Σε προειδοποίηση για μια καταιγίδα που ετοιμάζεται στην αμερικανική αγορά εμπορικών ακινήτων, με τις αμερικανικές τράπεζες να είναι “γεμάτες”, από “επισφαλή δάνεια”, καθώς οι τιμές των ακινήτων πέφτουν προχώρησε ο Τσάρλι Μάνγκερ, σύμφωνα με τους FT.
Τα σχόλια του 99χρονου επενδυτή και βοηθού του δισεκατομμυριούχου Γουόρεν Μπάφετ έρχονται καθώς η αναταραχή διαπερνά το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας, εκτιμώντας ότι μπορεί να υπάρξει ένα πιθανό κραχ εμπορικών ακινήτων μετά από μια χούφτα τραπεζικών χρεοκοπιών.
“Δεν είναι ούτε κατά διάνοια τόσο άσχημα όσο ήταν το 2008”, δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Berkshire Hathaway σε συνέντευξή του στους Financial Times. “Αλλά τα προβλήματα συμβαίνουν στον τραπεζικό τομέα, όπως τα προβλήματα συμβαίνουν παντού αλλού. Στις καλές εποχές αποκτάς κακές συνήθειες…. Όταν έρχονται κακές εποχές χάνουν πάρα πολλά”.
Ο Μάνγκερ μιλούσε στη βεράντα του σπιτιού του στο Greater Wilshire, μια καταπράσινη γειτονιά του Λος Άντζελες, όπου ζει εδώ και 60 χρόνια, αφού σχεδίασε ο ίδιος το ακίνητο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Τι γκρινιάζετε; 9 τρόποι από τον "γκουρού" του χρήματος Γουόρεν Μπάφετ για να κάνετε οικονομία
Ντυμένος με ένα καρό πουκάμισο, ο Μάνγκερ έκανε…δικαστήριο από την αναπηρική του καρέκλα, καθώς οι δοκιμασίες της προβληματικής τράπεζας First Republic με έδρα την Καλιφόρνια διαδραματίζονταν σε πραγματικό χρόνο σε μια τηλεοπτική οθόνη που έδειχνε το CNBC στο βάθος.
Η μακρά ιστορία
Η Berkshire έχει μακρά ιστορία στη στήριξη αμερικανικών τραπεζών σε περιόδους οικονομικής αστάθειας. Ο συγκεκριμένος κολοσσός επένδυσε 5 δισ. δολάρια στην Goldman Sachs κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2007-2008 και ένα παρόμοιο ποσό στην Bank of America το 2011.
Αλλά η εταιρεία έχει παραμείνει μέχρι στιγμής στο περιθώριο της τρέχουσας αναταραχής, κατά την οποία κατέρρευσαν η Silicon Valley Bank και η Signature Bank. “Η Berkshire έχει κάνει κάποιες τραπεζικές επενδύσεις που λειτούργησαν πολύ καλά για εμάς”, δήλωσε ο Μάνγκερ. “Είχαμε και κάποια απογοήτευση από τις τράπεζες. Δεν είναι τόσο εύκολο να διευθύνεις μια τράπεζα έξυπνα, υπάρχουν πολλοί πειρασμοί να κάνεις το λάθος πράγμα”.
Η επιφυλακτικότητά τους οφείλεται εν μέρει στους κινδύνους που ελλοχεύουν στα τεράστια χαρτοφυλάκια των τραπεζών με δάνεια εμπορικών ακινήτων. “Πολλά ακίνητα δεν είναι πια τόσο καλά”, δήλωσε ο Μάνγκερ. “Έχουμε πολλά προβληματικά κτίρια γραφείων, πολλά προβληματικά εμπορικά κέντρα, πολλά προβληματικά άλλα ακίνητα. Υπάρχει πολλή αγωνία εκεί έξω”.
Οι τράπεζες
Σημείωσε ότι οι τράπεζες έχουν ήδη αποτραβηχτεί από τη χορήγηση δανείων σε εργολάβους εμπορικών ακινήτων. “Κάθε τράπεζα στη χώρα είναι πολύ πιο αυστηρή σήμερα στα δάνεια ακινήτων απ’ ό,τι ήταν πριν από έξι μήνες”, είπε. “Όλοι φαίνεται [να] έχουν πάρα πολλά προβλήματα”.
Ο Μάνγκερ μεγάλωσε στην Ομάχα της Νεμπράσκα, μερικές εκατοντάδες μέτρα από την περιοχή όπου ζει τώρα ο Μπάφετ. Οι δύο τους γνωρίστηκαν το 1959, όταν ο Μπάφετ ήταν 28 ετών και ο Μάνγκερ 35. Ο Μάνγκερ, ο οποίος κάποια στιγμή εργαζόταν σε ένα παντοπωλείο που ανήκε στον παππού του Μπάφετ, εκπαιδεύτηκε ως δικηγόρος προτού τον πείσει να ασχοληθεί με τις επενδύσεις ο μελλοντικός του συνέταιρος.
