Μια νέα μελέτη του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) έρχεται να επιβεβαιώσει αυτό που πολλοί υποψιάζονταν: ένα σημαντικό μέρος των ελληνικών νοικοκυριών ξοδεύει περισσότερα από όσα βγάζει και είναι αναγκασμένο να ανοίγει διαρκώς το… κομπόδεμά του!
Σύμφωνα με τη μελέτη του ΚΕΠΕ, 4 στα 10 νοικοκυριά στην Ελλάδα ξοδεύουν περισσότερα από το ετήσιο εισόδημά τους, με το φαινόμενο να είναι πιο έντονο στις μονογονεϊκές οικογένειες και τα φτωχά νοικοκυριά. Η μελέτη δείχνει ότι αυτά τα νοικοκυριά, ειδικά όσα ζουν από επιδόματα, ξοδεύουν έως και 167,8% παραπάνω από τα εισοδήματά τους.
Ειδικότερα, το 2022, έτος που αφορούν τα στοιχεία της μελέτης, το 40,9% των νοικοκυριών ξόδεψε περισσότερα από όσα έβγαζε, έναντι 35,9% το 2020, με τη μέση υπέρβαση να φτάνει το 47,4%. Τα μονογονεϊκά και τα φτωχά νοικοκυριά καταγράφουν την υψηλότερη υπέρβαση, με ποσοστά σχεδόν 79%.
Παράλληλα, η μελέτη συνδέει τις υπερβάσεις δαπανών και με πιθανή… φοροδιαφυγή! Το ΚΕΠΕ εκτιμά ότι το 25,7% του πλουσιότερου 10% των νοικοκυριών δηλώνουν δαπάνες που υπερβαίνουν το εισόδημα. Στην περίπτωση που κύρια πηγή εισοδήματος είναι η περιουσία (π.χ. από ενοίκια), τότε το ποσοστό ανεβαίνει στο 53,9%.
Αντίθετα, τα νοικοκυριά με δύο ή περισσότερους ενήλικες παρουσιάζουν χαμηλότερα ποσοστά υπέρβασης, φτάνοντας το 28,7%, ενώ τα νοικοκυριά με κύρια πηγή εισοδήματος τις συντάξεις καταγράφουν ποσοστό 29,7%, γεγονός που υποδηλώνει μια προσαρμογή των ηλικιωμένων στο διαθέσιμο εισόδημά τους.
Το ΚΕΠΕ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η περίοδος του πληθωριστικού σοκ του 2021-2022 έπληξε δυσανάλογα τα φτωχά νοικοκυριά, διευρύνοντας την εισοδηματική ανισότητα. Για την αντιμετώπιση της κατάστασης, προτείνει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις με στόχο την ενίσχυση του ανταγωνισμού στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών και την αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων.
Επιπλέον, οι συντάκτες της μελέτης υποστηρίζουν πως η προσπάθεια να δοθούν συντάξεις σε οφειλέτες του ΕΦΚΑ με χρέη έως 30.000 ευρώ δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα, καθώς οι προϋποθέσεις είναι δύσκολες: οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να έχουν 20 χρόνια πληρωμένων εισφορών και να ανοίξουν τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς. Αυτές οι απαιτήσεις έχουν αποτρέψει πολλούς οφειλέτες από το να αιτηθούν σύνταξη, ακόμα και αν πληρούν άλλες προϋποθέσεις.
