Σε αυτό το άρθρο εξετάζουμε την τρέχουσα κατάσταση του αγώνα που δίνεται για ηγεμονικό έλεγχο μεταξύ της Αμερικής από τη μία πλευρά και της Ρωσίας και της Κίνας από την άλλη. Πολεμείται σε δύο μέτωπα. Η Ουκρανία, αυτή που είναι σε κοινή θέα, πρόκειται να αντέξει έναν χειμώνα χωρίς ρεύμα και επαρκή τροφή που ενδέχεται να οδηγήσει σε ανθρωπιστική κρίση.
Το άλλο μέτωπο είναι το οικονομικό με την Αμερική να αντιμετωπίζει μια συντονισμένη επίθεση από τη Ρωσία και την Κίνα στην ηγεμονία του δολαρίου. Οι Ρώσοι σχεδιάζουν ένα νόμισμα αντικατάστασης εμπορικού διακανονισμού, το οποίο, εάν πετύχει, θα μπορούσε να εξαπολύσει μια πλημμύρα δολαρίων ξένης ιδιοκτησίας στα ξένα χρηματιστήρια.
Δεν έχουμε τρόπο να γνωρίζουμε πόσο προηγμένο είναι αυτό το σχέδιο, αλλά οι ενδείξεις δείχνουν ίσως ένα ψηφιακό νόμισμα που βασίζεται στον χρυσό. Η δημιουργία ενός νέου χρηματιστηρίου χρυσού από τη Μόσχα, οι ασιατικές κεντρικές τράπεζες που συσσωρεύουν πρόσθετα αποθέματα χρυσού και η Σαουδική Αραβία που επιδιώκει πληρωμές εκτός δολαρίων για τις πωλήσεις πετρελαίου είναι όλα έμμεσα στοιχεία.
Εκτός από αυτά τα σχέδια, υπήρξε μια υποκείμενη μετατόπιση από μια μακροπρόθεσμη χρηματοοικονομική φούσκα των πάντων, με την προοπτική για υψηλότερα επίπεδα επιτοκίων εγκαίρως. Οι λόγοι για την ξένη ιδιοκτησία δολαρίων fiat μειώνονται και ένα επιτυχημένο νέο ασιατικό εμπορικό νόμισμα θα προσθέσει μόνο στα δεινά του δολαρίου.
Θα μπορούσε αυτή η πίεση να αναγκάσει την Αμερική να αποκλιμακώσει την Ουκρανία και κυρώσεις κατά της Ρωσίας; Το επιχείρημα για να γίνει αυτό έχει γίνει επιτακτικό. Είναι επίσης ένας τρόπος για να μειωθούν οι τιμές της ενέργειας, δίνοντας στις κεντρικές τράπεζες το απαραίτητο περιθώριο για ελιγμούς επιτοκίων.
Η Ρωσία αξιοποιεί στο έπακρο τον χειμώνα
Οι αποδείξεις ότι η Ρωσία σκοπεύει να σπάσει τη βούληση του ουκρανικού λαού πληθαίνουν. Καθώς το χιόνι αρχίζει να πέφτει, η Ρωσία καταργεί την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που είναι απαραίτητη για να κρατήσει τους ανθρώπους ζεστούς και ζωντανούς. Είναι μια σύγχρονη παραλλαγή της μεσαιωνικής πολιορκίας. Αλλά αντί να περικυκλώσουν μια πόλη ή ένα κάστρο και να λιμοκτονήσουν τους κατοίκους για να υποταχθούν, κάνοντας αδύνατες τις συνθήκες περιμένουν από τους Ουκρανούς να φύγουν.
Σχεδόν το 80% του πληθυσμού αυτής της ατυχούς χώρας είναι Ουκρανοί, σε αντίθεση με τους Ρώσους . Αλλά αυτό βασίζεται σε επίσημα αναγνωρισμένα εθνικά σύνορα και δεν προσαρμόζεται για τις περιοχές που κέρδισε η Ρωσία στην Ανατολή, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας, το 2014 και στη συνέχεια. Αυτό αφήνει ένα πιθανό προσφυγικό πρόβλημα 34 εκατομμυρίων Ουκρανών που φεύγουν από τις αδύνατες συνθήκες διαβίωσης που στερούνται ενέργειας και σπανίζουν τρόφιμα καθώς ο σκληρός χειμώνας συνεχίζει.
Χρειάζονται δύο πλευρές για να γίνει ένας πόλεμος αντιπροσώπων. Δεν θα το πιστεύατε από τα δυτικά μέσα ενημέρωσης, αλλά ο Πούτιν φρόντισε να μην κλιμακώσει την κατάσταση σε επίσημο πόλεμο και να παρασύρει το ΝΑΤΟ σε άμεση αντιπαράθεση. Αντίθετα, χρησιμοποιεί το ουκρανικό σύνταγμα που προστατεύει τους Ουκρανούς, αλλά όχι τις μειονότητες, συμπεριλαμβανομένων των Ρωσόφωνων. Στην πραγματικότητα, τους στερούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα και δίνει στον Πούτιν τη δικαιολογία να τους σώσει.
Αυτή η νόμιμη εθνότητα στο σύνταγμα της Ουκρανίας είναι ασυνήθιστη σήμερα, ένα χαρακτηριστικό κοινό με τη ναζιστική Γερμανία. Επιτρέπει στη ρωσική μηχανή προπαγάνδας να κατηγορήσει το ουκρανικό καθεστώς ως ναζιστικό κράτος. Οι «ειδικές επιχειρήσεις» της Ρωσίας ήταν να διασώσουν Ρώσους σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και εξηγεί γιατί τους πρόσφεραν ρωσικά διαβατήρια και ασφαλή διέλευση από το Ντονμπάς και τη Χερσώνα. Μετά από πράξεις όπως η βόμβα αυτοκινήτου στη Μόσχα που σκότωσε την Darya Dugina, κόρη εξέχοντος συμμάχου του Πούτιν, και τη βομβιστική επίθεση στη γέφυρα του Κερτς, ο Πούτιν κατηγόρησε την Ουκρανία για τρομοκρατικές ενέργειες για τις οποίες η Ρωσία επιδιώκει αντίποινα. Και πάλι, η αντιτρομοκρατική δραστηριότητα είναι ένα εργαλείο για την αποφυγή κήρυξης πολέμου ενώ δικαιολογεί περαιτέρω δράση.
