Το ΔΝΤ αύξησε ελάχιστα τις προβλέψεις του σχετικά με την παγκόσμια ανάπτυξη, όμως είναι αισθητή η απειλή μιας μακράς, παγκόσμιας φάσης αδυναμίας, ενώ οι κίνδυνοι μεγιστοποιούνται.
Η επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), Κριστίνα Γκεοργκιέβα, θα μπορούσε πραγματικά να ανακουφιστεί, καθώς κατάφερε να αυξήσει ελαφρώς την πρόβλεψη για την παγκόσμια ανάπτυξη, ακριβώς εγκαίρως για την εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ σήμερα (16.04.24), σχολιάζει η Handelsblatt.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ, η παγκόσμια οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 3,2% φέτος – 0,3 ποσοστιαίες μονάδες περισσότερο από ό,τι αναμενόταν το φθινόπωρο.
“Αποφύγαμε μια παγκόσμια ύφεση, αλλά και μια φάση στασιμοπληθωρισμού”, είναι το μήνυμα της Γκεοργκίεβα στη σύνοδο του ΔΝΤ, στην οποία ταξιδεύουν αυτή την εβδομάδα στην Ουάσιγκτον πολλοί υπουργοί Οικονομικών και διοικητές κεντρικών τραπεζών. Αλλά παράλληλα με την ανακούφιση, η απογοήτευση εξαπλώνεται. “Η απογοητευτική πραγματικότητα είναι ότι η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα είναι αδύναμη με βάση τα ιστορικά πρότυπα”, λέει η Γκεοργκίεβα.
Η παγκόσμια ανάπτυξη ήταν ήδη 3,2% πέρυσι. Και το ΔΝΤ προβλέπει ανάπτυξη 3,2% όχι μόνο για το τρέχον έτος, αλλά και για το επόμενο έτος – κάτι που δεν είναι ιδιαίτερα υψηλό για τα παγκόσμια δεδομένα. Ο ιστορικός μέσος όρος είναι 3,8%.
“Οι προοπτικές ανάπτυξης δεν είναι ικανοποιητικά χαμηλές μεσοπρόθεσμα”, λέει εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης. Η οικονομική ανάπτυξη είναι “σταθερή αλλά αδύναμη”, σύμφωνα με τις νέες Παγκόσμιες Οικονομικές Προοπτικές (WEO) του ΔΝΤ. Οι εμπειρογνώμονες του ΔΝΤ απαριθμούν μια σειρά από κινδύνους που επιβαρύνουν την παγκόσμια οικονομία.
1. Πόλεμοι και συγκρούσεις
Η επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ θα αποτελέσει θέμα για τους υπουργούς Οικονομικών και τους διοικητές των κεντρικών τραπεζών στην Ουάσινγκτον. Ο Γερμανός κυβερνητικός αξιωματούχος κάνει λόγο για “δύσκολους καιρούς”. Υπάρχει μεγάλη ανησυχία για μια πυρκαγιά στη Μέση Ανατολή, η οποία θα μπορούσε επίσης να έχει καταστροφικές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία.
Σε κάθε περίπτωση, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και επιβαρύνουν την παγκόσμια οικονομία. Η έκθεση του ΔΝΤ αναφέρει τον πόλεμο στην Ουκρανία και τη σύγκρουση στη Γάζα. Εάν η κατάσταση κλιμακωθεί περαιτέρω, το ΔΝΤ φοβάται ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει και πάλι σε αύξηση του πληθωρισμού.
Ισραήλ -Ιράν
Ο φόβος του πολέμου ενώνει τη διχασμένη διεθνή κοινότητα – τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Επιπλέον, η διεθνής κοινότητα διχάζεται όλο και περισσότερο από τις συγκρούσεις και η συνεργασία γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Ο πόλεμος στην Ουκρανία φέρνει αντιμέτωπες τις δυτικές βιομηχανικές χώρες (G7) με τη Ρωσία, η οποία υποστηρίζεται από την Κίνα. Η σύγκρουση στη Γάζα προκαλεί περαιτέρω διχασμό. Σύμφωνα με έναν υπάλληλο της Παγκόσμιας Τράπεζας, η σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ των γεωπολιτικών μπλοκ “έχει πλέον διαρραγεί εντελώς”.
