Ως ένδειξη απόφασης των ευρωπαϊκών λαών να μην αφήσουν «να περάσουν αυτοί οι οποίοι απεργάζονται τη διάλυση της Ευρώπης, τα υπολείμματα του ναζισμού» χαρακτήρισε το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των γαλλικών προεδρικών εκλογών ο Προκόπης Παυλόπουλος στην αναφορά του στο θέμα κατά τον χαιρετισμό του για την έναρξη του «Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών» στην Αθήνα.
«Εμείς, οι ευρωπαϊκοί λαοί, είμαστε αποφασισμένοι να μην αφήσουμε να περάσουν αυτοί οι οποίοι απεργάζονται τη διάλυση της Ευρώπης, τα υπολείμματα του ναζισμού. Αυτό αποδεικνύει και το χθεσινό αποτέλεσμα των εκλογών στη Γαλλία» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Παυλόπουλος.
Ολόκληρος ο χαιρετισμός του έχει ως εξής:
Με ιδιαίτερη ικανοποίηση χαιρετίζω την έναρξη του «Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών», το οποίο κορυφώνει την πρωτοβουλία που ανέλαβε το 2015 ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών κ. Νίκος Κοτζιάς, οργανώνοντας την Διεθνή Διάσκεψη με θέμα «Θρησκευτικός και Πολιτιστικός Πλουραλισμός και Ειρηνική Συνύπαρξη στην Μέση Ανατολή». Επισημαίνω εισαγωγικώς τούτο το οιονεί αυτονόητο: Και μόνον η σημερινή, δραματική ως ζοφερή, κατάσταση στην Μέση Ανατολή -και κυρίως στην Συρία- αρκεί για να δικαιώσει στο ακέραιο την σημαντική πρωτοβουλία του κ. Νίκου Κοτζιά. Και τούτο διότι καθένας αντιλαμβάνεται πως η ηχηρή απάντηση της συνύπαρξης και του διαλόγου των Πολιτισμών μπορεί ν’ αναδειχθεί σε ισχυρό και αποτελεσματικό αντίδοτο απέναντι στις μάστιγες του πολέμου και της τρομοκρατικής βαρβαρότητας, που πλήττουν, χρόνια τώρα, την Μέση Ανατολή με τραγικό θέατρο την Συρία. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η Αθήνα φιλοξενεί με ειλικρινή αισθήματα τιμής και χρέους το «Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών», θεωρώντας έτσι, και δικαίως, ότι εκπληρώνει μια κρίσιμη αποστολή που συνδέεται αρρήκτως με το εμβληματικό παρελθόν αλλά και με την ιστορική προοπτική της Ελλάδας.
Και εξηγούμαι συνοπτικώς:
I. Η Μεσόγειος και οι Χώρες που βρέχουν τα κύματά της υπήρξαν, εδώ και χιλιετίες, λίκνο και σταυροδρόμι Πολιτισμών, των οποίων η λάμψη και ο απόηχος συνεχίζουν την ιστορική τους πορεία, διατηρώντας πάντα τις πανανθρώπινες διαστάσεις τους.
Α. Η Ελλάδα, μ’ επίκεντρο την Αθήνα, ήταν και παραμένει αδιαλείπτως κοιτίδα και λίκνο ενός λαμπρού Πολιτισμού. Αιχμή του δόρατος του Ελληνικού Πολιτισμού ήταν και είναι πάντα το Πνεύμα του, το οποίο με την έμφυτη εξωστρέφεια και δημιουργικότητά του «μπόλιασε» την Ανθρωπότητα και επηρέασε εμβληματικά την «σισύφεια» πορεία του Ανθρώπου στον αέναο αγώνα του για την κατανόηση του κόσμου που τον περιβάλλει. Ήταν το Ελληνικό Πνεύμα που επέτρεψε το «ξεμάγεμα του κόσμου» -για να χρησιμοποιήσω την άκρως περιεκτική φράση του Max Weber- μέσ’ από την γέννηση της Επιστήμης και της Φιλοσοφίας, την οποία κατέστησε δυνατή η απαράμιλλη μέθοδος της σταδιακής μετατροπής της πληροφορίας και της εμπειρίας σε γνώση και της γνώσης σε σοφία.
