Η απόφαση δικαστηρίου του Νιου Τζέρσεϊ για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό μεταξύ της Novartis και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ προκάλεσε αναζωπύρωση της πολιτικής διαμάχης κυβέρνησης-αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Το δικαστήριο επέβαλε στην πολυεθνική πρόστιμο 345 εκατομμυρίων δολαρίων για αθέμιτες πρακτικές στην Ελλάδα, τη Νότια Κορέα και το Βιετνάμ.
Τα 310 εκατομμύρια αφορούν τις πρακτικές της εταιρίας στην Ελλάδα. Η απόφαση στηρίζεται στο Foreign Corrupt Practices Act (Πράξη για Πρακτικές Διαφθοράς στο Εξωτερικό).
Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ διασταύρωσαν τα ξίφη τους, δίνοντας τελείως διαφορετικές ερμηνείες της απόφασης.
Η μια πλευρά στέκεται στο ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένα ονόματα Ελλήνων.
Η δήλωση Πέτσα
Σχολιάζοντας την απόφαση, ο Στέλιος Πέτσας δήλωσε:
«Η απόφαση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς των Η.Π.Α. για την Novartis αναδεικνύει δύο στοιχεία:
Πρώτον, γκρεμίζει τη σκευωρία που έστησε ο ΣΥΡΙΖΑ σε βάρος πολιτικών του αντιπάλων και αφήνει εκτεθειμένη την ηγεσία του.
Δεύτερον, δικαιώνει πλήρως τις θέσεις που από την αρχή διατύπωνε, τόσο ως αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, όσο και ως Πρωθυπουργός, ο Κυριάκος Μητσοτάκης.»
Συνεχίζοντας, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ανέφερε τι είχε δηλώσει ο πρωθυπουργός:
«-Στις 22 Φεβρουαρίου 2018 στη Βουλή:
“Σκάνδαλο Novartis υπάρχει. Δεν το ανακάλυψαν όμως τα “λαγωνικά” της Κυβέρνησης, αλλά οι αμερικανικές Αρχές, η αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και το FBI. Είναι παγκόσμιο σκάνδαλο και ερευνάται σε περισσότερες από 15 χώρες - και στην Ελλάδα. Παντού, σε όλες τις χώρες η Δικαιοσύνη ανιχνεύει τις περίφημες “αθέμιτες πρακτικές”… Παντού, στο επίκεντρο της έρευνας βρίσκονται οι μέθοδοι προώθησης των φαρμάκων. Παντού, λοιπόν, οι δικαστές και οι διωκτικές αρχές εξετάζουν ένα σκάνδαλο οικονομικό, εντοπίζουν ύποπτους και τιμωρούν ενόχους. Και από την πλευρά τους, όλα τα σοβαρά Κράτη, διαπιστώνοντας τα δικά τους κενά στο κύκλωμα φαρμάκου, σπεύδουν να τα θεραπεύσουν. Απλά, στοχευμένα, έγκυρα και αποτελεσματικά. Εσείς όμως δεν κάνετε αυτό κ. Τσίπρα. Αντί να διασφαλίσετε τα συμφέροντα του Δημοσίου, χρησιμοποιήσατε την υπόθεση για να πλήξετε τους πολιτικούς σας αντιπάλους”.
-Στις 8 Σεπτεμβρίου 2019 στη Δ.Ε.Θ.:
“Για την υπόθεση Novartis έχω τοποθετηθεί. Πατώντας σε ένα πραγματικό σκάνδαλο -δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι υπήρχε σκάνδαλο Novartis, όπως χρηματισμός γιατρών και του συστήματος υγείας- στήθηκε μια πολιτική σκευωρία, την οποία θεωρώ ότι πια έχουν αντιληφθεί όλοι οι Έλληνες πολίτες. Αν υπάρχουν ζητήματα διερεύνησης του πώς στήθηκε αυτή η σκευωρία αυτό πάλι αφορά την Δικαιοσύνη και ενδεχομένως να αφορά τη Βουλή”.»
Ο κ. Πέτσας επισήμανε ακόμα:
«Η ιστορία της Novartis αφήνει έκθετο τον ΣΥΡΙΖΑ και τον κ. Τσίπρα προσωπικά. Όχι μόνο έστησαν μια σκευωρία για να σπιλώσουν πολιτικούς τους αντιπάλους, αλλά δεν έκαναν τίποτα για να αποκαλυφθούν αυτοί που πραγματικά έβλαψαν το Ελληνικό Δημόσιο. Το μόνο που τους ενδιέφερε είναι να στήσουν το “μαγαζί” τους ώστε να ελέγξουν τους “αρμούς” της εξουσίας.
