Νομοσχέδιο - σκούπα µε σωρεία διατάξεων ετοιµάζει το υπουργείο Εργασίας. Το νοµοσχέδιο που προωθεί ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Γιάννης Βρούτσης, δεν αποκλείεται να κατατεθεί σε δηµόσια διαβούλευση ακόµη και εντός της εβδοµάδας, προκειµένου στη συνέχεια να προωθηθεί προς ψήφιση στη Βουλή. Το «Εθνος της Κυριακής» αποκαλύπτει τρεις διατάξεις τού υπό τελική διαµόρφωση νοµοσχεδίου που αφορούν το καθεστώς που διέπει τις προσωρινές συντάξεις αλλά και τη δυνατότητα προκαταβολής του δικαιούµενου εφάπαξ.
Σύµφωνα µε πληροφορίες, στο επίµαχο νοµοσχέδιο θα συµπεριλαµβάνονται οι εξής ρυθµίσεις:
1) Τροποποιείται αναδροµικά, από την ηµεροµηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης και από τον Μάιο του 2016 και µετά, ο υπολογισµός του ποσού της προσωρινής σύνταξης για όσους δικαιούχους του ιδιωτικού τοµέα εισπράττουν ήδη προσωρινή µε το καθεστώς του 2016. Σήµερα υπάρχουν δύο ταχύτητες στους περίπου 37.000 συνταξιούχους που εισπράττουν προσωρινή σύνταξη. Ενα τµήµα εξ αυτών έχει καταθέσει την αίτηση συνταξιοδότησης µε τον χειρόγραφο τρόπο από τον Μάιο του 2016 και µετά και εισπράττει ως προσωρινή το 50% του µέσου όρου των µηνιαίων αποδοχών τους 12 µήνες ασφάλισης που προηγούνται της υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης.
Με τη νέα διάταξη το εν λόγω ποσοστό αυξάνεται γι’ αυτούς τους συνταξιούχους σε 80% αναδροµικά από την ηµεροµηνία της αίτησης συνταξιοδότησης, ενώ η βάση υπολογισµού παραµένει ίδια. Σύµφωνα µε τις ίδιες πληροφορίες, τα αναδροµικά ποσά που θα προκύψουν από τη διαφορά θα καταβληθούν αυτόµατα από τον ΕΦΚΑ στους δικαιούχους χωρίς αίτηση.
Υπενθυµίζεται πως από τον Νοέµβριο του 2017 και µετά όσοι υποβάλλουν ηλεκτρονικά αίτηση συνταξιοδότησης δικαιούνται το 80% του ποσού της οριστικής σύνταξης, όπως αυτό προκύπτει από τις διατάξεις του νόµου Κατρούγκαλου. Γι’ αυτούς δεν αλλάζει κάτι. Σύµφωνα µε τη νέα ρύθµιση που προωθείται, το ποσοστό ευθυγραµµίζεται στις δύο κατηγορίες συνταξιούχων αναδροµικά από την ηµεροµηνία της αίτησής τους και εφόσον αυτή είναι µετά τον Μάιο του 2016, ωστόσο η βάση υπολογισµού παραµένει διαφορετική. Ανοιχτό παραµένει το αν θα τροποποιηθεί το πλαφόν που ισχύει στις χειρόγραφες προσωρινές συντάξεις και κυµαίνεται σήµερα από µία έως δύο εθνικές συντάξεις, δηλαδή από 384€ έως 768€.
2) Αίρεται η απαγόρευση που υπάρχει σήµερα και µπλοκάρει τη χορήγηση προσωρινής σύνταξης στους απασχολούµενους συνταξιούχους. Πλέον θα δίνεται το δικαίωµα και στους συνταξιούχους που εργάζονται να υποβάλλουν αίτηση για να µπορούν να λάβουν και αυτοί προσωρινή σύνταξη. Πιθανότατα η προσωρινή θα χορηγείται µε την αντίστοιχη µείωση που προβλέπεται και για την οριστική, ενώ για την καταβολή της θα απαιτείται ηλεκτρονική αίτηση από τον εργαζόµενο συνταξιούχο.
3) Προβλέπεται η δυνατότητα να χορηγείται πλέον προκαταβολή του εφάπαξ βοηθήµατος αµέσως µετά την έκδοση της απόφασης για τη χορήγηση της κύριας σύνταξης στους άµεσα ασφαλισµένους. Σύµφωνα µε την προωθούµενη διάταξη, βασικές προϋποθέσεις για τη χορήγηση της προκαταβολής του εφάπαξ θα είναι αφενός η έκδοση της απόφασης της κύριας σύνταξης και αφετέρου η 20ετής ασφάλιση στον ίδιο φορέα Πρόνοιας.