Καθώς ο χειμώνας προχωρά, 34 εκατομμύρια Ουκρανοί θα βρεθούν αντιμέτωποι με την επιλογή να γίνουν καταφύγια ή να πεθάνουν από το κρύο και την πείνα . Τώρα που έφτασε το χιόνι, οι Ρώσοι άρχισαν να στοχεύουν τις προμήθειες ενέργειας της Ουκρανίας. Το χρονοδιάγραμμα δεν είναι τυχαίο και οι ηγέτες της ΕΕ μπορούν τώρα να οραματιστούν τις πιθανές συνέπειες. Αλλά στηριζόμενη στο ΝΑΤΟ για την απόλυτη προστασία τους, το κατεστημένο των Βρυξελλών δεν βλέπει τις αλλαγές της πολιτικής του ΝΑΤΟ ως ευθύνη του και έτσι ακολουθώντας την αμερικανική ηγεσία έχουν παραμελήσει τα δικά τους συμφέροντα.
Αλλά οι Αμερικανοί φαίνεται τώρα να κατανοούν τον διαφαινόμενο κίνδυνο του χειμώνα χωρίς δύναμη. Αναμφίβολα, αυτό ήταν που οδήγησε τον Γουίλιαμ Μπερνς, τον διευθυντή της CIA να συναντήσει τον αντίθετο αρχηγό των ρωσικών υπηρεσιών πληροφοριών στην Άγκυρα πριν από δύο εβδομάδες. Η επίσημη ιστορία ήταν ότι ο Μπερνς ήταν εκεί για να προειδοποιήσει τους Ρώσους να μην καταφύγουν σε πυρηνικά όπλα και να θέσει το ζήτημα των αιχμαλώτων των ΗΠΑ . Αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή η συνάντηση πίσω από το κανάλι ήταν για να διερευνήσει συμβιβασμούς προτού η Αμερική βρεθεί συμβαλλόμενο μέρος στη σκληρή θυσία του ουκρανικού πληθυσμού σε έναν πόλεμο αντιπροσώπων.
Οι διαπραγματεύσεις δεν θα είναι slam dunk
Στο μεγάλο παιχνίδι της γεωπολιτικής στρατηγικής, το να φέρουμε τους Αμερικανούς στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μπορεί να θεωρηθεί ως νίκη για τους Ρώσους. Αλλά δεν πρόκειται μόνο για έναν πόλεμο με πληρεξούσια σε ουκρανικό έδαφος. Τόσο η Ρωσία όσο και η Αμερική έχουν πρωταρχικούς στόχους. Οι Ρώσοι θέλουν να διασφαλίσουν τα δυτικά τους σύνορα, πράγμα που σημαίνει ότι η αμερικανική στρατιωτική αποχώρηση τουλάχιστον από όλα τα συνοριακά έθνη — ο Λαβρόφ ανέφερε ότι το βεληνεκές των πυραύλων είναι 300 μίλια. Οι ΗΠΑ αναμφίβολα θα αντισταθούν σε αυτές τις απαιτήσεις, γιατί το να εγκαταλείψουν αποτελεσματικά τον μεταπολεμικό ρόλο τους ως προστάτης της Ευρώπης μέσω του ΝΑΤΟ θα ήταν μια ανοιχτή παραδοχή της ήττας στην παγκόσμια σκηνή.Θα σήμαινε το τέλος της παγκόσμιας ηγεμονίας των ΗΠΑ, στην οποία οι Αμερικανοί προσκολλώνται απεγνωσμένα. Επιπλέον, είναι μια ήττα που θα ενισχύσει τη δύναμη της Ρωσίας όχι μόνο στη δυτικοευρωπαϊκή αρένα, αλλά μέσω της εταιρικής της σχέσης με την Κίνα σε ολόκληρη την ευρασιατική ήπειρο.
Από την πλευρά των ΗΠΑ, οι διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία θα αποδειχθούν πιθανώς μια άσκηση περιορισμού της ζημίας — όπως η αποχώρηση από το Αφγανιστάν. Πρέπει να φτάσει στο τραπέζι πριν επιδεινωθεί πολύ περισσότερο η κατάσταση. Και εκτός από την κατάσταση στην Ουκρανία, έχουν τρία πιεστικά προβλήματα να εξετάσουν:
- Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα προβλήματα της ΕΕ θα κλιμακωθούν αυτόν τον χειμώνα, με τις ελλείψεις ενέργειας, τις υπέρογκες τιμές των τροφίμων και το εκτοξευόμενο κόστος παραγωγής να είναι πιθανότατα η πιο βαριά δοκιμασία που είχε ποτέ να αντιμετωπίσει η ΕΕ. Έρχεται σε μια εποχή που το σύστημα του ευρώ αντιμετωπίζει αστάθεια που θα μπορούσε να καταστρέψει μεγάλες τράπεζες και να εκθέσει το ίδιο το ευρωσύστημα ως αφερέγγυο. Ο συστημικός κίνδυνος θα μεταφραζόταν τότε σχεδόν σίγουρα σε υπαρξιακή απειλή για το τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ.
