Η αυξημένη πίεση του Βερολίνου και άλλων κεντροευρωπαϊκών κυβερνήσεων για την επιστροφή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, είναι άμεσα συνδεδεμένη με την επέκταση των (μνημονιακών) όρων του προγράμματος για το νέο διάστημα της συμμετοχής του.
Αξιωματούχος του ΔΝΤ στο περιθώριο των συναντήσεων που έγιναν στη διάρκεια της Συνόδου του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον στο τέλος της προηγούμενης εβδομάδας, απαντώντας σε ερώτηση σχόλιο για τους όρους που το ΔΝΤ θέτει για την επιστροφή του στο ελληνικό πρόγραμμα, ξεκαθάρισε ότι βασικός όρος συμμετοχής είναι η διασφάλιση της αποπληρωμής του δανείου με το οποίο θα χρηματοδοτήσει το ελληνικό πρόγραμμα. Και αυτό ισοδυναμεί με τη διπλή δέσμευση ότι αφενός η Ευρωζώνη θα εγγυηθεί την αποπληρωμή με μία επέκταση της περιόδου χάριτος για το κεντρικό κομμάτι αποπληρωμής του δανείου όσον αφορά τα υπόλοιπα δάνεια και αφετέρου τη διασφάλιση των δημοσιονομικών όρων στην οικονομία της χώρας για να είναι δυνατή αυτή η αποπληρωμή. Μία ματιά στο ήδη υπό εξέλιξη πρόγραμμα αποπληρωμής στην μέχρι τώρα χρηματοδότηση από το ΔΝΤ είναι εξαιρετικά επεξηγηματική:
Την τριετία 2014 – 2016 οι αποπληρωμές προς το ΔΝΤ ήταν περί τα 16 δισ. δολ. Από το 2017 μέχρι και το 2023 οπότε και τελειώνουν οι αποπληρωμές προς το ΔΝΤ το συνολικό ποσό είναι μόλις 7,5 δισ. δολ…Στο πρώτο βαρύ σκέλος αποπληρωμής του δανείου ίσχυε αφενός η ροή κεφαλαίων από τα δάνεια της Ευρωζώνης και από τον προϋπολογισμό στη βάση του ισχύοντος αυστηρού μνημονιακού προγράμματος. Παράλληλα όμως έχει επιβληθεί για τη διευκόλυνση των πληρωμών του ΔΝΤ από το ελληνικό δημόσιο μία περίοδος χάριτος από τους ευρωδανειστές έτσι ώστε η Ελλάδα να μη χρειάζεται να πληρώσει δόσεις δανείων προς αυτούς όσο ξεχρεώνει το ΔΝΤ μέχρι και το 2022 – 2023.
Σύμφωνα με στοιχεία, το 2016 είναι η τελευταία μεγάλη πληρωμή του δανείου (2,9 δισ. δολ.), ενώ από το 2018 οι ετήσιες πληρωμές προς το ΔΝΤ πέφτουν σχεδόν στο ενα τρίτο (1,299 δισ. δολ.). Η κατάσταση είναι ακόμα πιο «άνετη” στο ενδιάμεσο έτος 2017 αφού σ” αυτό η Ελλάδα πρέπει να αποπληρώσει στο ΔΝΤ μόλις 648 εκ. ευρώ ! Το 2023 αποπληρώνεται εντελώς το ΔΝΤ!
