Ποιους σκοπούς εξυπηρετούν στην πραγματικότητα οι εμπλεκόμενοι;
Για ορισμένους το QatarGate στο οποίο εμπλέκεται και το όνομα της ελληνίδας ευρωβουλευτή, Εύας Καϊλή θα μπορούσε να είναι το «πιο σοβαρό», το «πιο σοκαριστικό», το «πιο κραυγαλέο» σκάνδαλο διαφθοράς που έπληξε τις Βρυξέλλες εδώ και χρόνια.
Οι βελγικές αρχές πραγματοποίησαν τουλάχιστον 16 επιδρομές την Παρασκευή στις οποίες προσήχθησαν πέντε άτομα για «υποτιθέμενα αδικήματα εγκληματικής οργάνωσης, διαφθοράς και ξέπλυμα χρήματος». Στη συνέχεια, στις έρευνες εντοπίστηκαν 600.000 ευρώ σε μετρητά, τηλέφωνα και υπολογιστές.
Στην αρχή, οι ένοχοι δεν ήταν μεγάλα ονόματα σύμφωνα με τα πρότυπα των Βρυξελλών: Ένα πρώην μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μερικοί κοινοβουλευτικοί βοηθοί κι ένας συνδικαλιστής με ευρεία επιρροή στα ευρωπαϊκά συνδικάτα. Όλοι φέρονται να χρηματοδοτούνταν από τον οικοδεσπότη του Παγκόσμιου Κυπέλλου Κατάρ. Αλλά το βράδυ της περασμένης Παρασκευής ήταν ξεκάθαρο πλέον ότι δεν ήταν απλώς μια ιστορία στην εμπλέκοντας μικρά ονόματα. Η Εύα Καϊλή, αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και υπερασπιστής του Κατάρ τέθηκε υπό κράτηση από τη βελγική αστυνομία. Η υπόθεση επικεντρώνεται επίσης γύρω από μια ΜΚΟ που, μέχρι πρόσφατα, μετρούσε μερικούς από τους μεγαλύτερους κήνσορες της αριστερής πολιτικής μεταξύ των μελών του διοικητικού συμβουλίου της.
Το κράτος του Κατάρ από την πλευρά του σε μια πρώτη αντίδραση χθες απέρριψε κατηγορηματικά οποιεσδήποτε απόπειρες συσχέτισής του με κατηγορίες για ανάρμοστη συμπεριφορά, όπως δήλωσε αξιωματούχος του εμιράτου.
Αλλά ποιους σκοπούς εξυπηρετούν στην πραγματικότητα οι εμπλεκόμενοι; ποιοι εμπλέκονται στην υπόθεση και τι θέλει το Κατάρ; Αυτά είναι μερικά ερωτήματα στα οποία απαντάει σε εκτενές του δημοσίευμα το Politico σχετικά με τo σκάνδαλο που συγκονίζει την πρωτεύουσα της ΕΕ.
Ποια είναι η Εύα Καϊλή;
Ως μία από τους 14 αντιπροέδρους του Κοινοβουλίου, η Εύα Καϊλή είναι μια από τους πιο ισχυρούς παίκτες του θεσμού - και ως πρώην παρουσιάστρια ειδήσεων διάσημη στην Ελλάδα - μια από τις πιο λαμπερές φιγούρες των Βρυξελλών. Αλλά έχει επίσης αναδειχθεί ως μία από τους πιο φωνητικούς υπερασπιστές του Κατάρ. Πρόσφατα το χαρακτήρισε ως «πρωτοπόρο στα εργασιακά δικαιώματα» μετά τη συνάντησή της με τον υπουργό Εργασίας της χώρας, παρά τις έντονες διεθνείς ανησυχίες σχετικά με τις συνθήκες εργασίας κατά τη διάρκεια κατασκευής των γηπέδων.
Σύμφωνα με την αστυνομία και άτομα με άμεση γνώση, έχει τεθεί υπό κράτηση όπως και ο σύντροφός της, Φραντσέσκο Γιόργκι. Εκείνος, είναι σύμβουλος για την περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Παράλληλα, είναι ιδρυτής της ΜΚΟ "Fight Impunity", η οποία στοχεύει να προωθήσει «την λογοδοσία ως κεντρικό πυλώνα της αρχιτεκτονικής της διεθνούς δικαιοσύνης».
Το σημαντικότερο είναι ότι πρόεδρος της ΜΚΟ είναι ο Πιερ Αντόνιο Παντσέρι, κεντρικό πρόσωπο της υπόθεσης.
