτους μέλους, δηλαδή της Κυπριακής Δημοκρατίας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κάποιοι λένε κύριε Γεραπετρίτη, γιατί η Ελλάδα - και μάλιστα υπάρχει και σε πρωτοσέλιδο εφημερίδας σήμερα - δεν καταγγέλλει την παραβίαση της Διακήρυξης των Αθηνών;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Με κάθε σεβασμό, θα μου επιτρέψετε να πω ότι η Διακήρυξη των Αθηνών - επειδή την δουλέψαμε πάρα πολύ και τη δούλεψα κι εγώ προσωπικά - είναι σαφές ότι διαλαμβάνει σαφή αναφορά στο ότι οι θέσεις των δύο χωρών δεν μεταβάλλονται. Πρέπει να υπάρχει αποδοχή εκ μέρους των μερών για τις νομικές θέσεις των δύο χωρών, υπό την έννοια ότι δεν πρόκειται να αλλάξουν οι βασικές τους θέσεις. Η νομική θέση και της Ελλάδας και της Τουρκίας παραμένει.
Εκείνο το οποίο αλλάζει με τη Διακήρυξη των Αθηνών είναι ότι έχουμε συμφωνήσει έτσι ώστε να υπάρχει μια απόπειρα φιλικής διευθέτησης των διαφορών αυτών. Άρα η Διακήρυξη των Αθηνών, όπως και κάθε διεθνής συμφωνία, δεν σημαίνει ότι τα συμβαλλόμενα μέρη παραιτούνται από τις βασικές τους νομικές θέσεις.
Η Ελλάδα έχει τις βασικές θέσεις που στηρίζονται στο Διεθνές Δίκαιο και ιδίως το Δίκαιο της Θάλασσας. Δεν πρόκειται ποτέ να αποδεχθεί οποιαδήποτε συζήτηση σε ό,τι αφορά θέματα που ανάγονται στην κυριαρχία της. Δεν θα συζητήσουμε ποτέ ούτε για την αποστρατικοποίηση, τη φερόμενη εκ μέρους της Τουρκίας, ούτε για ζητήματα γκρίζων ζωνών, ούτε για την θρησκευτική μειονότητα της Θράκης. Εφόσον η Τουρκία έχει ως βασική θέση ορισμένα από τα ζητήματα αυτά, μπορεί να τη διατηρεί. Δεν παραιτείται προφανώς. Από την άλλη πλευρά, αντιλαμβανόμαστε ότι θα πρέπει οι θέσεις αυτές να εκφράζονται εντός ορισμένου πλαισίου και να επιχειρείται πάντοτε να αποσυμπιέζεται η ένταση που παράγεται.
Δεν θα μπορούσε καμία ελληνική κυβέρνηση να έρθει και να συμφωνήσει για παραίτηση από οποιοδήποτε τέτοιο δικαίωμά της. Το ίδιο ισχύει και για την Τουρκία. Άρα, θα μου επιτρέψετε να πω ότι είναι εντελώς εσφαλμένη η ανάγνωση, η οποία αναφέρει ότι η Διακήρυξη των Αθηνών σημαίνει και παραίτηση των μερών από τις βασικές τους θέσεις.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είστε σαφής. Πάμε τώρα σε ένα θέμα, για το οποίο γίνεται πάρα πολύ μεγάλη κουβέντα και προκαλεί και την ένταση. Σήμερα ο Πρωθυπουργός θα βρίσκεται στη Μυτιλήνη. Στις 8 Απριλίου, αν δεν κάνω λάθος, ανακοινώθηκε από το Υπουργείο σας ότι θα γίνουν δύο μεγάλα θαλάσσια πάρκα στο Αιγαίο και το Ιόνιο Πέλαγος. Υπήρξε η αντίδραση της Τουρκίας, η οποία μιλάει για μονομερή τετελεσμένα και από την άλλη για επιφυλακή. Αυτό τώρα πώς το εξηγείτε, κύριε Υπουργέ; Γιατί τέτοια αντίδραση; Ειδικά για το Ιόνιο;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Νομίζω ότι υπήρξε μία υπεραντίδραση στο ζήτημα αυτό. Τα δεδομένα είναι πάρα πολύ συγκεκριμένα. Η Ελλάδα, στο πλαίσιο της 9ης Διάσκεψης για τους Ωκεανούς που έγινε στην Αθήνα με πολύ μεγάλη συμμετοχή, περισσότερες από 120 διεθνείς αντιπροσωπείες και στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία - και σε ό,τι αφορά τις περιβαλλοντικές δεσμεύσεις που ανέλαβαν τα μέρη - ανέλαβε η χώρα μας τη δέσμευση να δημιουργήσει δύο μεγάλα θαλάσσια πάρκα, ένα στο Ιόνιο και ένα στο Αιγαίο.
