Σύμφωνα με τον capital.gr,είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς κλάδο που να χτυπήθηκε πιο σκληρά από την πανδημία από τις αερομεταφορές. Οι ζημίες αναμένεται να φτάσουν τα 201 δισεκατομμύρια δολάρια την περίοδο 2020-2022, διαγράφοντας σχεδόν εννέα έτη κερδών. Δεκάδες μεταφορείς έχουν αποχωρήσει από την αγορά, ενώ εκατομμύρια θέσεις εργασίας δεν υπάρχουν πια. Αυτό, ωστόσο, δεν ήταν αρκετό για να εμποδίσει ορισμένους επιχειρηματίες να δημιουργήσουν νέες αεροπορικές εταιρείες σε Ασία, Ευρώπη και ΗΠΑ.
Στο Χονγκ Κονγκ, ο μεγιστάνας των ακινήτων, Bill Wong, ιδρύει νέο αερομεταφορέα, ελπίζοντας να αντιμετωπίσει τη "ναυαρχίδα" Cathay Pacific, η οποία παγιδεύτηκε στις πολιτικές συνέπειες της εξέγερσης κατά της Κίνας το 2019, προ πανδημίας. Στην Ινδία, μια από τις πιο σκληρές αεροπορικές αγορές στον κόσμο, ο δισεκατομμυριούχος επενδυτής Rakesh Jhunjhunwala αιμοδοτεί με χρήμα τη νεοσύστατη Akasa Air. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, πρώην στέλεχος της J.P. Morgan ιδρύει αεροπορική εταιρεία ονόματι Flypop, σε μια προσπάθεια να συνδέσει απευθείας το Λονδίνο με δευτερεύουσες πόλεις της Ινδίας. Στις ΗΠΑ, ο David Neeleman, ιδρυτής παλαιότερα των JetBlue, Azul Brazilian και της καναδικής WestJet, βρέθηκε ξανά στους αιθέρες τον Μάιο με την Breeze Air, με έδρα τη Γιούτα, η οποία παρέχει απευθείας δρομολόγια μεταξύ μικρότερων αμερικανικών πόλεων.
Η αισιοδοξία πηγάζει από τη μερική αναβίωση της ταξιδιωτικής ζήτησης, καθώς οι εμβολιασμοί έχουν ενθαρρύνει τις χώρες να ανοίξουν τα σύνορά τους. Ταυτόχρονα, η εξαφάνιση πολλών αερομεταφορέων λόγω Covid επέτρεψε σε νεότερες αεροπορικές να "παραλάβουν" απολυμένους πιλότους, πληρώματα καμπίνας και προσωπικό εδάφους με μειωμένους μισθούς. Οι δε τιμές για μεταχειρισμένα αεροπλάνα είναι ιδιαίτερα ελκυστικές.
Πολλοί νέοι αερομεταφορείς εστιάζουν στο μοντέλο χαμηλού κόστους, με σχέδια αξιοποίησης του τουρισμού. Αν και οι εταιρείες ήταν παραδοσιακά πρόθυμες να πληρώνουν αδρά για επαγγελματικά ταξίδια στελεχών τους, ο χρόνος αναβίωσης αυτής της μορφής ταξιδίων παραμένει αβέβαιος, τώρα που πολλοί εργοδότες γνωρίζουν τις φθηνές βιντεοκλήσεις μέσω Zoom.
Γοητεία
"Η ιστορία μάς έχει δείξει ότι καθώς ξεπερνούμε διάφορες κρίσεις –είτε είναι η 11η Σεπτεμβρίου, η παγκόσμια οικονομική κρίση είτε ο Covid– οι επιχειρήσεις που ανακάμπτουν και αναπτύσσονται πιο γρήγορα είναι οι εταιρείες χαμηλού κόστους", λέει ο Tim Jordan, πρώην στέλεχος των Virgin Blue και Cebu Pacific, ιδρυτής της Bonza, αυστραλιανής αεροπορικής που στοχεύει να ξεκινήσει τις πτήσεις το β’ τρίμηνο του 2022.
Ο Nino Singh Judge, ιδρυτής της βρετανικής Flypop, συμφωνεί. "Οι αεροπορικές παλαιού τύπου θα υποφέρουν, καθώς βασίζονται στην business class και στην α’ θέση για να επιδοτούν την οικονομική", λέει. Η Flypop, η οποία θα επικεντρωθεί στη λεγόμενη αγορά επισκεπτών-φίλων και συγγενών με ένα μοντέλο χαμηλού κόστους-μεγάλων αποστάσεων, υποστηρίζεται από ιδιωτικά κεφάλαια και κρατικά funds της Βρετανίας.