Ποιος άλλος εμπλέκεται;
Ο Παντσέρι, Ιταλός πρώην ευρωβουλευτής επίσης από το S&D, είναι μεταξύ των συλληφθέντων. Στυνελήφθη το πρωί της Παρασκευής. Μέχρι το βράδυ, η σύζυγος και η κόρη του συνελήφθησαν επίσης από την ιταλική αστυνομία. Στο ένταλμα σύλληψης το οποίο και είδε το Politico, αναφέρεται πως ο Παντσέρι κατηγορείται ότι «παρενέβη πολιτικά σε μέλη που εργάζονται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προς όφελος του Κατάρ και του Μαρόκου».
Εκτός από τη σύλληψη του Παντσέρι, η αστυνομία σφράγισε επίσης το γραφείο ενός κοινοβουλευτικού βοηθού που εργαζόταν για την Καταπολέμηση της Ατιμωρησίας, που επί του παρόντος υπηρετούσε ως βοηθός της Βελγίδας ευρωβουλευτή του S&D, Μαρί Αρενά. Η Αρενά, η οποία ανέλαβε την προεδρία της υποεπιτροπής ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τον Παντσέρι και συνεργάζεται στενά με την ΜΚΟ, επιβεβαίωσε ότι το γραφείο του βοηθού της έχει σφραγιστεί.
Σύμφωνα με το ιταλικό ειδησεογραφικό δίκτυο Ansa, ο Νικολό Φιγκά Ταλαμάνκα, έχει επίσης τεθεί υπό κράτηση. Είναι ο γενικός διευθυντής της ΜΚΟ, "No Peace Without Justice". Με επίκεντρο τη διεθνή ποινική δικαιοσύνη, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την προώθηση της δημοκρατίας στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, η οργάνωση εδρεύει επίσημα στη Ρώμη και τις Βρυξέλλες και έχει την ίδια διεύθυνση στις Βρυξέλλες με τη ΜΚΟ "Fight Impunity".
Η Έμμα Μπονίνο, πρώην φιλελεύθερη ευρωβουλευτής και υπουργός Εξωτερικών για την Ιταλία, είναι εκείνη που ίδρυσε τη ΜΚΟ "No Peace Without Justice". Έχει καταχωρηθεί ως επίτιμο μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΜΚΟ.
Σε ένδειξη των διασυνδέσεων του Παντσέρι, ο πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας Bernard Cazeneuve και ο πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος Μετανάστευσης Δημήτρης Αβραμόπουλος αναφέρονται επίσης ως επίτιμα μέλη του διοικητικού συμβουλίου. Ένα άλλο κορυφαίο όνομα στο τιμητικό συμβούλιο της ΜΚΟ, η πρώην επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Φεντερίκα Μογκερίνι, παραιτήθηκε από το συμβούλιο, σύμφωνα με εκπρόσωπο του Κολεγίου της Ευρώπης.
Η λίστα του προσωπικού στη ΜΚΟ "Fight Impunity" έχει προφανώς διαγραφεί. Ωστόσο, τα διαδικτυακά αρχεία δείχνουν τον Γιόργκι, κι άλλους σημερινούς κοινοβουλευτικούς βοηθούς να κατέχουν βασικούς ρόλους τον περασμένο Ιανουάριο.
Περιορίζεται το σκάνδαλο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο;
Οχι. Συνελήφθη επίσης: ο Λούκα Βισεντίνι, ο οποίος μόλις τον περασμένο μήνα έγινε γενικός γραμματέας της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Συνδικάτων (ITUC). Πριν ήταν ο επί μακρόν αρχηγός της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων.
Τα συνδικάτα οικοδόμων ιστορικά επικρίνουν το Κατάρ για τα εργατικά δικαιώματα ενόψει του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Αλλά ακόμη και πριν αναλάβει ο Βισεντίνι, η ITUC ήταν μια αξιοσημείωτη εξαίρεση.