2. Δεν υπάρχει ακόμη απόλυτη ασφάλεια για τον πληθωρισμό
Με μια πρώτη ματιά, η τάση των τιμών δεν φαίνεται πλέον να αποτελεί κίνδυνο για την παγκόσμια οικονομία. “Ο πληθωρισμός μειώνεται, λίγο πιο γρήγορα από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως”, λέει η επικεφαλής του ΔΝΤ Γκεοργκίεβα.
Ενώ ο παγκόσμιος πληθωρισμός εξακολουθούσε να βρίσκεται στο 9,4% το 2022, αναμένεται να μειωθεί στο 2,8% στο τέλος του τρέχοντος έτους και στο 2,4% το επόμενο έτος, σύμφωνα με τη νέα πρόβλεψη του ΔΝΤ.
Ωστόσο, το ΔΝΤ δεν θέλει να δώσει το “πράσινο φως”. “Οι τάσεις του πληθωρισμού είναι ενθαρρυντικές, αλλά δεν έχουμε φτάσει ακόμη εκεί”, αναφέρει η έκθεση του ΔΝΤ. Οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ ανησυχούν για τα τελευταία στοιχεία από τις ΗΠΑ. Εκεί οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν πιο έντονα από ό,τι αναμενόταν.
Η μείωση του πληθωρισμού οφείλεται, μεταξύ άλλων, στην πτώση των τιμών της ενέργειας και στα φθηνότερα αγαθά από την Κίνα. “Όμως ο πληθωρισμός των υπηρεσιών παραμένει υψηλός”, γράφουν οι ειδικοί του ΔΝΤ. Ως εκ τούτου, οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να συνεχίσουν να δίνουν προτεραιότητα στη μείωση του πληθωρισμού στο επίπεδο-στόχο. Εάν τα βασικά επιτόκια δεν μειωθούν όπως αναμένεται τους επόμενους μήνες, αυτό θα μπορούσε να ασκήσει περαιτέρω πιέσεις στην οικονομία.
3. ΗΠΑ: κινητήριος μοχλός ανάπτυξης με κίνδυνο υπερθέρμανσης
Οι ΗΠΑ είναι σήμερα ο μοχλός ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας. Για το τρέχον έτος, το ΔΝΤ αναμένει ότι η αμερικανική οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 2,7% – 1,2 ποσοστιαίες μονάδες περισσότερο από ό,τι προβλεπόταν το φθινόπωρο. Και το επόμενο έτος, σύμφωνα με το ΔΝΤ, η αύξηση θα πρέπει να είναι ακόμη 1,9%.
Το Νομισματικό Ταμείο γράφει για “εξαιρετικές επιδόσεις των Ηνωμένων Πολιτειών”, οι οποίες αποτελούν “σημαντική κινητήρια δύναμη της παγκόσμιας ανάπτυξης”. Ωστόσο, αυτό ακολουθείται από ένα αλλά: η αμερικανική οικονομία κινδυνεύει με υπερθέρμανση και, κυρίως, με αύξηση του πληθωρισμού.
Επιπλέον, η ανάκαμψη οφείλεται και σε κυβερνητικά κίνητρα, όπως ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού, με τον οποίο η αμερικανική κυβέρνηση προωθεί τις επενδύσεις σε τεχνολογία φιλική προς το κλίμα μέσω φορολογικών εκπτώσεων. Τα κυβερνητικά προγράμματα χρηματοδοτούνται με πιστώσεις. Το χρέος των ΗΠΑ συνεχίζει να αυξάνεται.
Το Νομισματικό Ταμείο θεωρεί την πολιτική χρέους “μη βιώσιμη”. Επίσης, σύμφωνα με την ετήσια παγκόσμια έκθεσή του, κρύβει κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της παγκόσμιας οικονομίας.
Ειδικά καθώς οι ΗΠΑ δεν είναι οι μόνες. Πολλές άλλες χώρες αύξησαν επίσης σημαντικά το χρέος τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού και της ενεργειακής κρίσης. Το ΔΝΤ προειδοποιεί τις χώρες ότι είναι πλέον καιρός να μειώσουν τα ελλείμματά τους και να αυξήσουν τα δημοσιονομικά τους αποθέματα.