Ο Μπάφετ αποδίδει στον Μάνγκερ την ενθάρρυνση να απομακρυνθεί από τη “στρατηγική του πούρου” που υποστήριζε ο μέντοράς του Μπέντζαμιν Γκράχαμ, η οποία περιελάμβανε την αγορά φθηνών μετοχών που έμοιαζαν με ένα “πεταμένο” πούρο στο οποίο απέμενε μόνο μια τζούρα αξίας.
Το 2015, ο Μπάφετ έγραψε: “Το σχέδιο που μου έδωσε [ο Μάνγκερ] ήταν απλό: Ξεχάστε ό,τι ξέρετε για την αγορά δίκαιων επιχειρήσεων σε καλές τιμές- αντ’ αυτού, αγοράστε καλές επιχειρήσεις σε εύλογες τιμές”.
Αυτή η προσέγγιση τους εξυπηρέτησε καλά. Η Berkshire έχει αποφέρει από το 1965 σύνθετες ετήσιες αποδόσεις σχεδόν 20 %, διπλάσιες από το ποσοστό του δείκτη αναφοράς S&P 500 stock index.
Τέλειες ευκαιρίες
“Ήμασταν πλάσμα μιας συγκεκριμένης εποχής και ενός τέλειου συνόλου ευκαιριών”, δήλωσε ο Μάνγκερ, προσθέτοντας ότι έζησε κατά τη διάρκεια μιας “τέλειας περιόδου για να είσαι επενδυτής κοινών μετοχών”.
Ο ίδιος και ο Μπάφετ είχαν επωφεληθεί “σε γενικές γραμμές [από] χαμηλά επιτόκια, χαμηλές τιμές μετοχών, άφθονες ευκαιρίες”, είπε.
Ο Μάβγκερ δήλωσε ότι είχε βγάλει τα περισσότερα από τα χρήματά του από τέσσερις μόνο επενδύσεις: Berkshire, τη λιανική εταιρεία Costco, την επένδυσή του σε ένα ταμείο που διαχειρίζεται η Himalaya Capital του Li Lu και την Afton Properties, μια επιχείρηση ακινήτων που κατέχει πολυκατοικίες στην Καλιφόρνια και το Νιου Τζέρσεϊ. Το Forbes υπολογίζει τον πλούτο του σε 2,4 δισ. δολάρια.
“Είναι η φύση των πραγμάτων ότι ένας πολύ έξυπνος άνθρωπος που εργάζεται σκληρά ίσως να βρίσκει τρεις, τέσσερις, πέντε πραγματικά καλές μακροπρόθεσμες ευκαιρίες αγοράς σπουδαίων εταιρειών σε φθηνή τιμή”, δήλωσε, για να συμπληρώσει: “Αυτό συμβαίνει σπάνια”.
Φεστιβάλ καπιταλισμού
Ενόψει της ετήσιας συνέλευσης της εταιρείας το Σάββατο, δεκάδες χιλιάδες μέτοχοι της Berkshire θα κατέβουν στην Ομάχα για να ακούσουν τους δύο…αιωνόβιους επενδυτές, καθώς παρακολουθούν κάτι που μοιάζει με φεστιβάλ του καπιταλισμού.
Όμως ο Μάνγκερ προειδοποίησε ότι η χρυσή εποχή των επενδύσεων έχει τελειώσει και οι επενδυτές θα πρέπει να αντιμετωπίσουν μια περίοδο χαμηλότερων αποδόσεων.
“Έχει γίνει πολύ δύσκολο να έχει κανείς αποδόσεις που να μοιάζουν με αυτές που είχαν επιτευχθεί στο παρελθόν”, είπε, επισημαίνοντας τα υψηλότερα επιτόκια και ένα πολυπληθές πεδίο επενδυτών που κυνηγούν ευκαιρίες και αναζητούν ανεπαρκείς εταιρείες.
“[Την] ακριβή στιγμή που το παιχνίδι γίνεται όλο και πιο δύσκολο, έχουμε όλο και περισσότερους ανθρώπους που προσπαθούν να το παίξουν”, είπε.
Η Berkshire έχει δυσκολευτεί να βρει αξιόλογες επενδύσεις κατά καιρούς την τελευταία δεκαετία, γεγονός που επισφραγίζεται από ένα υπόλοιπο μετρητών που συχνά ξεπερνά τα 100 δισ. δολάρια και την επιλογή της εταιρείας να επαναγοράσει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια από τις δικές της μετοχές.
