Αν και ορισμένοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι είναι ανένδοτοι ότι η έρευνα για τη διαφθορά στο Κατάρ αφορά «λίγα άτομα», άλλοι διατείνονται ότι η σήψη είναι πολύ βαθύτερη, όπως αναφέρει ο ιστότοπος «Politico», επιχειρώντας να ρίξει φως στο λεγόμενο «Qatar Gate».
Την ώρα που οι βελγικές αρχές πραγματοποίησαν και δεύτερο κύμα επιδρομών στο Ευρωκοινοβούλιο, η έκπληκτη ελίτ των Βρυξελλών άρχισε να αντιμετωπίζει ένα άβολο ερώτημα στο επίκεντρο της έρευνας για δωροδοκία του Κατάρ: «Πόσο βαθιά φθάνει η σήψη;»
Πάντως, έως τώρα, οι αστυνομικές έρευνες που ξεκίνησε ο Βέλγος εισαγγελέας Μισέλ Κλεζ έχουν οδηγήσει στη σύλληψη τεσσάρων ατόμων, συμπεριλαμβανομένης της Ελληνίδας πρώην αντιπροέδρου του Ευρωκοινοβουλίου Εύας Καϊλή, με κατηγορίες για διαφθορά, ξέπλυμα χρήματος και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση.
Μετά το αρχικό σοκ των συλλήψεων, αρκετοί αξιωματούχοι του Ευρωκοινοβουλίου δήλωσαν στο «Politico» ότι θεωρούν πως οι κατηγορίες θα περιορίζονταν σε «λίγα άτομα».
Αλλά αυτή η θεωρία είχε αρχίσει να καταρρίπτεται από το βράδυ της Δευτέρας, καθώς οι βελγικές αρχές πραγματοποίησε άλλη μία σειρά επιδρομών στα γραφεία του Ευρωκοινοβουλίου, τη στιγμή που οι βουλευτές συγκεντρώνονταν στο Στρασβούργο, έναν από τους δύο χώρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, για την πρώτη τους συνάντηση μετά το άκουσμα των συλλήψεων.
Πόσο βαθιά φθάνει η σήψη;
Την ώρα που 19 οικίες και γραφεία έγιναν φύλλο κι φτερό από τις αρχές, εκτός από το Κοινοβούλιο, έξι άτομα συνελήφθησαν με τις αρχές να προχωρούν στην κατάσχεση ποσών τουλάχιστον ενός εκατομμυρίου ευρώ. Ορισμένοι αξιωματούχοι και ακτιβιστές της ΕΕ εκτιμούν ότι θα μπουν στο μικροσκόπιο περισσότερα ονόματα στο διευρυνόμενο δίκτυο και ότι το σκάνδαλο δωροδοκίας του Κατάρ ήταν σύμπτωμα ενός πολύ βαθύτερου και πιο διαδεδομένου προβλήματος με τη διαφθορά όχι μόνο στο Ευρωκοινοβούλιο, αλλά σε όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.
Στο Ευρωκοινοβούλιο, η χαλαρή επίβλεψη των οικονομικών δραστηριοτήτων των μελών και το γεγονός ότι τα κράτη ήταν σε θέση να επικοινωνήσουν μαζί τους χωρίς ποτέ να καταγράψουν τις συναντήσεις σε δημόσιο μητρώο ισοδυναμεί με «συνταγή διαφθοράς», διατείνονται οι επικριτές.
Πέρα από το Κοινοβούλιο, υπέδειξαν ανώτερους αξιωματούχους που κινούνται με στόχο να εξυπηρετήσουν ιδιωτικά συμφέροντα ύστερα από μια θητεία στην Κομισιόν ή το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ως απόδειξη ότι απαιτείται σκληρότερη εποπτεία των θεσμών.
Υπήρξαν άλλοι που επικαλέστηκαν την κληρονομιά της Επιτροπής Ζακ Σαντέρ, η οποία παραιτήθηκε μαζικά το 1998, ως απόδειξη ότι κανένα θεσμικό όργανο της Ε.Ε. δεν είναι απρόσβλητο από παράνομες επιρροές.