Προαπαιτούµενο θα είναι επίσης να έχουν παρέλθει τρεις µήνες από την υποβολή της αίτησης, ώστε αυτή να θεωρείται ληξιπρόθεσµη. Στόχος είναι να λάβουν οι ασφαλισµένοι το βοήθηµα που δικαιούνται και να µειωθεί ο όγκος των ληξιπροθέσµων που εκ κρεµούν στο πρ. ΕΤΕΑΕΠ, κυρίως σε συγκεκριµένους κλάδους όπου παρατηρείται διαχρονικά «έµφραγµα» λόγω και εγγενών προβληµάτων. Το ποσό της προκαταβολής αναµένεται να προσδιορίζεται µε εξουσιοδοτική υπουργική απόφαση και να είναι σταθερού ποσού ανά πρώην Ταµείο.
Το επικρατέστερο σενάριο είναι το σταθερό ποσό της προκαταβολής να σχετίζεται µε το µέσο ποσό του εφάπαξ βοηθήµατος που αντιστοιχεί σε κάθε πρώην κλάδο (π.χ. το 50% του µέσου ποσού). Με το ίδιο νοµοσχέδιο, που στοχεύει µεταξύ άλλων και στη µείωση του όγκου των ληξιπροθέσµων, αναµένεται να ξεµπλοκάρει και η καταβολή των περίπου 45.000 ληξιπρόθεσµων αιτήσεων για έξοδα κηδείας. Η φόρµουλα που προωθείται είναι η καταβολή 800 ευρώ σε όλους όσοι έχουν προσκοµίσει το τιµολόγιο της τελετής, χωρίς να απαιτείται πλέον η προσκόµιση λοιπών παραστατικών και αποδείξεων δαπάνης, καθώς πολλοί εκκρεµείς φάκελοι είναι ελλιπείς. Στόχος είναι να εξοφληθούν όλες οι ληξιπρόθεσµες αιτήσεις έως το τέλος του χρόνου.
Στο µεταξύ, µετά την καταβολή των αναδροµικών οκτώ µηνών στις επικουρικές συντάξεις που έχει προγραµµατιστεί για τις 9 Ιουλίου, αποµένουν τρία βασικά βήµατα, που παραπέµπονται για το φθινόπωρο, προκειµένου να ολοκληρωθεί στην πράξη µέχρι το τέλος του έτους η ασφαλιστική µεταρρύθµιση που ψηφίστηκε τον περασµένο Φεβρουάριο:
- Νέο ποσοστό µείωσης της οριστικής σύνταξης στο 30% για τους εργαζόµενους συνταξιούχους. Οι εργαζόµενοι συνταξιούχοι που έχουν περικοπή 60% τους τελευταίους µήνες δικαιούνται αναδροµική επιστροφή της διαφοράς από τον περασµένο Μάρτιο. Το νέο καθεστώς ισχύει οριζόντια και προβλέπει µείωση της σύνταξης, κύριας και επικουρικής, κατά 30% -αντί 60%- για όλο το χρονικό διάστηµα για το οποίο προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης. Οι συνταξιούχοι που είχαν αναλάβει εργασία πριν από την έναρξη ισχύος του νόµου Κατρούγκαλου και εξαιρούνται από το «ψαλίδι» του 60% υπαγόµενοι στο προγενέστερο καθεστώς, το διατηρούν έως την 1η Μαρτίου 2022.
- Εφαρµογή νέων συντελεστών αναπλήρωσης στις κύριες συντάξεις για όσους έχουν αποχωρήσει µε περισσότερα από 30 έτη ασφάλισης. Η µεγάλη πλειονότητα των παλαιών συνταξιούχων (πριν από 13 Μαΐου 2016), περίπου 600.000, θα έχουν µόνο λογιστική επίπτωση στην προσωπική τους διαφορά, ενώ αυξήσεις στο καθαρό ποσό πρέπει να δουν:
- - Παλαιοί συνταξιούχοι (πριν από τις 12 Μαΐου 2016) µε µικρή θετική προσωπική διαφορά ή µε αρνητική προσωπική διαφορά. Η αναπροσαρµογή της σύνταξής τους θα γίνει σε πέντε ετήσιες δόσεις έως το 2024. Για παράδειγµα, αν η συνολική αύξηση είναι 50 ευρώ, η αύξηση για το 2020 θα είναι 10 ευρώ.
- -Νέοι συνταξιούχοι (από 13 Μαΐου 2016 και µετά) χωρίς προσωπική διαφορά. ∆ικαιώνονται άµεση αύξηση εφάπαξ στην καταβαλλόµενη σύνταξη.
- Αναδροµικά κύριων συντάξεων καθώς η εφαρµογή των νέων συντελεστών αναπλήρωσης «µετράει» από 1ης Οκτωβρίου 2019. Για παράδειγµα, αν η αύξηση παλαιού συνταξιούχου για το 2020 είναι 20 ευρώ (συνολική αύξηση 100 ευρώ), τα αναδροµικά θα είναι 240 ευρώ. Αν η συνολική αύξηση νέου συνταξιούχου είναι 100 ευρώ, τα αναδροµικά θα είναι 1.200 ευρώ.