- Οι ΗΠΑ πολεμούν όχι έναν αλλά δύο νέους ηγεμόνους στη Ρωσία και την Κίνα που έχουν συνεργαστεί για να σχηματίσουν μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων με βάση την Ασία με προμηθευτές εμπορευμάτων και πρώτων υλών σε όλο τον κόσμο. Καθαρά σε πληθυσμιακή βάση, μια ταχέως εκβιομηχάνιση της Ασίας με τα συνδεδεμένα συμφέροντά της στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης, την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση, τις BRICS, ολόκληρη την Αφρική και μεγάλες περιοχές της Νότιας Αμερικής ξεπερνούν αριθμητικά τους Βορειοαμερικανούς, τα μέλη του ΝΑΤΟ, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, και κάποιοι λιγότερο ορισμένοι σύμμαχοι των ΗΠΑ κατά τουλάχιστον έξι προς ένα.
- Ο πυρήνας αυτής της συνεργασίας Κίνας-Ρωσίας είναι αποφασισμένος να διαθέσει το δολάριο για εμπορικούς διακανονισμούς όσο το δυνατόν περισσότερο. Ως ένα από τα δύο μέρη πίσω από τη δημιουργία του πετροδολαρίου, οι Σαουδάραβες ευθυγραμμίζονται εκ νέου με το ασιατικό εμπορικό μπλοκ. Περαιτέρω κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση είναι βέβαιο ότι θα υπονομεύσουν την ηγεμονία του δολαρίου, την κύρια πηγή ισχύος της Αμερικής πάνω σε άλλα έθνη.
Η διάσταση της ΕΕ
Μπορείτε να πείτε ότι η διαφωνία είναι πλέον εμφανής στην ΕΕ, με την ΕΕ να κατηγορεί τους Αμερικανούς για κερδοσκοπία από τον πόλεμο της Ουκρανίας. Αυτό ήταν από το Politico νωρίτερα αυτή την εβδομάδα:
« Το γεγονός είναι, αν το δεις νηφάλια, η χώρα που ωφελείται περισσότερο από αυτόν τον πόλεμο είναι οι ΗΠΑ επειδή πουλάνε περισσότερο αέριο και σε υψηλότερες τιμές και επειδή πουλάνε περισσότερα όπλα», είπε ένας ανώτερος αξιωματούχος στο POLITICO .
Το άρθρο συνεχίζει:
«Τα εκρηκτικά σχόλια —που υποστηρίζονται δημόσια και ιδιωτικά από αξιωματούχους, διπλωμάτες και υπουργούς αλλού— ακολουθούν την αυξανόμενη οργή στην Ευρώπη για τις αμερικανικές επιδοτήσεις που απειλούν να καταστρέψουν την ευρωπαϊκή βιομηχανία. Το Κρεμλίνο είναι πιθανό να χαιρετίσει τη δηλητηρίαση της ατμόσφαιρας μεταξύ των δυτικών συμμάχων. « Βρισκόμαστε πραγματικά σε μια ιστορική συγκυρία», είπε ο ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ, υποστηρίζοντας ότι το διπλό χτύπημα της διακοπής του εμπορίου από τις επιδοτήσεις των ΗΠΑ και τις υψηλές τιμές ενέργειας κινδυνεύει να στρέψει την κοινή γνώμη τόσο ενάντια στην πολεμική προσπάθεια όσο και στη διατλαντική συμμαχία. «Η Αμερική πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η κοινή γνώμη αλλάζει σε πολλές χώρες της ΕΕ».
Ρεαλιστικά, η Αμερική μπορεί να κρατήσει στο πλευρό τους βασικούς της συμμάχους της ΕΕ μόνο εάν αντιμετωπίσει αυτές τις ανησυχίες. Αποδίδονται σχεδόν εξ ολοκλήρου σε κυρώσεις κατά της Ρωσίας κατ' εντολή της Αμερικής και στις αντιδράσεις του Πούτιν σε αυτές, οι αυξανόμενες τιμές δημιουργούν πολιτικές πιέσεις επί τόπου που ενδέχεται να αναγκάσουν τους πολιτικούς να επιδιώξουν τον πρόωρο τερματισμό των κυρώσεων. Από αυτή την άποψη, ο χρόνος είναι με το μέρος της Ρωσίας.
Αλλά αυτές οι πιέσεις δεν έχουν προκύψει μόνο στην ΕΕ. Η νέα παγκόσμια τάση ανόδου των τιμών επηρεάζει την ΕΕ περισσότερο από τους περισσότερους, καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διατηρεί τα επιτόκια καταθέσεων σε αρνητικό έδαφος για μεγάλο χρονικό διάστημα. Όπως και άλλοι κεντρικοί τραπεζίτες, οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ απέτυχαν να σχεδιάσουν μια οδό εξόδου από την καταστολή των επιτοκίων και είναι πιο κακομαθημένοι από τις περισσότερες κεντρικές τράπεζες . Ήταν μια πολιτική που ενθάρρυνε τις εμπορικές τράπεζες σε επικίνδυνα εδάφη.
Τα συμπιεσμένα περιθώρια δανεισμού ανάγκασαν τις μεγάλες εμπορικές τράπεζες να διατηρήσουν τα κέρδη τους μέσω της μόχλευσης των ισολογισμών τους σε επίπεδα ρεκόρ. Το νεκρό χέρι των αρνητικών επιτοκίων, που ισοδυναμούσε με φόρο επί των αποθεματικών που διατηρούνται εντός του συστήματος του ευρώ, επιβάρυνε την απόδοση των τραπεζών. Ενώ η αύξηση των επιτοκίων ήταν αρχικά μια κερδοσκοπία για τις τράπεζες, τώρα είναι εκτεθειμένες σε απώλειες από τη μείωση της αξίας των περιουσιακών στοιχείων και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Και με το επιτόκιο καταθέσεων της ΕΚΤ να παραμένει μόνο 1,5% όταν ο επίσημος πληθωρισμός των τιμών ξεπερνά το 10%, τα πολύ υψηλότερα επιτόκια είναι αναπόφευκτα. Εκτός εάν με κάποιο τρόπο μπορεί να μειωθεί σημαντικά ο πληθωρισμός των τιμών, οι συνέπειες θα είναι να δημιουργηθούν τεράστιες απώλειες για τις τράπεζες από χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού τόσο στον ισολογισμό όσο και με τη μορφή εξασφαλίσεων — ζημίες που θα εξαφανίσουν το κεφάλαιο των μετόχων.