«Τα δικαστήρια θα αποφανθούν ποιος είναι ένοχος, αλλά το σίγουρο είναι ότι δεν είναι μόνο το Κατάρ και δεν είναι μόνο τα άτομα που έχουν κατονομαστεί που εμπλέκονται» σε επιχειρήσεις ξένης επιρροής», επισημαίνει ο Ραφαέλ Γκλουκσμάν, Γάλλος βουλευτής από τη Συμμαχία των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, ο οποίος είναι επικεφαλής μιας επιτροπής κατά της ξένης παρέμβασης στη Βουλή.
Ο Μισέλ φαν Χούλτεν, πρώην βουλευτής που τώρα ηγείται του γραφείου της Διεθνούς Διαφάνειας στην ΕΕ, δηλώνει ότι, ενώ οι κραυγαλέες περιπτώσεις διαφθοράς που αφορούσαν σακούλες με μετρητά ήταν σπάνιες, «είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν ονόματα σε αυτό το σκάνδαλο που δεν έχουμε ακούσει ακόμη. Υπάρχει αδικαιολόγητη επιρροή σε μια κλίμακα που δεν έχουμε δει μέχρι στιγμής. Δεν χρειάζεται να περιλαμβάνει τσάντες μετρητών. Μπορεί να περιλαμβάνει ταξίδια σε μακρινούς προορισμούς που πληρώνονται από ξένους οργανισμούς και, υπό αυτή την έννοια, υπάρχει ένα πιο διαδεδομένο πρόβλημα».
Η μαζική παραίτηση της Ευρωπαικής Επιτροπής επί Σαντέρ
Ο ίδιος είπε ότι θα πρέπει να προστεθεί και το γεγονός ότι το Ευρωκοινοβούλιο δεν διαθέτει ενσωματωμένα μέτρα προστασίας για εσωτερικούς καταγγέλλοντες, παρά το γεγονός ότι ψήφισε υπέρ ανάλογης προστασίας για τους πολίτες της ΕΕ.
Υπενθυμίζεται ότι, το 1998, ήταν ένας πληροφοριοδότης που κατήγγειλε την κακοδιαχείριση στην Επιτροπή Σαντέρ που προκάλεσε μαζική παραίτηση της εκτελεστικής εξουσίας της ΕΕ.
Ο Γκλουκσμάν, Γάλλος βουλευτής από τη Συμμαχία των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, ο οποίος είναι επικεφαλής μιας επιτροπής κατά της ξένης παρέμβασης στη Βουλή, ζήτησε επίσης «εξαιρετικά βαθιές μεταρρυθμίσεις» σε ένα σύστημα που επιτρέπει στους νομοθέτες να κατέχουν περισσότερες από μία θέσεις εργασίας, αφήνει την εποπτεία των προσωπικών οικονομικών σε μια αυτορρυθμιζόμενη επιτροπή που στελεχώνεται από νομικούς και παρέχει στους κρατικούς φορείς πρόσβαση στους νομοθέτες χωρίς να χρειάζεται να αναφέρουν τις συναντήσεις τους δημόσια.
«Αν το Κοινοβούλιο θέλει να ξεφύγει από αυτό, θα πρέπει να χτυπήσουμε σκληρά τη διαφθορά και να αναλάβουμε εξαιρετικά βαθιές μεταρρυθμίσεις», υπογράμμισε προσθέτοντας ότι η Ρωσία, η Γεωργία και το Αζερμπαϊτζάν είναι χώρες που προσπάθησαν να επηρεάσουν τις πολιτικές αποφάσεις στο Ευρωκοινοβούλιο.
Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, ο Γκλουκσμάν κάλεσε τους Ευρωπαίους αξιωματούχους να ιδρύσουν μια «ad hoc» ερευνητική επιτροπή στο Κοινοβούλιο, ενώ άλλοι αριστεροί και βουλευτές των Πρασίνων έχουν ζητήσει μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης της ονομασίας ενός αντιπροέδρου κατά της διαφθοράς σε αντικατάσταση της Εύας Καϊλή, και τη σύσταση επιτροπής δεοντολογίας που θα επιβλέπει όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.