Τα πάρκα αυτά, τα οποία εντάσσονται στο πλαίσιο της άσκησης της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας, δεν έχουν ακόμα χωροθετηθεί. Θα χωροθετηθούν στο πλαίσιο περιβαλλοντικών κριτηρίων που έχουν να κάνουν με την προστασία των θαλασσίων ειδών και γενικότερα την προστασία των νερών. Δεν ασκεί καμία απολύτως επιρροή στα υποκείμενα κυριαρχικά μας δικαιώματα και ούτε θα μπορούσε ποτέ η Ελλάδα να παραιτηθεί από οποιαδήποτε από τα δικαιώματά της αυτά. Νομίζω κατά τούτο ότι ήταν μάλλον υπερβολική η αντίδραση, η οποία αποτυπώθηκε από την Τουρκία. Δεν έχω την αίσθηση ότι αυτό θα ασκήσει ουσιώδη επιρροή στη δική μας συνεργασία. Και σε κάθε περίπτωση δεν πρόκειται να σταματήσει εμάς από το να κάνουμε τη χωροθέτηση αυτή, όπως θα καθοριστεί με βάση, όπως σας είπα, αμιγώς περιβαλλοντικά κριτήρια.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Νομίζω ότι είστε απολύτως σαφής. Πάμε τώρα σε ένα θέμα το οποίο, κύριε Υπουργέ, πιστεύω ότι θα πάρει, μάλλον, μεγάλες διαστάσεις. Είναι αυτή η οριστική απόφαση που αναμένουμε στις 16 Μαΐου από το Συμβούλιο Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, για την ένταξη του Κοσσυφοπεδίου - το αίτημα μάλλον που έχει κάνει για ένταξη στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Να πούμε εδώ για τους ακροατές μας ότι το σχετικό αίτημα υπερψηφίστηκε με 131 ψήφους υπέρ, 29 κατά και 11 αποχές. Και είχαμε έγκριση του πορίσματος, το οποίο εισηγήθηκε η κυρία Ντόρα Μπακογιάννη, το οποίο αναφέρει ότι το Κόσοβο πληροί τους όρους για την ένταξη στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Υπήρξε αντίδραση από τη Σερβία. Υπάρχει, αν θέλετε, στη Λευκωσία μια αντίδραση στο θέμα αυτό. Ποια είναι η θέση η δική μας, της ελληνικής κυβέρνησης;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Καταρχάς μόνο για τη διευκόλυνση της ακρόασης. Να επισημάνω ότι εδώ έχουμε τρία επίπεδα. Το πρώτο επίπεδο είναι η μη δεσμευτική γνώμη της αρμόδιας επιτροπής της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης, η οποία ήταν θετική για την είσοδο του Κοσόβου. Το δεύτερο επίπεδο είναι η Κοινοβουλευτική Συνέλευση, η οποία αποτελείται από μέλη από όλες τις χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης, όπου υπήρξε επίσης θετική εισήγηση. Και οι δύο αυτές όμως απόψεις, όπως εκφράστηκαν, είναι μη δεσμευτικές. Το κρίσιμο όργανο, το αποφασιστικό όργανο για την περίπτωση της ένταξης του Κοσόβου στο Συμβούλιο της Ευρώπης είναι το Συμβούλιο Υπουργών, το οποίο, όπως σωστά είπατε, θα συνεδριάσει στις 16 Μαΐου και θα αποφασίσει.
Εκείνο το οποίο θέλω να τονίσω είναι ότι, ανεξαρτήτως της θέσης που έχει εκφραστεί τόσο στο επίπεδο της έκθεσης της Επιτροπής, όσο και της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης - που επαναλαμβάνω αποτελείται από μέλη κοινοβουλευτικά, δεν είναι κυβερνήσεις των κρατών μελών - η θέση της Ελλάδας παραμένει σταθερή και αναλλοίωτη.
Όπως πράξαμε και στο παρελθόν σε αντίστοιχες περιπτώσεις, η Ελλάδα θα απέχει από την ψηφοφορία αυτή. Δεν θα υποστηρίξει δηλαδή το αίτημα για ένταξη του Κοσόβου στο Συμβούλιο της Ευρώπης για λόγους πολιτικούς.
Επιπλέον, θέλω να επισημάνω ότι μολονότι ένα από τα θεμελιώδη ζητήματα που είχαν τεθεί σε σχέση με την ένταξη του Κοσόβου ως προϋπόθεση, που ήταν η απόδοση περιουσίας σερβικού Μοναστηρίου, εκπληρώθηκε. Δεν έχουν ακόμη ικανοποιηθεί κάποια από τα θεμελιώδη ζητήματα και κατ’ εξοχήν η δημιουργία Ένωσης Σερβικών Δήμων στο Κόσοβο και κατά τούτο δεν έχει αλλάξει η ουσιώδης πολιτική μας.