Το πρόβλημα του πληθωρισμού είναι πλέον έκδηλο σε μια ενεργειακή κρίση που προκύπτει από τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας . Για να αποφευχθεί η αποσταθεροποίηση ολόκληρου του συστήματος του ευρώ, η προφανής βραχυπρόθεσμη λύση είναι η σύναψη συνθήκης με τη Ρωσία. Η εξάλειψη αυτής της πηγής ανόδου των τιμών θα μειώσει με τη σειρά του τις προοπτικές για τα επιτόκια του ευρώ, σταθεροποιώντας ολόκληρο το ευρωσύστημα. Μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι η ΕΚΤ και το δίκτυο των εθνικών κεντρικών τραπεζών της θα το επισημάνουν στους πολιτικούς τους.
Πράγματι, ο τερματισμός των κυρώσεων θα έδινε στις χρηματιστηριακές αγορές και τις τιμές των ομολόγων μια πανίσχυρη ώθηση, σε μια εποχή αυξανόμενων ανησυχιών για μια παγκόσμια ύφεση. Ας μην υπάρχει καμία αμφιβολία: οι πολιτικές της Δύσης κατά της Ρωσίας δεν είναι τίποτα λιγότερο από αυτοκτονικές. Και οι πολιτικοί στις Βρυξέλλες θα ήταν τυφλοί να μην το δουν.
Η σύγκρουση μεταξύ των ΗΠΑ και των δύο ασιατικών ηγεμονών κλιμακώνεται
Από τη σκοπιά της Ρωσίας, η ραγδαία αποχώρηση της Αμερικής από το Αφγανιστάν και η αντικατάσταση ενός απρόβλεπτου Προέδρου Τραμπ με έναν ηλικιωμένο Μπάιντεν, γνωστό στους Ρώσους από το παρελθόν του στις εξωτερικές υποθέσεις των ΗΠΑ, επιβεβαίωσαν ότι η παγκόσμια επιρροή της Αμερικής αποτύχει. Για τη Ρωσία, με τη Βρετανία εκτός ΕΕ, ήταν μια καλή στιγμή για να κλιμακωθούν οι εντάσεις μεταξύ της Αμερικής και της Δυτικής Ευρώπης για να παραμερίσουν την Αμερική από την Ευρώπη.
Ο Πούτιν έχει δείξει υψηλού επιπέδου δεξιότητες ως πολιτικός χειριστής – έπρεπε να τις έχει για να περάσει με επιτυχία το χάος που άφησε ο Γέλτσιν σε μια θέση απόλυτης εξουσίας. Πριν κλιμακώσει την κατάσταση στην Ουκρανία, μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι προέβλεψε και τις κυρώσεις υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και υπολόγισε την απάντησή του. Το ότι οι Αμερικανοί έχουν επιβεβαιώσει το σήμα ότι είναι τώρα έτοιμοι να διαπραγματευτούν επιβεβαιώνει την επιτυχία της στρατηγικής του Πούτιν για την Ουκρανία. Τώρα, με την έναρξη του χειμώνα, έχει την πολυτέλεια να περιμένει. Και όσο περισσότερο περιμένει, τόσο μεγαλύτερη είναι η πίεση στην Ουκρανία και την ΕΕ.
Η Αμερική πολεμά αυτό το παιχνίδι εξουσίας σε δύο μέτωπα: τη Ρωσία και την Κίνα. Δεν μπορεί να είναι πολύ επιθετική κατά της Κίνας επειδή οι ΗΠΑ εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την οικονομία τους. Οι ΗΠΑ καταφεύγουν σε επιλεκτικές απαγορεύσεις τεχνολογίας και όχι πολλά άλλα. Έχοντας εξάγει μεταποιητικές αλυσίδες εφοδιασμού στην Κίνα και τη Νοτιοανατολική Ασία, οι μεγάλες αμερικανικές εταιρείες δεν έχουν την πολυτέλεια να δουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους να υπονομεύονται από επιθετικές εξωτερικές πολιτικές. Ήδη, σκόπιμα ή όχι, η Κίνα πιέζει τις αμερικανικές εταιρείες με την πολιτική της για τον περιορισμό του Covid.
Δεν μπορούμε ποτέ να είμαστε απόλυτα σίγουροι για τις κινεζικές προθέσεις, ιδιαίτερα με τον αινιγματικό Πρόεδρο Xi. Με τις διαμαρτυρίες για τα lockdown, τα δυτικά μέσα ενημέρωσης απεικονίζουν την κυβέρνηση του Σι να επιστρέφει σχεδόν στις μαοϊκές πολιτικές, μια ανατροπή της πρόσφατης πορείας της Κίνας στον καπιταλισμό. Η μεταχείριση των Ουιγούρων μας προσβάλλει. Ωστόσο, η μεταρρύθμιση των πολιτικών για τον Covid ήταν γνωστό ότι βρισκόταν στο δρόμο της και την Τρίτη η ανακοίνωση έγινε από την Εθνική Επιτροπή Υγείας της Κίνας, δίνοντας νέες οδηγίες στις τοπικές διοικήσεις, οι οποίες θα πρέπει να χαλαρώσουν τα lockdown.