4 Κίνα: Ανησυχίες για εμπορικές συγκρούσεις
Πάνω στην ώρα για την εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ, η Κίνα εκπλήσσει με θετικά οικονομικά στοιχεία: Η οικονομία αναπτύχθηκε σημαντικά ταχύτερα από ό,τι αναμενόταν το πρώτο τρίμηνο του έτους. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν αυξήθηκε κατά 5,3% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι, σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία του Πεκίνου.
Το ΔΝΤ αναμένει ότι η Κίνα θα αναπτυχθεί κατά 4,6% για το σύνολο του έτους. Η χώρα εξακολουθεί να παλεύει με την κρίση των ακινήτων. Η εγχώρια ζήτηση θα παραμείνει αδύναμη για αρκετό καιρό ακόμη, αν το κράτος δεν αντιμετωπίσει τις αιτίες με δυναμικά μέτρα.
Εάν η εγχώρια ζήτηση παραμείνει χαμηλή λόγω της κρίσης ακινήτων, το Πεκίνο θα μπορούσε να προσπαθήσει να το αντισταθμίσει αυξάνοντας τις εξαγωγές. Ωστόσο, το ΔΝΤ αναγνωρίζει τον κίνδυνο ότι αυτό θα μπορούσε να αυξήσει “τις εμπορικές εντάσεις σε ένα ήδη τεταμένο γεωπολιτικό περιβάλλον”.
Οι εμπορικές συγκρούσεις μεταξύ Πεκίνου και Ουάσινγκτον αυξάνονται εδώ και χρόνια. Υπάρχουν επίσης εκκλήσεις στην ΕΕ να απαντήσει στις φθηνές κινεζικές εξαγωγές και επιδοτήσεις με δασμούς, αν χρειαστεί.
5. Γερμανία: υστέρηση στην ανάπτυξη
Το ΔΝΤ αναμένει ότι η γερμανική οικονομία θα αναπτυχθεί μόλις κατά 0,2%. Αυτό θα ήταν 0,7 ποσοστιαίες μονάδες λιγότερο από ό,τι ανέμενε το ΔΝΤ το φθινόπωρο. Καμία άλλη μεγάλη βιομηχανική χώρα δεν έχει τόσο αδύναμη ανάπτυξη.
Ο λόγος για την υποβάθμιση ήταν η επιδείνωση του καταναλωτικού και επιχειρηματικού κλίματος κατά το πρώτο τρίμηνο, δήλωσε στην Handelsblatt ο Alfred Kammer, διευθυντής Ευρώπης του ΔΝΤ. “Δυστυχώς, ο Γερμανός καταναλωτής δεν είναι ο Αμερικανός καταναλωτής, ο οποίος παραμένει αισιόδοξος παρά τις κρίσεις”.
Το ΔΝΤ βλέπει μια μικρή βελτίωση για το επόμενο έτος. Αν και αναθεώρησε επίσης τις προβλέψεις του σημαντικά προς τα κάτω, εξακολουθεί να αναμένει ανάπτυξη 1,3%. “Αναμένουμε μια μέτρια, σταδιακή ανάκαμψη για τη Γερμανία τα επόμενα χρόνια”, δήλωσε ο Kammer.
Ωστόσο, το ΔΝΤ ανησυχεί για τα διαρθρωτικά προβλήματα της Γερμανίας. Ο Ευρωπαίος διευθυντής Kammer επαινεί τον νόμο περί αναπτυξιακών ευκαιριών, με τον οποίο η κυβέρνηση συνασπισμού θέλει να ανακουφίσει την οικονομία κατά 3,2 δισ. ευρώ και να προωθήσει τις επενδύσεις. Ωστόσο, λέει: “Δεν αρκούν απολύτως για να αντιμετωπιστούν τα διαρθρωτικά προβλήματα της Γερμανίας”.
Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς (SPD), ο υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ (Πράσινοι) και ο υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ (FDP) συζητούν επί του παρόντος μια δέσμη μέτρων για την καταπολέμηση της οικονομικής αδυναμίας. Από την άποψη του ΔΝΤ, ο χρόνος είναι επιτακτικός. Ο κ. Kammer τονίζει: “Οι μεταρρυθμίσεις που αυξάνουν την παραγωγικότητα, όπως η μείωση της γραφειοκρατίας, προχωρούν πολύ αργά, ενώ η Γερμανία βρίσκεται στην ουρά των χωρών της ΕΕ όσον αφορά την ψηφιοποίηση”.