Όσο και να σιωπά ο κ. Τσίπρας, όσοι ευθύνονται για αυτή τη σκευωρία θα αποκαλυφθούν. Παράλληλα, η Δικαιοσύνη οφείλει απερίσπαστη να συνεχίσει τη δουλειά της ώστε αφενός να τιμωρηθούν όσοι ζημίωσαν το Ελληνικό Δημόσιο, και αφετέρου να αποκαταστήσει η Novartis τη ζημία που προκάλεσε στο Δημόσιο και τους πολίτες.»
Η δήλωση καταλήγει ως εξής:
«Για τον σκοπό αυτό, η Κυβέρνηση αναλαμβάνει άμεσα την πρωτοβουλία να διερευνήσει κάθε πρόσφορο τρόπο ώστε να αποζημιωθεί το Ελληνικό Δημόσιο, ενεργοποιώντας τον κρατικό μηχανισμό και το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους.»
Απόφαση-κόλαφος
Εντελώς διαφορετική ήταν η ερμηνεία του Αλέξη Χαρίτση. Μιλώντας στην Αμαλία Κάτζου και το CNN Now, είπε:
«Καμία κίνηση αποπροσανατολισμού εκ μέρους της κυβέρνησης δεν μπορεί να απομακρύνει τη δημόσια συζήτηση από τα πραγματικά γεγονότα και την μόλις χθεσινή απόφαση της αμερικανικής δικαιοσύνης, που δικαιώνει όσους από την πρώτη στιγμή μιλούσαμε για το μέγα σκάνδαλο Novartis. Καταρρέει πλέον το αφήγημα περί σκευωρίας –αντί σκανδάλου- που επιχείρησε να στήσει το παλιό πολιτικό σύστημα της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ».
«Η χθεσινή ‘απόφαση-κόλαφος’ των αμερικανικών αρχών για το σκάνδαλο Novartis αποδεικνύει ότι τα 9/10 όλης της υπόθεσης αφορούν στην Ελλάδα, την περίοδο 2012-2015. Αποκαλύφθηκε ότι η χώρα μας υπήρξε το κέντρο της διαφθοράς με κυβερνητικούς αξιωματούχους να πρωταγωνιστούν. Αυτό είναι το μείζον ζήτημα και όλοι οφείλουν να τοποθετηθούν επί αυτού», επισήμανε και «κάλεσε τους υπεύθυνους να λογοδοτήσουν δημόσια», αναφερόμενος στον τότε πρωθυπουργό Αντ. Σαμαρά, τους πρώην υπουργούς Υγείας κκ Βορίδη, Λοβέρδο και Γεωργιάδη, αλλά και στον ίδιο τον Κ. Μητσοτάκη ο οποίος «έχει τεράστια πολιτική ευθύνη για τη συγκάλυψη του σκανδάλου».
«Από την πρώτη στιγμή που δημοσιοποιήθηκε η υπόθεση της παράνομης υποκλοπής συνομιλιών, κάναμε λόγο για μια χυδαία κίνηση αντιπερισπασμού εκ μέρους της κυβέρνησης Μητσοτάκη –αντιπερισπασμού από τα μείζονα θέματα που απασχολούν τους Έλληνες πολίτες», συνέχισε ο εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ αναφερόμενος, πέρα από το σκάνδαλο Novartis, και «στην υπόθεση της αδιαφανούς και χωρίς κριτήρια χρηματοδότησης μέσων ενημέρωσης με 20 εκατ. ευρώ, από τις εξελίξεις στην προανακριτική και τις αποκαλύψεις για την εμπλοκή του συζύγου της κας Ράικου στο σκάνδαλο Novartis, που ζημίωσε το δημόσιο με 1,7 εκατ. ευρώ, από την μαρτυρία που συνδέει με δωροδοκία τους κκ Σαμαρά και Παπασταύρου».
ΣΥΡΙΖΑ: «Σκάνδαλο στις ΗΠΑ, σκευωρία στην Ελλάδα; Τι αποσιωπά η ΝΔ»
Εν τω μεταξύ, συνολική απάντηση στις αιτιάσεις της ΝΔ για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό της Novartis, επιχειρεί να δώσει ο ΣΥΡΙΖΑ μέσω πηγών του, που κατηγορούν τη ΝΔ ότι «προσπαθεί να αποκρύψει ότι ο συμβιβασμός της Novartis αποτελεί, σύμφωνα με το ίδιο το κείμενο των δικαστικών Αρχών των ΗΠΑ, παραδοχή για επηρεασμό της ελληνικής κυβέρνησης την περίοδο 2012-2015 στις αποφάσεις της για τα φάρμακα της Novartis και προσπαθεί να μιλήσει μόνο για το σκέλος των γιατρών».