Η Ελλάδα, κύριε Παυλίδη, παραμένει στην εξωτερική πολιτική αρχών. Δεν αλλάζουμε άποψη ει μη μόνον αν αλλάζουν τα πραγματικά περιστατικά επί τη βάσει των οποίων λαμβάνονται οι αποφάσεις. Θα συνεχίσουμε σε αυτή τη λογική των αρχών. Εμείς ενθαρρύνουμε τη συζήτηση μεταξύ Πρίστινας και Βελιγραδίου. Έχουν εξάλλου υπάρξει αποφάσεις προς την κατεύθυνση αυτή στην Αχρίδα. Θέλουμε την ειρηνική επίλυση των διαφορών. Βεβαίως, αυτό εξαρτάται από τη βούληση των μερών να συνταχθούν με τα συμφωνημένα και με το Διεθνές Δίκαιο. Κατά τούτο, στην παρούσα φάση η ελληνική κυβέρνηση θα απέχει από την ψηφοφορία αυτή.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Λοιπόν, κύριε Υπουργέ, επειδή ξέρω ότι ο χρόνος σας είναι πολύτιμος, ο φόρτος εργασίας τεράστιος, να κλείσω με μία ερώτηση γιατί και εδώ χρειάζεται να αποσαφηνιστεί το θέμα. Έχουμε την υποψηφιότητα του κυρίου Μπελέρη, του εκλεγμένου Δημάρχου Χιμάρας με το ευρωψηφοδέλτιο της Νέας Δημοκρατίας. Γράφτηκε από μερίδα του τύπου ότι το Υπουργείο Εξωτερικών, εσείς προσωπικά και η κυρία Παπαδοπούλου, είχατε επιφυλάξεις όσον αφορά την υποψηφιότητα αυτή. Ισχύει αυτή η πληροφορία;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Η απάντηση είναι πάρα πολύ σαφής, κύριε Παυλίδη. Αυτό δεν είναι ένα ζήτημα, το οποίο αφορά πρωτίστως το Υπουργείο Εξωτερικών. Είναι ένα ζήτημα που αφορά το κόμμα και την παράταξη της Νέας Δημοκρατίας. Εκείνο το οποίο θέλω να τονίσω, κατά λόγο αρμοδιότητας, είναι ότι η Ελλάδα προφανώς και στηρίζει την Εθνική μειονότητα στην Αλβανία.
Είναι γνωστά τα γεγονότα τα οποία οδήγησαν στην κατάσταση την οποία γνωρίζουμε, σε σχέση με τον Φρέντι Μπελέρη. Ετέθησαν σημαντικά ζητήματα που αφορούν την πιστή εφαρμογή των αρχών του κράτους δικαίου, το οποίο αποτελεί ευρωπαϊκό ζητούμενο. Δεν είναι ένα διμερές ζήτημα, αλλά είναι ένα ζήτημα αμιγώς ευρωπαϊκό. Η Ελλάδα θα εξακολουθήσει να έχει ουσιαστικό λόγο στο ζήτημα της προενταξιακής διαδικασίας της Αλβανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Θα παρακολουθούμε στενά. Για εμάς είναι εξαιρετικά σημαντικό να τηρούνται απαρέγκλιτα όλοι οι όροι, οι οποίοι τίθενται σε επίπεδο δημοκρατίας και κράτους δικαίου. Και αυτή θα είναι η πάγια στάση μας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υπουργέ, ευχαριστώ πάρα πολύ για την κουβέντα. Εύχομαι καλό Σαββατοκύριακο.
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Και κυρίως ένα ήρεμο Σαββατοκύριακο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Δεν το σχολιάσαμε αυτό. Είχαμε την επίθεση στις 5 το πρωί στο Ισφαχάν.
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Θα πρέπει να επικρατήσει η αυτοσυγκράτηση από όλα τα μέρη. Βρισκόμαστε σε ένα εξαιρετικά κομβικό σημείο. Εξελίσσονται επίσης οι διαπραγματεύσεις σε σχέση με την ειρήνη στη Μέση Ανατολή, με τη διακοπή των εχθροπραξιών, έτσι ώστε να μπορέσουμε να συζητήσουμε για περισσότερες ανθρωπιστικές διόδους και επιπλέον να μπορέσουμε να έχουμε μία βιώσιμη λύση στο Παλαιστινιακό. Νομίζω ότι θα πρέπει να συνεχίσουμε με επιμονή προς την κατεύθυνση της επίλυσης του Παλαιστινιακού. Και βεβαίως όλα τα μέρη, όχι μόνο το Ιράν και το Ισραήλ, αλλά και όλος ο αραβικός κόσμος και τα εμπλεκόμενα μέρη θα πρέπει να προσφέρουν καλές υπηρεσίες, έτσι ώστε να αποτραπεί μία περαιτέρω διάχυση της κρίσης που θα έχει το δίχως άλλο καταστροφικές συνέπειες όχι μόνο για την περιοχή αλλά και για τον κόσμο ολόκληρο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Γεραπετρίτη, ευχαριστούμε πάρα πολύ. Καλή σας ημέρα.
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Μεγάλη μου χαρά. Καλημέρα σας κύριε Παυλίδη.
