«Κακή είδηση» φαίνεται πως αποτελούν για την οικονομία της Ελλάδας οι υψηλές τιμές στην ενέργεια, σύμφωνα με το Reuters, οι οποίες επιβαρύνουν τον οικονομικό προϋπολογισμό των νοικοκυριών και ακόμα περισσότερο αυτόν των επιχειρήσεων.
Μάλιστα, σύμφωνα με το δημοσίευμα υπάρχουν επιχειρήσεις που καλούνται να πληρώσουν λογαριασμούς ρεύματος που «ανταγωνίζονται» το ενοίκιο τους, σε μια αύξηση της τάξεως ακόμα και κατά 40% από την ενεργειακή κρίση του 2022, με την έναρξη του πολέμου Ρωσίας - Ουκρανίας, έως και σήμερα με το νέο φρένο στις ροές του φυσικού αερίου.
Η ακριβότερη ενέργεια είναι ένα φαινόμενο που παρατηρήθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, ωστόσο η νοτιοανατολική Ευρώπη έχει αισθανθεί τον αντίκτυπο πολύ περισσότερο από ό,τι η βορειοδυτική.
Μετά από μια σύντομη υποχώρηση των τιμών, το 2024 το χονδρικό ρεύμα στην Ελλάδα και την Ιταλία τον Αύγουστο ήταν 12 φορές υψηλότερο από ό,τι στις σκανδιναβικές χώρες και επισκίασε ακόμη και άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης που αντιμετώπιζαν ζεστό καιρό.
Μάλιστα, οι ειδικοί λένε ότι αυτό θα διευρυνθεί φέτος τον χειμώνα και θα έχει αντίκτυπο στην οικονομική ανάπτυξη.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα έχει δαπανήσει 11 δισ. ευρώ για ενεργειακές επιδοτήσεις από το 2021 στην προσπάθειά της να προστατεύσει τους καταναλωτές.
Το 2022, η δαπάνη ανήλθε στο 5,3% του ΑΕΠ - μακράν η υψηλότερη στην ΕΕ και διπλάσια από τη δεύτερη Ιταλία, σύμφωνα με τη γαλλική εταιρεία συμβούλων ενέργειας Enerdata.
Παρά τις προσπάθειες της Αθήνας να προστατεύσει τους πολίτες από τις αυξήσεις του ενεργειακού κόστους, η κατάσταση έχει επιδεινώσει την κρίση του κόστους ζωής στην Ελλάδα, στον απόηχο της κρίσης χρέους 2009-18, η οποία μείωσε τους μισθούς, τις συντάξεις και τις επενδύσεις στην παραγωγή ενέργειας και τις μεταφορές.
«Οι αυξημένες τιμές της ενέργειας και ο αρνητικός αντίκτυπος στο ΑΕΠ είναι ταυτολογία», δήλωσε ο Νίκος Μαγγίνας, ανώτερος οικονομολόγος της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας.
«Οι αυξημένες τιμές έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην κατανάλωση των νοικοκυριών και στη διάρθρωση του κόστους για τις βιομηχανίες, τις αεροπορικές εταιρείες και τη ναυτιλία».
Γιατί διαφέρουν Νότια και Βόρεια Ευρώπη
Σύμφωνα με το Reuters, μεγάλο μέρος της αντίθεσης μεταξύ της νοτιοανατολικής Ευρώπης και των γειτόνων της οφείλεται στις επενδύσεις. Ενώ η βορειοανατολική Ευρώπη διαθέτει γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου που επιτρέπουν την εύκολη μεταφορά ενέργειας μεταξύ των εθνών, καθώς και ένα ισχυρό μείγμα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, το μεγαλύτερο μέρος της νοτιοανατολικής Ευρώπης είναι απομονωμένο.
Η αποθήκευση ενέργειας, η οποία αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στις χώρες της βόρειας Ευρώπης, είναι ανύπαρκτη σε τμήματα της νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Για παράδειγμα, η Γερμανία διαθέτει 1.668 μεγαβάτ (MW) αποθηκευτικής ικανότητας μεγάλης κλίμακας, έναντι κανενός στην ηπειρωτική Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία της LCP Delta, μιας εταιρείας συμβούλων ενέργειας με έδρα το Εδιμβούργο.
«Η Νοτιοανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια στερούνται διασυνδέσεων (ηλεκτρικής ενέργειας). Κάθε φορά που υπάρχει έλλειψη ενέργειας και η παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι χαμηλή, δυσκολεύονται να εισάγουν τις απαραίτητες ποσότητες», δήλωσε ο Henning Gloystein, επικεφαλής του τμήματος ενέργειας, κλίματος και πόρων της Eurasia Group.
Αντίθετα, η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην Ισπανία έχει εκτοξευθεί στα ύψη την τελευταία δεκαετία, εν μέρει χάρη στη χρηματοδότηση της ΕΕ. Το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους παρήγαγε σχεδόν το 60% της ηλεκτρικής της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, από 51% ένα χρόνο πριν.
Τι συζήτησαν Μητσοτάκης - Φον ντερ Λάιεν
Μετά την εκτίναξη των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος στην Ελλάδα το περασμένο καλοκαίρι, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατέθεσε τη δική του πρόταση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητώντας να βρεθεί λύση στις «απαράδεκτες» διαφορές στο κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος σε όλη την Ευρώπη.
Σε επιστολή του προς την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο πρωθυπουργός σημειώνει ότι οι παθογένειες της ευρωπαϊκής αγοράς είχαν ως αποτέλεσμα απότομες και μεγάλες ανατιμήσεις, καλώντας τις Βρυξέλλες να δώσουν άμεσα μία «πολιτική απάντηση» στην «παρατεταμένη κρίση».
Στο πλαίσιο αυτό, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ζήτησε από την ΕΕ να αναλάβει δράση για την αύξηση των δυνατοτήτων διασυνοριακής μεταφοράς ενέργειας, δηλαδή την ενίσχυση των διασυνδέσεων ανάμεσα στα κράτη-μέλη, ενώ τονίζει τη σημασία της καλύτερης εποπτεία της ευρωπαϊκής αγοράς, την οποία χαρακτηρίζει «μαύρο κουτί» που είναι «ακατανόητο ακόμα και για ειδικούς».
Σημειώνεται ότι, εκτός από τους εποχικούς παράγοντες που επηρέασαν την τιμολόγηση στη χονδρική αγορά, όπως ο καύσωνας και η ανομβρία, ο Κυριάκος Μητσοτάκης τονίζει ότι πλέον οι τιμές επηρεάζονται από τις εκτεταμένες βλάβες που έχουν προκαλέσει ρωσικά πλήγματα στις υποδομές ενέργειας της Ουκρανίας. Ως συνέπεια, το Κίεβο εισάγει μεγάλες ποσότητες ρεύματος από την ΕΕ, ενώ παλαιότερα εξήγαγε ενέργεια.