Γιατί το Κατάρ θέλει να ασκήσει πίεση;
Το Κατάρ φιλοξενεί το Παγκόσμιο Κύπελλο, αλλά αντί για να εποφελήσει τη χώρα, συγκέντρωσε πλήθος αρνητικών σχολίων. Οι κατηγορίες για δωροδοκία στη διαδικασία υποβολής προσφορών και οι συνθήκες σκλαβιάς για τους ξένους εργάτες έκαναν πολλούς να αμφισβητήσουν την επιλογή που έγινε ώστε το Κατάρ να φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο. Παράλληλα, οι φιλελεύθεροι επικριτές άδραξαν τη στιγμή για να επιτεθούν στη θέση της συντηρητικής μουσουλμανικής χώρας σχετικά με τα δικαιώματα των γυναικών και των LGBTQ+. η Εύα Καϊλή ήταν αναμφισβήτητα ο κοσμήτορας της (μεγάλης ομάδας) υπερασπιστών της Ντόχα στο S&D.
Στις 24 Νοεμβρίου, για παράδειγμα, καθώς η Ολομέλεια ψήφισε ένα ψήφισμα «που αποδοκιμάζει τους θανάτους χιλιάδων μεταναστών εργατών», η Εύα Καϊλή πήρε το λόγο για να επαινέσει την «ιστορική μεταμόρφωση» του Κατάρ που επέφερε το Παγκόσμιο Κύπελλο. Ομοίως, πριν από 10 ημέρες, εμφανίστηκε για να ψηφίσει υπέρ της απελευθέρωσης του καθεστώτος βίζα για το Κατάρ και το Κουβέιτ στην επιτροπή δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων του Κοινοβουλίου — παρόλο που δεν είναι μέλος της επιτροπής.
Η κυρία Καϊλή αποξένωσε επίσης τους ευρωβουλευτές σε ένα πάνελ αφιερωμένο στη Μέση Ανατολή, όταν έκανε ελεύθερο επαγγελματία το δικό της ταξίδι αφότου η Ντόχα ακύρωσε την επίσκεψη της ομάδας.
Η Αντιπροσωπεία του Κοινοβουλίου για τις Σχέσεις με την Αραβική Χερσόνησο (DARP) σχεδίαζε να πάει στο Κατάρ λίγο πριν από το Παγκόσμιο Κύπελλο τον Νοέμβριο, για να επισκεφθεί τις εγκαταστάσεις του τουρνουά και να παρακολουθήσει τις αλλαγές της εργατικής νομοθεσίας. Ωστόσο, με μόλις ένα μήνα ειδοποίηση, η συμβουλευτική συνέλευση του Κατάρ, γνωστή ως Συμβούλιο της Σούρα, ζήτησε να αναβληθεί. Αντ 'αυτού, η κυρία Καϊλή πήγε στο Κατάρ την εβδομάδα που υποτίθεται ότι θα ήταν εκεί η πλήρης αντιπροσωπεία - και επαίνεσε πλήρως τις εργασιακές μεταρρυθμίσεις του εμιράτου. Σύμφωνα με τον τοπικό Τύπο, δήλωσε ότι ήταν εκεί εκπροσωπώντας 500 εκατομμύρια Ευρωπαίους πολίτες που βλέπουν την πρόοδο της χώρας ως αντιπροσωπεία κοινών αξιών.
«Πήγε πίσω από την πλάτη μου», είπε η ευρωβουλευτής Hannah Neumann, η Γερμανίδα Πράσινη ευρωβουλευτής, επικεφαλής του DARP. Η Ντόχα γνώριζε τις επικρίσεις που θα δεχόταν από την DARP και γι΄ αυτό επέλεξε την επίσκεψης της Ελληνίδας πολιτικού «γνωρίζοντας ότι οι δηλώσεις της θα ήταν λιγότερο επικριτικές».
Πόσο μεγάλη υπόθεση είναι;
Το σκάνδαλο του Κατάρ θα μπορούσε να είναι «η πιο κραυγαλέα υπόθεση» υποτιθέμενης διαφθοράς που έχει δει το Κοινοβούλιο εδώ και χρόνια, δήλωσε ο επικεφαλής της Διεθνούς Διαφάνειας, Michiel van Hulten. Ο Αλμπέρο Αλεμάνο, καθηγητής Νομικής στο HEC Paris, το χαρακτήρισε «το πιο συγκλονιστικό σκάνδαλο διαφθοράς στην ιστορία της ΕΕ».
Ο Γερμανός ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Daniel Freund, συμπρόεδρος της διακομματικής ομάδας του Κοινοβουλίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς, το χαρακτήρισε ένα από τα «πιο σοβαρά σκάνδαλα διαφθοράς στις Βρυξέλλες τις τελευταίες δεκαετίες».