Το ποτήρι μισογεμάτο
Άλλοι, ωστόσο, εμφανίζονται λιγότερο πεπεισμένοι ότι η έρευνα για τη διαφθορά θα βγάλει στην επιφάνεια νέα ονόματα ή ότι τα γεγονότα που αποκαλύφθηκαν την περασμένη Παρασκευή θα αποκαλύψουν ένα ευρύτερο πρόβλημα στην ΕΕ.
Ερωτηθείς για την έκταση του σκανδάλου δωροδοκίας, ένας ανώτερος αξιωματούχος του Ευρωκοινοβουλίου, υπό καθεστώς ανωνυμίας προκειμένου να συζητηθούν εμπιστευτικές διαβουλεύσεις, ανέφερε χαρακτηριστικά:
«Όσο σοβαρό κι αν είναι αυτό, είναι θέμα ατόμων, μερικών ανθρώπων που πήραν πολύ κακές αποφάσεις. Η έρευνα και οι συλλήψεις δείχνουν ότι τα συστήματα και οι διαδικασίες μας λειτούργησαν».
Από την πλευρά της, η Βαλερί Χαγιέ, Γαλλίδα βουλευτής της κεντρώας ομάδας «Renew» κινείται στο ίδιο μήκος κύματος επισημαίνοντας ότι, ενώ ανησυχούσε βαθιά για τον «κίνδυνο για τη δημοκρατία μας» που συνδέεται με ξένες παρεμβάσεις, δεν πίστευε ότι το σκάνδαλο υποδείκνυε «γενικευμένη διαφθορά» στην ΕΕ. «Δυστυχώς, υπάρχουν σάπια μήλα», είπε.
Την ίδια ώρα, η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που δέχεται πυρά για τον χειρισμό των συμφωνιών εμβολιασμού για τη νόσο COVID με τον φαρμακευτικό γίγαντα Pfizer, αρνήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τις σχέσεις του αντιπροέδρου της Μαργαρίτη Σχοινά με το Κατάρ σε συνέντευξη Τύπου, προκαλώντας την οργή από τους δημοσιογράφους των Βρυξελλών.
Ο Έλληνας επίτροπος εκπροσώπησε την ΕΕ στην τελετή έναρξης του Μουντιάλ και τον περασμένο μήνα είχε επικριθεί από τους ευρωβουλευτές για τα tweets του, στα οποία επαινούσε τις εργασιακές μεταρρυθμίσεις του Κατάρ, γράφει το δημοσίευμα του «Politico».
Ερωτηθείσα για την απάντηση της Κομισιόν στο σκάνδαλο διαφθοράς του Κατάρ που έχει φέρει αναμπουμπούλα στο Ευρωκοινοβούλιο και ειδικότερα τη στάση του Σχοινά, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τήρησε σιγή ισχύος αναφερόμενη στον Έλληνα Επίτροπο.
Ωστόσο, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έδειξε πρόθυμη για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου φορέα δεοντολογίας που θα μπορούσε να διερευνήσει τις παράνομες δραστηριότητες σε όλα τα όργανα της ΕΕ.
Η διχογνωμία σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης του σκανδάλου αυτού δείχνει πώς, ακόμη και μπροστά σε αυτό που φαίνεται να αποτελεί τρανό παράδειγμα διαφθοράς, μέλη του συστήματος των Βρυξελλών, αποτελούμενο από χιλιάδες καλά αμειβόμενους γραφειοκράτες και εκλεγμένους αξιωματούχους, πολλοί από τους οποίους έχουν νομική ασυλία ως μέρος της δουλειάς τους, επιδιώκουν να θωρακιστούν έναντι του ελέγχου που θα μπορούσε να απειλήσει τα έσοδα ή να εκτροχιάσει την επαγγελματική τους πορεία.
