Με διάταξη που ετοιμάζει ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Πάνος Τσακλόγλου και θα περιληφθεί στο εργασιακό νομοσχέδιο το οποίο θα έρθει προς ψήφιση τον Σεπτέμβριο, μειώνεται η επιβάρυνση που υφίστανται όσοι συνταξιούχοι συνεχίζουν ή θέλουν να εργαστούν νομίμως.
Ειδικότερα, η διάταξη θα προβλέπει τα εξής:
● Kατάργηση του «πέναλτι» (περικοπή 30% της σύνταξης, κύριας και επικουρικής).
● Για την απώλεια που θα έχει ο ΕΦΚΑ από την επιστροφή του 30%, οι απασχολούμενοι συνταξιούχοι θα επιβαρυνθούν με μία επιπλέον εισφορά 10% επί της αμοιβής από μισθωτή εργασία, η οποία θα παρακρατείται από τον εργοδότη τους και θα καταβάλλεται απευθείας στον ΕΦΚΑ.
● Το ποσοστό της παρακράτησης 10% δεν έχει ακόμη κλείσει οριστικά. Αλλά με βάση τους υπολογισμούς που είναι σε εξέλιξη εκτιμάται ότι δεν θα υπάρξουν σημαντικές αλλαγές μέχρι τον Σεπτέμβριο που θα κατατεθεί η ρύθμιση. Αρχικώς το υπουργείο Εργασίας εξέταζε την παρακράτηση ειδικής εισφοράς 10%, η οποία μέσω της ΑΑΔΕ θα μεταβιβαζόταν στον ΕΦΚΑ. Ωστόσο, τόσο λόγω των γνωστών προβλημάτων που εμφανίζονται όταν πρόκειται να συνεργαστούν φορείς του Δημοσίου, όσο και λόγω του δημοσιονομικού κενού που θα εμφανιζόταν για ενάμιση χρόνο, επελέγη η εισφορά 10% απευθείας από τον μισθό.
● Το ποσό που θα επιστρέφεται στον ΕΦΚΑ από την επιβολή του 10% δεν θα είναι μεγαλύτερο από το ποσό που αντιστοιχούσε στο «πέναλτι» του 30%. Ο περιορισμός αυτός αφορά κυρίως όσους συνταξιούχους εργάζονται έναντι υψηλών ή πολύ υψηλών αμοιβών και εδράζεται στη λογική ότι από το ετήσιο ποσό των 28 δισ. ευρώ που εγγράφεται στον κρατικό προϋπολογισμό, μόνο 12 δισ. ευρώ προέρχονται από εισφορές και τα υπόλοιπα καταβάλλονται από τη γενική φορολογία. Αλλωστε, εάν οι συντάξεις ήταν 100% ανταποδοτικές, καμία κυβέρνηση δεν θα είχε δικαίωμα να θέσει «πέναλτι» για την απασχόληση συνταξιούχων.
● Ανοιχτό παραμένει το ποια θα είναι η παρακράτηση για τους συνταξιούχους που είτε συνεχίζουν να εργάζονται είτε θα εργαστούν ως αυτοαπασχολούμενοι και ελεύθεροι επαγγελματίες. Φαίνεται, όμως, ότι κερδίζει έδαφος η πρόταση Τσακλόγλου να επιβληθεί μια αύξηση έως 50% επί της ασφαλιστικής εισφοράς βάσει της ασφαλιστικής κλάσης που έχει επιλέξει ο ασφαλισμένος.
● Η ρύθμιση για τους απασχολούμενους συνταξιούχους (οι ήδη απασχολούμενοι υπολογίζονται περίπου σε 35.000 άτομα), αν και θα τεθεί προς ψήφιση το φθινόπωρο, ενδέχεται να ισχύσει από το νέο έτος καθώς υπάρχει φόβος ότι οι αλλαγές στις ηλεκτρονικές πλατφόρμες του ΕΦΚΑ δεν μπορούν να ολοκληρωθούν το φθινόπωρο.
Όμως, εκτός από το εργασιακό νομοσχέδιο, στο οποίο θα συμπεριληφθεί η νέα ρύθμιση για την απασχόληση των συνταξιούχων, το επιτελείο του υφυπουργού Κοινωνικής Ασφάλισης ετοιμάζει ακόμη πέντε αλλαγές σε τρία ασφαλιστικά νομοσχέδια τα οποία προγραμματίζονται από το φθινόπωρο του 2023 μέχρι και τα τέλη του 2024
Ποιες αλλαγές έπονται
Η πρώτη αλλαγή που έχει ήδη προαναγγελθεί και θα κατατεθεί σε ασφαλιστικό νομοσχέδιο του φθινοπώρου θα δίνει τη δυνατότητα έκδοσης συντάξεων και σε ασφαλισμένους που οφείλουν μέχρι 30.000 ευρώ στον ασφαλιστικό φορέα και δεν μπορούν μέχρι σήμερα να πάρουν σύνταξη εάν δεν ξοφλήσουν το ποσό.
Το κρίσιμο σημείο στη ρύθμιση που θα κρίνει και τον πραγματικό αριθμό των ενδιαφερομένων που θα σπεύσουν να εξοφλήσουν με παρακράτηση των δόσεων από τη σύνταξή τους είναι εάν θα αποδεχτούν την άρση του τραπεζικού απορρήτου ώστε να αποδειχτεί ότι όντως έχουν σοβαρό οικονομικό πρόβλημα και δεν αποκρύπτουν εισοδήματα. Πάντως, η εμπειρία από τη διερεύνηση των τραπεζικών λογαριασμών κατά τη διαδικασία του εξωδικαστικού συμβιβασμού για τους οφειλέτες των επονομαζόμενων «κόκκινων» δανείων έδειξε ότι από τις 25.000 αιτήσεις που υποβλήθηκαν μόνο 5.000 οφειλέτες δέχτηκαν άρση τραπεζικού απορρήτου.