Β. Δίχως ίχνος εθνοκεντρικής έπαρσης και δίχως να υποτιμώ -κάθε άλλο μάλιστα όπως αποδεικνύει και το σημερινό Φόρουμ- το μεγαλείο και την συνεισφορά των λοιπών Πολιτισμών στο κοινό εργαστήρι της ανθρώπινης δημιουργίας, πιστεύω πως, ακριβώς λόγω της κατά τ’ ανωτέρω εξωστρέφειας του Ελληνικού Πνεύματος, εδώ, στην Αθήνα και στην Ελλάδα, μπορεί να νοιώσει κανείς περισσότερο και καλλίτερα την ανάγκη και την καταλυτική σημασία της συνύπαρξης και της συλλειτουργίας των Πολιτισμών, κυρίως στους ταραγμένους και χαλεπούς καιρούς μας.
II. Παρά τις, χωρίς ιστορικό προηγούμενο μάλιστα, έντονες «προειδοποιήσεις» του 20ου αιώνα, όπως αυτές αναδύθηκαν ως «σημάδια της μοίρας» μέσ’ από τους ουρανομήκεις ήχους των όπλων και τους ποταμούς αίματος δύο Παγκόσμιων Πολέμων, οι οποίοι -και πρωτίστως ο Δεύτερος- οδήγησαν τον Άνθρωπο ως το κατώφλι του αφανισμού, η Ανθρωπότητα δεν φαίνεται να έχει πάρει το μήνυμα και να έχει κατανοήσει το ανάλογο διακύβευμα: Το σκάφος της Ανθρωπότητας μπήκε «αμέριμνο» στον ανεξερεύνητο ωκεανό του 21ου αιώνα, δίχως χάρτη πορείας, δίχως αστρολάβο προσανατολισμού, δίχως καν πυξίδα πλεύσης.
Α. Διόλου παράξενο λοιπόν που σήμερα η Ανθρωπότητα νοιώθει ανέτοιμη και ξαφνιασμένη κατά την επώδυνη συνάντησή της με τους «Λαιστρυγόνες» και τους «Κύκλωπες» της φρίκης του πολέμου και της βαρβαρότητας της τρομοκρατίας. Κάποιοι έσπευσαν ν’ αποδώσουν την παγκόσμια αναταραχή και τους θανάσιμους κινδύνους που επωάζει σ’ ένα είδος «σύγκρουσης πολιτισμών». Όμως η απολυτότητα μιας τέτοιας εκδοχής υποτιμά την ίδια την φύση του Πολιτισμού. Και τούτο διότι ένα σύνολο ανθρώπινης δημιουργίας, για να μπορεί να φέρει τον τίτλο του «Πολιτισμού», δεν είναι νοητό να συντίθεται από στοιχεία που οδηγούν νομοτελειακώς σε σύγκρουση με άλλους Πολιτισμούς και που, συνακόλουθα, απεργάζονται την καταστροφή τους. Ο πραγματικός Πολιτισμός έχει, κατά τον προορισμό του, ως αρχετυπικά χαρακτηριστικά του τον Ανθρωπισμό και την Ειρήνη. Άρα η σύγκρουση και ο πόλεμος αποτελούν για τον πραγματικό Πολιτισμό μιας μορφής «contradictio in adjectο»
Β. Η αλήθεια λοιπόν για την ιστορική συνάρτηση μεταξύ της σύγχρονης παγκόσμιας αναταραχής και των κινδύνων της και της πορείας των επιμέρους Πολιτισμών βρίσκεται στο άλλο άκρο: Η παγκόσμια αναταραχή και οι κίνδυνοί της έχουν τις ρίζες τους όχι τόσο στην σύγκρουση των Πολιτισμών, αλλά στο γεγονός ότι οι Πολιτισμοί αυτοί φθίνουν ανησυχητικά. Και λόγω ακριβώς αυτής της παρακμιακής τους πορείας δεν είναι πια σε θέση να εκπληρώσουν την φυσική ειρηνοποιό αποστολή που καθορίζει η ουσία τους, μέσ’ από την συνύπαρξη και συλλειτουργία τους σε παγκόσμια κλίμακα. Σε τι, άραγε, οφείλεται αυτή η καταστροφική παρακμιακή πορεία των Πολιτισμών; Η εξήγηση δεν ήταν ποτέ -και δεν είναι και σήμερα- μονοσήμαντη:
1. Άλλοι Πολιτισμοί -όπως ο δικός μας, ο Δυτικός και, άρα, ο Ευρωπαϊκός Πολιτισμός- παρακμάζουν επειδή τα «καύσιμα» της πορείας τους μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι εξαντλούνται καθώς αποκόβονται, ανεπαίσθητα αλλά δυστυχώς σταθερά, από τις ρίζες που τους στήριξαν. Δηλαδή, ουσιαστικώς, από τις αρχές και τις αξίες, πάνω στις οποίες θεμελιώθηκαν και δίχως τις οποίες χάνουν τα βασικά πολιτισμικά χαρακτηριστικά τους. Χαρακτηριστικά τα οποία, μεταξύ άλλων, τους έδιναν τα εφόδια της ομαλής συνύπαρξης και συμπόρευσης με τους άλλους Πολιτισμούς.
