Από την αρχή της πανδημίας, οι επιχειρήσεις ενισχύθηκαν με τεράστια ποσά, μέσω της οικονομικής υποστήριξης των κυβερνήσεων, ώστε να ξεπεράσουν το σκόπελο της πανδημίας - Ο σταδιακός «απογαλακτισμός», όμως, μπορεί να τις οδηγήσει σε δεινό σημείο και να προκαλέσει ντόμινο κατάρρευσης.
Όταν οι επικεφαλής της ΕΕ ολοκλήρωσαν την 20ωρη συνεδρία τους για την θέσπιση του Ταμείου Οικονομικής Ανάκαμψης τον περασμένο Δεκέμβριο, δεν πήγαν κατευθείαν για ύπνο. Υπήρχε ακόμη άλλο ένα θέμα το οποίο έπρεπε να συζητήσουν: πως θα αντιμετωπίσουν τη ζημιά στην οικονομία.
Οι επικεφαλής συνομίλησαν με τους οικονομικούς ρυθμιστές και συνεδρίασαν για το πως θα μπορέσει να αποφευχθεί μια νέα κρίση στην Ευρωζώνη η οποία ελοχεύει μετά την πανδημία.
Για πάνω από περίπου 90 λεπτά, οι ηγέτες συνομιλούσαν με την πρόεδρο της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ για το τί μπορεί να συμβεί όταν τα προγράμματα υποστήριξης των επιχειρήσεων αρθούν. Όλοι ανησυχούσαν για μια πιθανή κατάρρευση σε στυλ ντόμινο και επιχειρηματικές χρεοκοπίες που θα έπλητταν τον τραπεζικό τομέα και θα υπέσκαπταν την οικονομική ανάκαμψη.
Όπως φαίνεται, η παρούσα προσπάθεια του εμβολιασμού των Ευρωπαίων θα αποτελεί για καιρό το κύριο μέλημα των Ευρωπαίων ηγετών. Παρόλα αυτά, μείζονος σημασίας είναι και η πορεία της οικονομίας καθώς θα απαιτηθεί να τεθεί επί τάπητος ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα ανάκαμψης μετά την άρση των υποστηρικτικών μέτρων.
Από την απαρχή της πανδημίας, οι εταιρείες ενισχύθηκαν με τεράστια ποσά, κάτι το οποίο έγινε δυνατό μέσω της οικονομικής υποστήριξης των κυβερνήσεων, έτσι ώστε να επιβιώσουν της πανδημίας. Ο σταδιακός “απογαλακτισμός” μπορεί να φέρει τις επιχειρήσεις αυτές σε δεινό σημείο και να οδηγήσει σε ντόμινο κατάρρευσης.
Το πρώτο βήμα σημαίνει η μεταλλαγή σε μία πιο στοχευμένη μορφή υποστήριξης. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να πάρουν σκληρές αποφάσεις: ποιές επιχειρήσεις θα επιβιώσουν και ποιές όχι. Η ισπανική κυβέρνηση από την πλευρά της πρόσφατα έδωσε το πράσινο φως για ένα σχέδιο 11 δισ ευρώ το οποίο θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις για την αποπληρωμή των κορονοχρεών τους. Παραδόξως πως, ο αριθμός των χρεοκοπιών στην ΕΕ μειώθηκε πέρυσι σε σχέση με το 2019, λόγω της απαλλαγής από την αποπληρωμή χρεών και την παροδική χαλάρωση των κανόνων για χρεοκοπία. Κατά το τρίτο τρίμηνο του 2020, 587 δισεκατομμύρια ευρώ δανείων έλαβαν τέτοιες επεκτάσεις, εκ των οποίων το 60% ήταν εταιρικές υποχρεώσεις.
Όσο οι κανόνες της ΕΕ παραμένουν χαλαροί και οι κυβερνήσεις έχουν όπλα προς υποστήριξη των επιχειρήσεων, οι πλουσιότερες χώρες θα μπορούν να επεκτείνουν τα προγράμματα αυτά. Η Γερμανία, για παράδειγμα μπορεί να αποφασίσει περαιτέρω προγράμματα υποστήριξης των εταιρειών της, ενώ η Γαλλία έχει ήδη ανακοινώσει πρόγραμμα υποστήριξης.
Τα τρία δεδομένα
Τα υπουργεία Οικονομικών θα βασιστούν σε τρία δεδομένα, σύμφωνα με τον Ιρλανδό υπουργό Πασκάλ Ντόνοχο. Το πρώτο είναι η επίδραση της πανδημίας στον τομέα της εργασίας σε όλες τις χώρες. Η βιομηχανία του τουρισμού έχει δεχθεί ιδιαίτερο πλήγμα, ιδιαίτερα σε χώρες στον ευρωπαϊκό νότο όπου αποτελεί και το κύριο εξαγώγιμο προϊόν. Εάν οι κυβερνήσεις υποστηρίξουν τον τομέα αυτό, για παράδειγμα, θα βοηθήσουν και τον τομέα εργασίας.
Οι κυβερνήσεις επίσης θα πρέπει να μελετήσουν νέους μεσοπρόθεσμους υγειονομικούς στόχους. Αν και μερικοί τομείς της οικονομίας ξεκινούν να “παίρνουν μπρος” και θα συνεχίσουν να “ανοίγουν” όσο περισσότερα εμβόλια γίνονται, άλλοι τομείς μπορεί να υποπέσουν σε πιο μακροπρόθεσμη ύφεση λόγω απαγορεύσεων, ιδιαίτερα τομείς που οδηγούν σε συγκεντρώσεις πολλών ανθρώπων.
Το τρίτο μέλημα θα αποτελέσει και το χρηματοπιστωτικό στρες σε συγκεκριμένους τομείς. Μερικές επιχειρήσεις έχουν περισσότερα προβλήματα από άλλες και η διοχέτευση βοήθειας προς αυτές θα προλάβει οποιαδήποτε δημιουργία “κόκκινων δανείων” η οποία θα χειροτέρευε με τη σειρά της τον τραπεζικό τομέα. «Τα υποστηρικτικά μας μέτρα είναι τόσο ευρεία που παίζουν τεράστιο ρόλο στην αντιμετώπιση οποιονδήποτε ρίσκων του χρηματοπιστωτικού τομέα», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Ντόνοχο.