Ο Van Hulten είπε ότι το Κοινοβούλιο έχει δημιουργήσει μια «κουλτούρα ατιμωρησίας… με έναν συνδυασμό χαλαρών οικονομικών κανόνων και ελέγχων και παντελούς έλλειψης ανεξάρτητης (ή μάλιστα οποιασδήποτε) εποπτείας δεοντολογίας». Ο Αλεμάνο προέβλεψε επίσης ότι αυτό είναι απλώς η «κορυφή του παγόβουνου», ελπίζοντας ότι μια συσσώρευση σκανδάλων θα δημιουργούσε πολιτική ώθηση για ένα ανεξάρτητο σύστημα ηθικής.
Τι μπορεί να γίνει γι' αυτό;
Η Επιτροπή πρόκειται να προτείνει ένα ανεξάρτητο όργανο δεοντολογίας που θα ισχύει για όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, αλλά είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα διαθέτει ισχύ διερεύνησης ή επιβολής.
Ο Freund υποστήριξε ότι οι χώρες που δεν είναι μέρος της ΕΕ θα πρέπει να ακολουθούν τους «σχετικά καλούς κανόνες λόμπι που ισχύουν ήδη» στις Βρυξέλλες. Προς το παρόν, οι χώρες δεν χρειάζεται να εγγραφούν στο μητρώο διαφάνειας ομάδων συμφερόντων της ΕΕ, για παράδειγμα, και οι ευρωβουλευτές δεν χρειάζεται να αναφέρουν αυτές τις επαφές. «Η ΕΕ πρέπει να το βελτιώσει αμέσως», είπε ο Freund.
Παρεμπιπτόντως, η ΜΚΟ του Παντσέρι "Fight Impunity" δεν περιλαμβάνεται στο μητρώο διαφάνειας. Πρόκειται για προφανή παραβίαση των υφιστάμενων κανόνων για ομάδες που εδρεύουν στην ΕΕ που θέλουν να υποβάλουν τα επιχειρήματά τους στο Κοινοβούλιο. Σύμφωνα με τις τελευταίες κατευθυντήριες γραμμές για τα μητρώα διαφάνειας, οι ΜΚΟ υποχρεούνται να περιλαμβάνουν εκτενείς λεπτομέρειες σχετικά με τη χρηματοδότησή τους.
Πώς εξελίσσεται η υπόθεση για το Κατάρ;
Το πλήγμα είναι ήδη μεγάλο. Το S&D ζήτησε να τεθεί σε αναμονή η πρόταση για την απελευθέρωση του καθεστώτος βίζας και ο εισηγητής των Πρασίνων είπε ότι θα καταψηφίσει το μέτρο εάν έρθει σε ψηφοφορία την επόμενη εβδομάδα. Η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Κοινοβουλίου σχεδίαζε να μεταβεί στη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ τις επόμενες εβδομάδες. Τώρα έχει ακυρωθεί - που σημαίνει ότι ένας κορυφαίος αντίπαλος της Ντόχα έλκει όλη την προσοχή.
«Οποιαδήποτε σύνδεση της κυβέρνησης του Κατάρ με τους αναφερόμενους ισχυρισμούς είναι αβάσιμη και σοβαρά παραπληροφορημένη», ανέφερε η επίσημη δήλωση του Κατάρ που εκδόθηκε την Κυριακή. «Το κράτος του Κατάρ εργάζεται μέσω της δέσμευσης απέναντι σε θεσμούς και λειτουργεί σε πλήρη συμμόρφωση με τους διεθνείς νόμους και κανονισμούς». προσθέτει.
Τι θα ακολουθήσει στο Ευρωκοινοβούλιο;
Αργά το Σάββατο, η Πρόεδρος του Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα ανέστειλε όλες τις «εξουσίες, τα καθήκοντα και τις εργασίες» της Εύας Καϊλή που σχετίζονται με τη θέση της αντιπροέδρου. Για να ανακληθεί πλήρως ο τίτλος της απαιτείται απόφαση από τη διάσκεψη των προέδρων του Κοινοβουλίου και στη συνέχεια ψηφοφορία στην ολομέλεια.
Όταν συγκεντρωθεί η ολομέλεια στο Στρασβούργο αυτή την εβδομάδα, οι ευρωβουλευτές είναι πιθανό να ανακαλέσουν τη βουλευτική ασυλία της κυρίας Καϊλή. Η Αριστερά έχει ήδη ζητήσει επίσημα να προστεθεί στην ημερήσια διάταξη συζήτηση για το περιστατικό, ενώ η ψηφοφορία έχει προγραμματιστεί για το βράδυ της Δευτέρας.