Το υποκείμενο πρόβλημα για την κυβέρνηση της Κίνας είναι ότι η οικονομία της υφίσταται ένα hangover χρέους από δεκαετίες υπερεπενδύσεων σε εγχώριες κατασκευές, εξασφαλισμένες από ένα εξαιρετικά υψηλό ποσοστό αποταμίευσης. Εάν η οικονομία αφηνόταν στην τύχη της, σύμφωνα με την κλασική θεωρία, μια κρίση χρέους θα κατέστρεφε τις κακοεπενδύσεις και θα ανακατανείμει το κεφάλαιο σε πιο παραγωγική χρήση. Όμως, με τις μεγάλες εμπορικές τράπεζες υπό κρατικό έλεγχο, η πολιτική θα είναι πιο πιθανό να οδηγήσει στη μετάβαση της ανακατανομής κεφαλαίων, ανεξάρτητα από το κόστος.
Το αποτέλεσμα μιας πιστωτικής κρίσης είναι να εντείνει τον επείγοντα χαρακτήρα για κρατικές επενδύσεις σε άλλους τομείς , ιδιαίτερα την ενσωμάτωση με άλλα ασιατικά έθνη. Αν και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχουν σημαντικές πολιτικές και πολιτισμικές διαφορές μεταξύ Κίνας και Ρωσίας, η αμερικανική ηγεμονία και οι εμπορικές πολιτικές έχουν χρησιμεύσει μόνο στη σύσφιξη των δεσμών μεταξύ τους, επομένως οι διασυνοριακές επενδύσεις αποτελούν προφανή προτεραιότητα.
Οι άμεσες οικονομικές συνέπειες είναι επιζήμιες για την Κίνα, με μια οικονομία που έχει γίνει πρώην ανάπτυξη. Αν και αυτό είναι ένας αρνητικός παράγοντας για ολόκληρη την περιοχή, θα μπορούσε να επιταχύνει την πανασιατική ολοκλήρωση για να περιορίσει την οικονομική ζημιά και να απομακρύνει έθνη όπως η Ινδία, οι Αφρικανοί και τώρα ολόκληρη η Μέση Ανατολή από τον ηγεμονικό έλεγχο των ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί σύμμαχοι στη Νοτιοανατολική Ασία θα επανεξετάσουν επίσης την εξωτερική τους πολιτική.
Εξετάζοντας τις άμεσες προοπτικές για μια παγκόσμια ύφεση, μπορούμε να δούμε ότι ο παλιός κόσμος των στάσιμων οικονομιών διαχωρίζεται από έναν νέο κόσμο εκβιομηχάνισης. Ανεξάρτητα αναπτυσσόμενα έθνη παρασύρονται στο προοδευτικό στρατόπεδο, αφήνοντας ένα σωρό αποτυχημένων εθνών που ζουν στο παρελθόν.
Μέχρι στιγμής, μια επιβεβαίωση του τέλους της ηγεμονίας των ΗΠΑ έχει παρατηρηθεί στην αλλαγή της εμπορικής πολιτικής της Σαουδικής Αραβίας, με την οποία έχει ευθυγραμμιστεί εκ νέου με τη Ρωσία και την Κίνα, επιβεβαιώνοντας την πρόθεσή της να ενταχθεί στον οργανισμό BRICS. Με άλλα αραβικά κράτη να ακολουθούν το προβάδισμα της Σαουδικής Αραβίας, αυτό επιβεβαιώνει ότι τα κράτη του Κόλπου βλέπουν το μέλλον τους να συνδέεται με τη ρωσική και την κινεζική εταιρική σχέση. Αυτό είναι πιθανό να ακολουθήσουν τα έθνη της Νοτιοανατολικής Ασίας, τα οποία αυτή τη στιγμή κάθονται στο φράχτη. Ωστόσο, η πρόσφατη φιλοξενία της συνάντησης της G20 από την Ινδονησία έδειξε ότι οι οικοδεσπότες φαινόταν να ανησυχούν περισσότερο για την αναστάτωση των Ρώσων και των Κινέζων παρά για τη δυτική συμμαχία υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
Τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αρχίζουν να αντιμετωπίζουν το ίδιο δίλημμα. Συνέχισαν στα τυφλά τις πολιτικές του ΝΑΤΟ χωρίς να τις αμφισβητούν. Η αποτυχία των πολέμων του ΝΑΤΟ στη Μέση Ανατολή και το Αφγανιστάν, και οι συνέπειες της ανατροπής του Γκαντάφι της Λιβύης οδήγησαν όλα στα προσφυγικά προβλήματα της Ευρώπης. Τώρα, η οικονομική θυσία της ευθυγράμμισης του ΝΑΤΟ είναι ξεκάθαρη. Οι ηγέτες της ΕΕ μουρμουρίζουν σκοτεινά για το πώς οι Αμερικανοί επωφελούνται από την Ουκρανία ενώ η Ευρώπη πληρώνει το τίμημα.
Η ηγεμονία του δολαρίου απειλείται επίσης
Γνωρίζουμε από επίσημες ανακοινώσεις ότι η ρωσική κινεζική εταιρική σχέση, ειδικά μέσω της συμμετοχής της στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση, σχεδιάζει να δημιουργήσει ένα νέο νόμισμα διακανονισμού εμπορικών συναλλαγών. Λόγω των νομισματικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας, έχει μεταδοθεί μια αίσθηση επείγοντος στο έργο, με άλλα έθνη στην Ασία να συνειδητοποιούν ότι η διατήρηση των δυτικών νομισμάτων στα αποθέματα της κεντρικής τους τράπεζας ενέχει τον κίνδυνο κυρώσεων. Αυτοί οι κίνδυνοι δεν περιορίζονται απλώς στην ακινητοποίηση των αποθεματικών σε δυτικά νομίσματα, αλλά περιορίζουν επίσης το εμπόριο. Οι συνέπειες της πολιτικής κυρώσεων ήταν να αναγκάσουν τις ασιατικές κυβερνήσεις να επανεξετάσουν και την εμπορική ασφάλεια.