2. Τέλος, άλλοι Πολιτισμοί -τα παραδείγματα είναι απτά- παρακμάζουν επειδή, μέσα στον ορυμαγδό των μεταλλάξεων που προκαλεί η άναρχη παγκοσμιοποίηση υφ’ όλες τις εκφάνσεις της, τεχνολογικές, οικονομικές, κοινωνικές κλπ., απώλεσαν τον πρωταρχικό προσανατολισμό τους. Και βαδίζοντας «στα τυφλά» έχουν φθάσει σ’ ένα επικίνδυνο αδιέξοδο. Το αδιέξοδο αυτό είναι και ένα είδος «φραγής» που καθιστά πλέον από δυσχερέστατη ως αδύνατη την επικοινωνία τους με τους άλλους Πολιτισμούς. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι κάθε πραγματικός Πολιτισμός είναι, εξ ορισμού, προορισμένος να ρίχνει γέφυρες επικοινωνίας με τους λοιπούς πραγματικούς Πολιτισμούς και όχι να ορθώνει τείχη αποξένωσης από αυτούς.
Εμείς, οι ευρωπαϊκοί λαοί, είμαστε αποφασισμένοι να μην αφήσουμε να περάσουν αυτοί οι οποίοι απεργάζονται τη διάλυση της Ευρώπης, τα υπολείμματα του ναζισμού. Αυτό αποδεικνύει και το χθεσινό αποτέλεσμα των εκλογών στη Γαλλία.
Με τις σκέψεις αυτές -κατ’ ανάγκην σύντομες και, επέκεινα, εν μέρει ελλειπτικές- σας καλωσορίζω στην Αθήνα. Και εύχομαι οι εργασίες σας, αλλά και εκείνες που -είμαι βέβαιος- θα ακολουθήσουν στο μέλλον, να λειτουργήσουν ως μέσο αφύπνισης συνειδήσεων αφενός για την υπεράσπιση της ιστορίας και του μέλλοντος των Πολιτισμών. Και, αφετέρου, για την αποκατάσταση της δύναμης δημιουργίας που ακόμη ενυπάρχει και «αργοκαίει» στα «σπλάχνα» τους και που είναι σε θέση ν’ αποτρέψει την πλήρη αποδόμηση της παγκόσμιας αρμονίας και ειρήνης. Καίτοι πρωί, η γλαύκα της Αθηνάς, το ιερό πτηνό -σύμβολο της σύνεσης, της γνώσης και της σοφίας, σας υποδέχεται στην Αιώνια Πόλη της θεάς που σκεπτόταν στηριγμένη στο δόρυ της. Δείχνοντας έτσι, με μια κορυφαία αλληγορία, ότι για τον Ελληνικό Πολιτισμό και το Ελληνικό Πνεύμα το δόρυ πάντα υπηρετεί την σκέψη. Το αντίθετο είναι αδιανόητο, ως παντελώς ξένο προς τη νοοτροπία των Ελλήνων, από την αρχαιότητα ως σήμερα. Αψευδής μάρτυρας το ότι οι Έλληνες, έκπαλαι, ουδέποτε επιδόθηκαν σε πολέμους κατάκτησης, μόνον αμύνονταν. Ακόμη και οι όποιες εκστρατείες τους ήταν, κατά βάθος, εγχειρήματα διάδοσης Πολιτισμού.