Πονοκέφαλο, ωστόσο, προκαλεί η δύσκολη εξίσωση των ελλειµµάτων που έκαναν την επανεµφάνισή τους στα Ταµεία και της σηµαντικής υστέρησης εσόδων λόγω της πανδηµίας του κορονοϊού, δεδοµένων και των αυξηµένων αναγκών που καλείται να εξυπηρετήσει το σύστηµα. Ενδεικτικό της κατάστασης είναι πως το ∆Σ του ΕΦΚΑ ενέκρινε πριν από λίγα 24ωρα εισήγηση για τµηµατική ρευστοποίηση περιουσίας του πρ. ΕΤΕΑΕΠ, συνολικού ύψους 286 εκατοµµυρίων ευρώ, από τη συµµετοχή του κλάδου επικουρικής ασφάλισης στο Κοινό Κεφάλαιο που διαχειρίζεται η Τράπεζα της Ελλάδος.
Η ρευστοποίηση των µεριδίων θα γίνει σε τρεις φάσεις -90 εκατοµµύρια στις 20 Ιουλίου, 130 εκατοµµύρια στις 18 Αυγούστου και 66 εκατοµµύρια στις 18 Σεπτεµβρίου- και κρίνεται αναγκαία από τις υπηρεσίες προκειµένου να καταβληθούν έως το τέλος του έτους οι αυξηµένες επικουρικές συντάξεις (πληρώθηκαν πρώτη φορά 2 Ιουνίου και το επιπλέον κόστος είναι 27,1 εκατ. ανά µήνα), τα αναδροµικά οκτώ µηνών από τις αυξήσεις των επικουρικών (πληρώνονται 9 Ιουλίου) αλλά και οι επικουρικές που δεν είχαν καταβληθεί στους δικαιούχους του ΛΕΠΕΤΕ το 2018 (55 εκατ. ευρώ).
Ο προϋπολογισµός του πρ. ΕΤΕΑΕΠ περνάει από πλεόνασµα σε έλλειµµα, ενώ και στον κλάδο κύριας σύνταξης του ΕΦΚΑ το ταµειακό έλλειµµα διαµορφώνεται στα 550 εκατ. στο 5µηνο.
Η υστέρηση εσόδων φτάνει την ίδια περίοδο στο 7,3% και στα 600 εκατ. σε σύγκριση µε το 2019. Τα έσοδα από τον κύριο αιµοδότη του Ασφαλιστικού (εκτός από τον κρατικό προϋπολογισµό), δηλαδή από τη µισθωτή απασχόληση, βαίνουν διαρκώς µειούµενα. Τον Μάρτιο η υποχώρηση έφτασε στο 13,58% και τον Απρίλιο στο 23%, ενώ τον Μάιο εκτοξεύθηκε στο 37,53% καθώς εισπράχθηκαν 353 εκατ. λιγότερα από πέρυσι. Υπενθυµίζεται πως έχει παραταθεί µέχρι Σεπτέµβριο, Οκτώβριο και Νοέµβριο η αποπληρωµή εισφορών Φεβρουαρίου, Μαρτίου και Απριλίου, για το διάστηµα έως την απαγόρευση λειτουργίας των επιχειρήσεων ή έως την αναστολή συµβάσεων εργασίας, οφειλές που αναµένεται να ενταχθούν σε τουλάχιστον 12 δόσεις.
Ο υπουργός Εργασίας, πάντως, ερωτηθείς σχετικά στη Βουλή εµφανίστηκε καθησυχαστικός, εκτιµώντας µεν πως η υστέρηση εσόδων θα µεγαλώσει, τονίζοντας όµως πως ο κρατικός προϋπολογισµός θα καλύψει τις όποιες ενδεχόµενες ανάγκες του Ασφαλιστικού. «Οπως γινόταν στο παρελθόν, θα γίνει και στο µέλλον. Ο κρατικός προϋπολογισµός θα ενισχύσει το Ασφαλιστικό µας, εάν και εφόσον χρειαστεί» υπογράµµισε.
Τις ισορροπίες καθιστά δυσκολότερες η επικείµενη απόφαση του ΣτΕ για τα παλαιά αναδροµικά των συνταξιούχων, που αναµένεται να δηµοσιευτεί άµεσα. Σύµφωνα µε τους διαδίκους, θεωρείται δεδοµένο το θέµα της αντισυνταγµατικότητας των περικοπών για το περίφηµο 11µηνο Ιούλιος 2015 – Μάιος 2016, γεγονός που βάζει στο «κάδρο» των επιστροφών αναδροµικά ποσά ύψους 3,98 δισ. ευρώ για 2,5 εκατοµµύρια συνταξιούχους.