Με άλλα λόγια το ΔΝΤ για να μπει στο δεύτερο μνημονιακό πρόγραμμα είχε απαιτήσει και έχει πάρει από τους ευρωπαίους εταίρους του την οργάνωση των αποπληρωμών με τέτοιο τρόπο που να διασφαλίζεται η αποπληρωμή του πριν αρχίσει η αποπληρωμή των άλλων δανείων (EFSF, GLF, κ.λ.π.)…”. Η εκ νέου επιστροφή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα με χρηματοδότηση, όσο μικρή και αν είναι αυτή, θα πρέπει να συνοδεύεται με αντίστοιχους αυστηρούς μνημονιακούς όρους, δηλαδή με την επέκταση του ισχύοντος (μέχρι το 2018) μνημονίου ή τη συμφωνία σε ένα νέο (τέταρτο μνημόνιο). Άλλωστε αυτός είναι ο λόγος επιμονής της γερμανικής Βουλής και των άλλων κεντροευρωπαϊκών χωρών για την επιστροφή του ΔΝΤ στη χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος: ένα νέο μεσοπρόθεσμης διάρκειας μνημόνιο που θα συνοδεύει την αποπληρωμή του ΔΝΤ και θα δεσμεύει έτσι τις επόμενες ελληνικές κυβερνήσεις. Βέβαια το ΔΝΤ στη βάση της «διόρθωσης των λαθών” που είχε κάνει μέχρι τώρα στο ελληνικό πρόγραμμα έχει αλλάξει τους όρους του και πέραν της δημοσιονομικής και κυρίως διαρθρωτικής πειθαρχίας που απαιτεί (νέο ασφαλιστικό και εργασιακό πλαίσιο) απαιτεί και τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων σε επίπεδα που η Ευρωζώνη δεν μπορεί να δεχθεί γιατί ανατρέπουν το δικό της πλαίσιο «δεσμεύσεων”.
Έτσι έχουμε φτάσει προς το παρόν σε ένα «πολιτικό αδιέξοδο” καθώς «για να μπει εκ νέου το ΔΝΤ στο πρόγραμμα με νέα χρηματοδότηση ζητάει οι Ευρωπαίοι να διασφαλίσουν ότι όσο θα διαρκεί η αποπληρωμή του νέου δανείου μετά το 2023, η Ελλάδα δεν θα έχει καμία άλλη υποχρέωση που να θέτει σε κίνδυνο την αποπληρωμή των δόσεων προς το ΔΝΤ. Και σ” αυτό «απαραίτητος όρος είναι – πέραν της περιόδου χάρητος για τα άλλα δάνεια (ESM, GLF, κ.λ.π.) – να διασφαλισθεί με τα κατάλληλα (μικρότερα) πρωτογενή πλεονάσματα ότι η ελληνική οικονομία θα μπορεί να κινηθεί ώστε να καλύπτει αυτές τις δανειακές ανάγκες…”. Για την επίτευξη αυτής της δέσμευσης όμως το ΔΝΤ προϋποθέτει μνημονιακές συμφωνίες οι οποίες όσον αφορά τουλάχιστον το ασφαλιστικό και το εργασιακό οι προτάσεις του δεν διαφέρουν και πολύ από εκείνες που είχε απαιτήσει πριν από δεκαετίες στη Χιλή. Πράγμα που δημιουργεί ένα νέο αδιέξοδο ανάμεσα στο ΔΝΤ, την ελληνική κυβέρνηση και την Ευρωζώνη.
Αλλά αυτός ο όρος, δηλαδή ότι θα είναι εξασφαλισμένη η αποπληρωμή του δανείου, είναι ο βασικός όρος για κάθε δανειοδότηση από το ΔΝΤ, το οποίο πληρώνεται πάντα πριν από κάθε άλλον δανειστή… Πως θα ξεπερασθεί το αδιέξοδο αυτό; Η απάντηση προς το παρόν δεν υπάρχει, πέραν του ότι όποια και αν είναι αυτή θα πρέπει να βρεθεί σύμφωνα με τον κ. Μοσκοβισί στους επόμενους δύο μήνες. Πόσο πιθανό είναι αυτό; Δηλαδή πόσο πιθανό μπορεί να είναι το να βρεθεί αυτός που στις αρχές του 2017 θα ήταν έτοιμος να υπογράψει την επέκταση (ή ανανέωση) του τρίτου μνημονίου πέραν του 2018;