Ωστόσο, ο κλάδος είναι διαβόητα "σκληρός", ακόμη και για πολύ λιτούς αερομεταφορείς, με πολύ μικρά περιθώρια κέρδους και κολοσσιαίες απώλειες για πολλούς. Ο Warren Buffett αποχώρησε από όλες τις θέσεις του στον κλάδο για δεύτερη φορά πέρυσι.
Αυτό δεν πτοεί τους νεοεισερχόμενους. Έρευνα της βρετανικής IBA Consultants έδειξε ότι, από την έναρξη της θερινής περιόδου του 2021, περίπου 132 επίδοξες αεροπορικές εταιρείες σχεδίαζαν να ξεκινήσουν πτήσεις φέτος, με τις περισσότερες να επιδιώκουν να αναβιώσουν τα δρομολόγια που έμειναν κενά λόγω περικοπών πτήσεων ή κατάρρευσης παλαιών αεροπορικών.
Συγκριτικά, 100 νέες εταιρείες σχεδιάζονταν ετησίως πριν από την πανδημία – από τις οποίες μόνο το 20% κατάφερνε τελικώς να πετάξει. Οι μισές χρεοκοπούσαν μέσα στους πρώτους 24 μήνες λειτουργίας.
"Ο κλάδος των αερομεταφορών έχει μια περίεργη γοητεία που μπορεί να ξεγελάσει και τους πλέον δαιμόνιους επιχειρηματίες ώστε να πιστέψουν ότι μπορούν πετύχουν", λέει ο Shukor Yusof, ιδρυτής της Endau Analytics. Τα εμπόδια εισόδου είναι πάντως, επί του παρόντος, πολύ χαμηλά, με αεροσκάφη σε τιμές-δώρο και μισθώσεις σε κλάσμα των προ πανδημίας τιμών.
Η διαθεσιμότητα μεταχειρισμένων αεροσκαφών στενής ατράκτου –Boeing 737 και Airbus A320– έχει υπερδιπλασιαστεί από την έναρξη της πανδημίας. Τα τέλη μίσθωσης έχουν μειωθεί έως και 40%, ενώ γίνονται προσφορές που επιτρέπουν στις αεροπορικές να πληρώνουν μόνο για τον χρόνο που ένα αεροπλάνο βρίσκεται σε χρήση.
Πλεόνασμα δυναμικού
Η τρέχουσα άφθονη προσφορά ειδικευμένου εργατικού δυναμικού αποτελεί επίσης λόγο ενθουσιασμού. Ο Covid μπορεί να εξαλείψει έως και 2,3 εκατ. υπάρχουσες θέσεις εργασίας που σχετίζονται άμεσα με αεροπορικές εταιρείες, αεροδρόμια, κατασκευαστές και διαχείριση εναέριας κυκλοφορίας, ενώ συνολικά 44,6 εκατομμύρια θέσεις εργασίας που συνδέονται έμμεσα με τις αερομεταφορές κινδυνεύουν επίσης.
Οι νεοσύστατες εταιρείες έχουν την πολυτέλεια κόστους εργασίας από μηδενική βάση, σε μια πανδημικά "πειθαρχημένη" αγορά μισθών. Η διατήρηση, ωστόσο, υψηλά ειδικευμένων πιλότων, ελεγκτών κυκλοφορίας και μηχανικών αποδεικνύεται ήδη πρόκληση, καθώς το εργατικό δυναμικό αρχίζει να επιστρέφει σε παλαιού τύπου μεταφορείς με υψηλότερους μισθούς.
Στην Ιταλία, η Italia Trasporto Aereo, κρατικός διάδοχος της χρεοκοπημένης Alitalia, άρχισε πτήσεις τον Οκτώβριο, παρόλο που αναγνωρίζει ότι η επιβίωσή της θα είναι δύσκολη χωρίς χρηματοδότηση από έτερη μεγάλη αεροπορική εταιρεία. Η Cyrus Capital στοχεύει να αναστήσει τη βρετανική Flybe, αφού αγόρασε το εμπορικό της σήμα, ενώ μια ομάδα επενδυτών στην Ινδία προσπαθεί να αναβιώσει την Jet Airways India, η οποία κατέρρευσε κάτω από ένα "βουνό" χρέους το 2019.
Η δε Tata Sons, ο μεγαλύτερος όμιλος ετερογενών δραστηριοτήτων της Ινδίας, αγοράζει τον καταχρεωμένο εθνικό αερομεταφορέα Air India, προσθέτοντας ένα τρίτο εμπορικό σήμα στις υπάρχουσες κοινοπραξίες της με τη Singapore Airlines και την AirAsia.
Ποιος είπε, άλλωστε, ότι ακόμη και ο Warren Buffett δεν κάνει λάθη;