Επίσης με το ασφαλιστικό του φθινοπώρου θα θεσμοθετηθεί ένα νέο πλαίσιο για τα επαγγελματικά Ταμεία. Ο στόχος του Πάνου Τσακλόγλου, περιγράφοντας τη ρύθμιση στην «Εφ.Συν.», είναι να διευκολύνει τη δημιουργία πολυεργοδοτικών Ταμείων, ανεξάρτητα από το εάν θα είναι ομοιοεπαγγελματικά ή όχι. Δηλαδή να μπορεί κάθε επαγγελματικός κλάδος, εφόσον συγκεντρώσει τα 100 άτομα, να διαμορφώσει το δικό του επαγγελματικό Ταμείο με χαρακτήρα συλλογικό και εθελοντικό. Το πλεονέκτημα αυτών των επαγγελματικών Ταμείων εκτιμάται ότι θα είναι η συμπληρωματική σύνταξη, ενώ το κρίσιμο ζήτημα θα είναι το ύψος της φορολόγησης του εισοδήματος που θα προκύπτει από αυτήν τη σύνταξη.
Το υπουργείο αναζητεί το πώς και ποια κίνητρα θα θεσπιστούν ώστε αυτά τα πολυεργοδοτικά Ταμεία να χορηγούν μηνιαία σύνταξη κι όχι εφάπαξ.
Σημειώνεται ότι εκτός της Κύπρου στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες το εισόδημα από συμπληρωματική σύνταξη φορολογείται.
Στο πλαίσιο του ίδιου νομοσχεδίου ενδέχεται να ενταχθεί και η πρόταση περί επαγγελματικών Ταμείων της ΓΣΕΕ και των εργοδοτικών οργανώσεων (ΣΕΒ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ, ΣΒΕ) εφόσον κατατεθεί εγκαίρως.
Αντιστοίχως θα μεταβληθεί και το καθεστώς εποπτείας των επαγγελματικών Ταμείων, συμπεριλαμβανομένων των υφιστάμενων (πετρέλαια, φάρμακο, ασφαλιστικές εταιρείες) και του ΤΕΚΑ. Εκτιμάται ότι το νομοσχέδιο θα προβλέπει τη σταδιακή μεταβίβαση της εποπτείας στην Τράπεζα της Ελλάδος, ώστε να παύσει το πολυεποπτικό και γραφειοκρατικό πλαίσιο που εμπλέκει και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
Αναπηρίες
Εντός του 2024 προγραμματίζονται ακόμα δύο νομοσχέδια με ασφαλιστικές διατάξεις. Το πρώτο θα αφορά τον νέο κανονισμό αναπηρίας. «Μπορεί τα Ταμεία να ενοποιήθηκαν στον ΕΦΚΑ, αλλά ακόμη κάθε ένα έχει δικό του κανονισμό. Κάποια Ταμεία επιτρέπουν σε ασφαλισμένους με αναπηρία να εργάζονται. Αλλα όχι. Κάποια για τη φροντίδα παιδιού με βαριά αναπηρία δίνουν τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν οι γονείς στο 50ό έτος της ηλικίας, άλλα στην ηλικία των 62 ετών. Αφού όλοι πληρώνουμε τις ίδιες εισφορές, πρέπει να έχουμε και τις ίδιες παροχές» σημειώνει ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης, προσθέτοντας ότι το θέμα είναι σύνθετο και πρέπει να εξεταστεί από την οργανωτική, τη δημοσιονομική αλλά και την κοινωνική του πλευρά, πριν κατατεθεί η σχετική διάταξη.
Θα ακολουθήσουν οι ρυθμίσεις για τον ενιαίο κανονισμό παροχών σε είδος και χρήμα καθώς και η επαναφορά της περίφημης εγκυκλίου για τις συντάξεις χηρείας. Το επίδικο εδώ αφορά την περικοπή των συντάξεων χηρείας σε όσες ασφαλισμένες λαμβάνουν και σύνταξη γήρατος. Το υπουργείο Εργασίας προσανατολίζεται σε μία ρύθμιση που θα δίνει τη δυνατότητα σε όσες ασφαλισμένες λαμβάνουν ήδη τις δύο συντάξεις, να συνεχίσουν αλλά με τη μορφή της προσωπικής διαφοράς. Για τις συνταξιούχους που θα αποκτήσουν δικαίωμα προσεχώς η πρόταση του υπουργείου θα είναι υπέρ της περικοπής εφόσον λαμβάνουν δύο συντάξεις. Ωστόσο, επί του θέματος δεν υπάρχει ακόμη ουδεμία έγκριση.
Πάντως, αν και οι κινήσεις στο τοπίο των ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών θεμάτων φαίνονται στοχευμένες, μπορούν να αξιολογηθούν μόνο όταν έρθει το πλήρωμα του νομοθετικού χρόνου. Και παρ’ όλο που ο κ. Τσακλόγλου μάς διαβεβαιώνει ότι «δεν εξετάζεται ενδεχόμενο αύξησης της ηλικίας συνταξιοδότησης» υπενθυμίζοντας μάλιστα ότι «η κυβέρνηση δεν προχώρησε στην εφαρμογή της διάταξης ισχύοντος μνημονιακού νόμου που προβλέπει τη σύνδεση της ηλικίας συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο της επιβίωσης», σε μια χώρα με πληθυσμό που γερνά με ταχύτατους ρυθμούς και δεν αναπληρώνεται με γεννήσεις και νομιμοποιήσεις μεταναστών και προσφύγων, όλα παραμένουν ανοιχτά.