Σε αυτό το στάδιο, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να συγκεντρώσουμε μερικά νήματα για να προσδιορίσουμε την πιθανή μορφή του νέου νομίσματος διακανονισμού εμπορικών συναλλαγών Sergei Glazyev, πρότεινε ο ανώτερος Ρώσος αξιωματούχος που έχει αναλάβει το έργο. Μια επίσημη δήλωση με ημερομηνία 16 Ιουνίου από την επιτροπή της οποίας προεδρεύει περιλάμβανε την ακόλουθη δήλωση:
«Ο Sergei Glazyev ενημέρωσε για την παρουσίαση στο εγγύς μέλλον της ιδέας για τη διαμόρφωση της κοινής αγοράς συναλλάγματος της ΕΑΕΕ, η οποία, ειδικότερα, θα περιλαμβάνει την ενοποίηση των συστημάτων πληροφοριών των χρηματιστηρίων και τον καθορισμό των τιμών σε εθνικά νομίσματα. «Η ημερήσια διάταξη περιλαμβάνει τη μετάβαση σε ένα νέο σταθερό νόμισμα διακανονισμού που βασίζεται σε ένα καλάθι εθνικών νομισμάτων και προϊόντων που διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο, καθώς και τη δημιουργία του δικού μας σταθερού συστήματος τιμολόγησης. Τέτοιες αρχές θα πρέπει να εφαρμόζονται στην εργασία όχι μόνο εντός της ΕΑΕΕ αλλά επίσης σε όλη την SCO», κατέληξε ο υπουργός της ΕΟΚ».
Στόχος είναι το δολάριο να αντικατασταθεί ως το μέσο διακανονισμού του ενδοεθνικού εμπορίου . Και η ιδέα είναι ότι αυτό το νέο νόμισμα διακανονισμού εμπορικών συναλλαγών θα είναι ανοιχτό για να προσχωρήσουν και άλλα έθνη. Εάν αυτό το έργο είναι επιτυχές, τότε το δολάριο θα χάσει την ιδιότητά του ως αποθεματικού νομίσματος για τις συμμετέχουσες χώρες.
Όπως περιγράφηκε παραπάνω, το έργο δεν είναι πρακτικό, φαίνεται να είναι μια πολιτική δήλωση που έχει σχεδιαστεί για να κερδίσει έγκαιρα υποστήριξη για το έργο. Αλλού, βλέπουμε προτάσεις για τη δημιουργία ενός νέου χρηματιστηρίου χρυσού της Μόσχας, που υποτίθεται ότι θα αντικαταστήσει την πρόσβαση στην αγορά χρυσών χρυσών του Λονδίνου, οι οποίες πλέον αρνούνται στη Ρωσία και τα διυλιστήρια της. Αλλά και πάλι, βλέπουμε ότι το κινούμενο φως είναι ο ίδιος Sergei Galzyev, λέγοντάς μας αυτή τη φορά ότι η ζήτηση προέρχεται από τη βιομηχανία χρυσού της Ρωσίας.
Εάν είναι να λειτουργήσει, η αρχική πρόταση του Glazyev προς τα ευρασιατικά κράτη δεν μπορεί να προχωρήσει. Η συμπερίληψη των εθνικών νομισμάτων σε κάποιου είδους ημερήσιο καθορισμό δεν εγγυάται σταθερότητα και κάθε φορά που ένα άλλο μέλος της SCO αποφασίζει να συμμετάσχει σε μια ολόκληρη άσκηση εξισορρόπησης θα πρέπει να πραγματοποιείται. Οι ίδιες εκτιμήσεις ισχύουν για τα «προϊόντα που διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο», τα οποία από άλλες δηλώσεις μπορούμε να θεωρήσουμε ότι αναφέρονται σε εμπορεύματα που διαπραγματεύονται μεταξύ μελών του συστήματος.
Από μια εγγενώς αμυντική κίνηση έναντι της ηγεμονίας του δολαρίου ΗΠΑ, η επακόλουθη επιβεβαίωση των προθέσεων της Σαουδικής Αραβίας να αλλάξει τις πληρωμές από δολάρια σε απροσδιόριστα ασιατικά νομίσματα αλλάζει τις προτεραιότητες. Από το να πείσει μια ομάδα ευρασιατικών κρατών, το βραβείο του Γκλάζιεφ είναι να πείσει τους Σαουδάραβες και άλλους προμηθευτές ενέργειας του Κόλπου να αποδεχθούν το νέο μέσο διακανονισμού του εμπορίου. Μόνο ένα νόμισμα που βασίζεται στον χρυσό ταιριάζει στο λογαριασμό. Με τις Βεδουινικές ρίζες τους σε φυσικό νόμισμα, ένα νόμισμα διακανονισμού εμπορίου με βάση το χρυσό αποδεκτό από τους Σαουδάραβες θα είχε το πρόσθετο πλεονέκτημα να προκαλέσει ένα σημαντικό πλήγμα έναντι του δολαρίου.
Όσο περισσότερο εξετάζει κανείς την κατάσταση, μπορεί μόνο να συμπεράνει ότι ο χρυσός είναι η λογική βάση για τέτοιου είδους σχέδια, και η συμμετοχή του Γκλάζιεφ στο νέο χρηματιστήριο χρυσού της Μόσχας υποδηλώνει ότι έχει καταλήξει σε ένα παρόμοιο συμπέρασμα. Εάν συμβαίνει αυτό, τότε θα είναι απαραίτητο να υποστηριχθεί ένα σχέδιο καθορισμού χρυσού με τέτοιο τρόπο ώστε οι συμμετέχοντες να μπορούν να διατηρούν με σιγουριά τα υπόλοιπα στο νέο νόμισμα, παρόλο που είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα είναι ψηφιακό σε μορφή.
Υποθέτοντας ότι το σχέδιο προχωρά προς την ολοκλήρωση με τον χρυσό να αντιπροσωπεύει τις συναλλαγές που βασίζονται σε εμπορεύματα γενικά, η απαίτηση διατήρησης υπολοίπων σε δολάρια θα εκλείψει. Ο αντίκτυπος στο δολάριο πρέπει να είναι το επόμενο θέμα μας.
Όπως φαίνεται από το παραπάνω διάγραμμα, η ξένη ιδιοκτησία χρηματοπιστωτικών περιουσιακών στοιχείων συμπεριλαμβανομένων των τραπεζικών καταθέσεων ανέρχεται συνολικά σε σχεδόν 30 τρισεκατομμύρια δολάρια, κάτω από 4 τρισεκατομμύρια δολάρια από τον περασμένο Δεκέμβριο. Κάποια από αυτά οφείλονται σε διακυμάνσεις στις αποτιμήσεις των χαρτοφυλακίων, αλλά σαφώς η όρεξη των ξένων για διακράτηση δολαρίων μειώνεται. Εάν το ασιατικό μπλοκ Ρωσίας/Κίνας βρει ένα βιώσιμο νόμισμα διακανονισμού εμπορικών συναλλαγών, τόσο η επίσημη ιδιοκτησία όσο και η κατοχή δολαρίων από τον ιδιωτικό τομέα θα απαιτηθούν λιγότερο και η ιδιοκτησία από ξένους θα μειωθεί περαιτέρω.
Τα δολάρια θα πωλούνται για άλλα νομίσματα, για την αγορά χρυσού ή για τη δημιουργία αποθεμάτων διαρκών εμπορευμάτων. Η παγκόσμια επιθυμία να πουληθούν δολάρια για άλλα μεγάλα νομίσματα fiat χτυπήθηκε στο κεφάλι από τις νομισματικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας . Και μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι το μήνυμα σχετικά με τη διατήρηση γεν, ευρώ ή στερλίνας είναι ευρέως αποδεκτό σε όλα τα ασιατικά έθνη.
Ως εκ τούτου, οι κυρώσεις νομισμάτων υπό την ηγεσία των ΗΠΑ κατά της Ρωσίας πιθανότατα θα έχουν άσχημα αποτελέσματα. Με το δολάριο να πωλείται για χρυσό και εμπορεύματα, η αξία των δολαρίων σε σχέση με τα χρυσά και εμπορεύματα προφανώς θα μειωθεί. Θα είναι μια τάση εύκολα κατανοητή από τους ξένους κατόχους, που πιθανόν να οδηγήσει σε πτώση το δολάριο πιο γρήγορα από ό,τι θα περίμενε κανείς.
Μπορεί η διαδικασία να έχει ήδη ξεκινήσει. Μέχρι στιγμής φέτος, το δολάριο έχει κερδίσει έναντι άλλων σημαντικών νομισμάτων λόγω του ότι η Fed οδήγησε άλλες κεντρικές τράπεζες σε υψηλότερα επιτόκια σε μια προσπάθεια συγκράτησης του πληθωρισμού των τιμών. Άλλες κεντρικές τράπεζες ανταποκρίνονται τώρα καθυστερημένα με τις αναθεωρημένες επιτοκιακές τους πολιτικές και, κατά συνέπεια, η ανοδική τάση του σταθμισμένου εμπορικού δείκτη του δολαρίου έχει υποχωρήσει από την προηγούμενη ανοδική του τάση. Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει την κίνηση του δολαρίου μέχρι στιγμής.
Τα προβλήματα του δολαρίου επιδεινώνουν τις υποψίες της αγοράς ότι η Fed θα αναγκαστεί σε μια στροφή της πολιτικής καθώς εντείνεται η απόδειξη μιας ύφεσης. Αν και αμβλύνει ελαφρώς τη γραμμή της, η Fed εξακολουθεί να το αρνείται, πιθανώς από φόβο μήπως ενθαρρύνει ακόμη υψηλότερες τιμές καταναλωτή. Οι αγορές στοιχηματίζουν ότι είναι θέμα χρόνου να αναγκαστεί η Fed να σταματήσει τις αυξήσεις των επιτοκίων και να επαναφέρει την ποσοτική χαλάρωση. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου του αμερικανικού ομολόγου μειώθηκε από 4,4% σε 3,63%, ενώ η αύξηση του ΔΤΚ επιβραδύνθηκε στο 7,7% τον Οκτώβριο.
Οι αυξήσεις των τιμών των εμπορευμάτων και της ενέργειας που προκαλούνται από κυρώσεις έχουν κρύψει μια ευρύτερη τάση που αναδύεται από το τέλος των σαράντα χρόνων της χρηματιστικοποίησης των μεγάλων δυτικών οικονομιών - το τέλος μιας παρατεταμένης φούσκας των πάντων. Τα δυσεπίλυτα κρατικά ελλείμματα οδηγούν την υποτίμηση των νομισμάτων σε σχέση με τις αξίες των εμπορευμάτων. Ένας νέος οικονομικός ψυχρός πόλεμος μεταξύ των ηγεμονών υπονομεύει τη λογική των αλυσίδων εφοδιασμού σε πολλαπλές δικαιοδοσίες. Η διαχείριση του αποθέματος σε χρόνο ακριβώς έχει γίνει πιο επικίνδυνη. Και ενώ οι δυσκολίες της εφοδιαστικής αλυσίδας μειώθηκαν πρόσφατα, οι εμπορικές προοπτικές έχουν επιδεινωθεί, η μεταρρύθμιση της εφοδιαστικής αλυσίδας βρίσκεται στο προσκήνιο και η πίστωση των εμπορικών τραπεζών έχει καθυστερήσει πολύ τη 10ετή κυκλική της ύφεση.
Διαχείριση ρευστοποίησης δολαρίου
Υποθέτοντας ότι οι ξένοι ενεργούν ως οριστικοί πωλητές σε καθαρή βάση και όχι απλώς ως αντιστάθμιση υφιστάμενων θέσεων, οι αγοραστές θα είναι είτε η Fed στην περίπτωση επίσημων ιδρυμάτων που πωλούν, είτε οι εμπορικές τράπεζες.
Όταν η Fed αγοράζει δολάρια, μειώνει την πλευρά του παθητικού του ισολογισμού της ή ανακατανέμει τα επαναπατρισμένα δολάρια αγοράζοντας περιουσιακά στοιχεία. Και δεδομένου ότι εξετάζουμε το ενδεχόμενο καθαρών πωλήσεων από ξένους, αυτά τα περιουσιακά στοιχεία θα είναι περιουσιακά στοιχεία σε δολάρια στην εγχώρια οικονομία των ΗΠΑ. Το αν η Fed θα μειώσει τον ισολογισμό της ή θα αγοράσει εγχώρια περιουσιακά στοιχεία είναι θέμα οικονομικής και νομισματικής πολιτικής.
Οι εμπορικές τράπεζες θα ενεργούν κατά κύριο λόγο για τους εγχώριους αγοραστές των ΗΠΑ, οπότε δεν υπάρχει μείωση των συνολικών υποχρεώσεών τους από καταθέσεις, επειδή απλώς αλλάζει η ιδιοκτησία των καταθέσεων. Ωστόσο, εάν δεν ενεργούν για τους εγχώριους αγοραστές αλλά για τους εαυτούς τους και οι καταθέσεις αποσύρονται, τότε πρέπει να μειώσουν τα περιουσιακά στοιχεία του ισολογισμού τους ώστε να ταιριάζουν. Μπορούν να το κάνουν αυτό πουλώντας χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία εάν τα έχουν στον ισολογισμό τους ή ζητώντας δάνεια. Ωστόσο, γνωρίζουμε από τα στοιχεία TIC του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ ότι οι εμπορικές τράπεζες έχουν περιορισμένη έκθεση σε δάνεια σε ξένο νόμισμα (δηλαδή τα περιουσιακά στοιχεία του ισολογισμού —τον Ιούνιο ήταν 687 δισεκατομμύρια δολάρια [iv] ) και με τα άλλα νομίσματα να είναι αδύναμα είναι απίθανο να μην έχουν αντισταθμιστεί. ισολογισμός υποχρεώσεις χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων σε ξένο νόμισμα σε οποιαδήποτε ποσότητα.Ως εκ τούτου, το μεγαλύτερο μέρος της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα είναι εκτός ισολογισμού και ως εκ τούτου η επίδραση στην εκκρεμή πίστωση των εμπορικών τραπεζών θα είναι περιορισμένη.
Ως εκ τούτου, φαίνεται ότι είναι ένα πρόβλημα κυρίως για τη Fed, και ο αντίκτυπος στο δολάριο των ξένων πωλήσεων θα μειωθεί μόνο μέσω της επέκτασης του ισολογισμού της Fed. Το παρακάτω διάγραμμα δίνει μια ιδέα για το ποιες είναι οι πιθανές επιπτώσεις.
Διαπιστώσαμε ότι οι εμπορικές τράπεζες δεν θα αγοράζουν δολάρια από ξένους σε επαρκείς ποσότητες ώστε να επηρεάσουν ουσιαστικά τους ισολογισμούς τους. Αντίθετα, εάν οι ξένοι αποφασίσουν ότι ο κόσμος απομακρύνεται από το δολάριο, ο ισολογισμός της Fed που βρίσκεται επί του παρόντος στα 8,6 τρισεκατομμύρια δολάρια θα εκτεθεί σε ένα συρρικνούμενο βουνό ξένου δολαρίου έως και 30 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Υπάρχει ένας παράγοντας μόχλευσης σε αυτό που θα μπορούσε να είναι ουσιαστικός.
Ένα επιπλέον πρόβλημα για τις νομισματικές αρχές είναι ότι αναμένουν όλο και περισσότερο ύφεση, παρόλο που φαίνεται να αργεί να φτάσει. Η ύφεση είναι μια συρρίκνωση της πίστωσης των εμπορικών τραπεζών, έναντι της οποίας η Fed θα περίμενε να αντισταθμίσει με το συνδυασμό διεύρυνσης του ισολογισμού της και αύξησης του δημοσιονομικού ελλείμματος από την κυβέρνηση. Με άλλα λόγια, μετά από πενήντα ένα χρόνια που το δολάριο είναι εντελώς νόμιμο, και βλέπει τη ζήτηση με βάση ότι είναι το μόνο αποθεματικό νόμισμα, στο τέλος αυτής της περιόδου σε μια εποχή που η οικονομία των ΗΠΑ εισέρχεται σε ύφεση είναι η ο χειρότερος δυνατός συνδυασμός γεγονότων.
Αυτός είναι ίσως ο πιο επιτακτικός λόγος για την κυβέρνηση των ΗΠΑ να επιδιώξει να αποκλιμακώσει τις εντάσεις σχετικά με την Ουκρανία και να καταργήσει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Θα έπρεπε ή θα έπρεπε να είχε στο μυαλό του ο William Burns της CIA όταν συνάντησε τον αντίπαλό του Ρώσο αριθμό στην Άγκυρα πριν από ένα δεκαπενθήμερο.