Απαντούν στο επιχείρημα της ΝΔ ότι «το κείμενο του συμβιβασμού δεν αναφέρεται ονομαστικά σε πολιτικά πρόσωπα» και υποστηρίζουν ότι «ο συμβιβασμός της Novartis με τις ΗΠΑ, δεν έχει σχέση με το ποιος διέπραξε τα εγκλήματα στην Ελλάδα, αλλά με το δεδομένο ότι διαπράχθησαν. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς δεν ερευνά ούτε θα μπορούσε να ερευνά την ευθύνη ξένων πολιτών για εγκλήματα που τελέστηκαν σε άλλη χώρα, δηλαδή την Ελλάδα, αλλά μονάχα τη ζημία του αμερικανικού Δημοσίου».
Οι ίδιες πηγές παραθέτουν την δική τους εκδοχή για το τι ισχύει:
«Στις ΗΠΑ η δίωξη κατά της Novartis κινήθηκε με βάση τις διατάξεις του Νόμου κατά της Δωροδοκίας και Περί Αλλοδαπών Πρακτικών Διαφθοράς (FCPA/1977). Ο νόμος αυτός, εξαιτίας του οποίου εξαναγκάστηκε σε συμβιβασμό η Novartis, παραδεχόμενη τη διαφθορά στην Ελλάδα, αφορά στην περίπτωση "χρηματισμού ξένων κρατικών αξιωματούχων". Πέραν του αυτονόητου, ότι δηλαδή ο ίδιος ο νόμος που βασίστηκαν οι ΗΠΑ αναφέρεται σε χρηματισμό ξένων κρατικών αξιωματούχων, εάν δεν βρίσκονταν σοβαρές αποδείξεις από την έρευνα των αμερικανικών Αρχών, για ποιο λόγο η Novartis να εξαναγκαστεί σε έναν πρωτοφανή συμβιβασμό και να πληρώσει 345 εκατ. δολάρια;
Εξάλλου, στην ίδια η συμφωνία για την παύση δίωξης κατά της Novartis, που δημοσιοποιήθηκε από το περιφερειακό δικαστήριο του Νιου Τζέρσεϊ, αναφέρεται χαρακτηριστικά στη σελίδα 15 πως "προέτρεψε αλλοδαπούς (Έλληνες εν προκειμένω) αξιωματούχους να χρησιμοποιήσουν την επιρροή τους προς μία αλλοδαπή (εν προκειμένω την ελληνική) κυβέρνηση και αρχές και υπηρεσίες, για να επιδράσει και να επηρεάσει με αυτόν τον τρόπο, ενέργειες και αποφάσεις της κυβέρνησης, αρχών και υπηρεσιών, ώστε να βοηθήσει τη Novartis HELLAS στην απόκτηση και διατήρηση επιχειρηματικού οφέλους κατά την άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητάς της". Θυμίζουμε στη ΝΔ ότι η μόνη απόφαση που λαμβάνει μία κυβέρνηση, για να μπορεί να επηρεαστεί, είναι ο καθορισμός της πολιτικής για το φάρμακο και η τιμολόγησή τους.
Στο πλαίσιο λοιπόν του εξωδικαστικού συμβιβασμού η Novartis αποδέχθηκε να πληρώσει πρόστιμο (λόγω ποινικών ευθυνών) 233,9 εκατομμυρίων δολαρίων στο Αμερικανικό Κράτος (υπουργείο Δικαιοσύνης) και 128 εκ. δολαρίων στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς για αθέμιτες και παράνομες πρακτικές που ακολούθησε τα έτη 2012-2015 στην Ελλάδα, όταν δηλαδή ήταν η κυβέρνηση του κ. Σαμαρά, παραδεχόμενη επηρεασμό της ελληνικής κυβέρνησης στις αποφάσεις της για τα φάρμακα της Novartis».
Ακολούθως, οι πηγές του ΣΥΡΙΖΑ εξηγούν γιατί δεν ασκήθηκε αγωγή μέχρι τώρα: «Στην Ελλάδα μέχρι σήμερα δεν μπορούσε να ασκηθεί αγωγή, καθόσον η έρευνα για τις παράνομες τιμολογήσεις αλλά και εν γένει τις παράνομες πρακτικές της Novartis, δεν είχε περαιωθεί ούτε στην Ελλάδα, ούτε στις ΗΠΑ, είναι σε εξέλιξη η ποινική προκαταρκτική εξέταση και φυσικά η Novartis ουδέποτε μέχρι προχθές είχε ομολογήσει την ενοχή της για διαφθορά στην Ελλάδα. Με αυτά τα δεδομένα, οποιαδήποτε αγωγή ασκούνταν θα ήταν αδύναμη, με ανεπαρκή στοιχεία και ουσιαστικά με μηδαμινές πιθανότητες ευδοκίμησης σε εκείνη την περίοδο».
Στην ανακοίνωσή τους, οι πηγές του ΣΥΡΙΖΑ καταλήγουν σε αυτό που θεωρούν αυτονότητο: «Σήμερα λοιπόν, η ΝΔ, το μόνο που έχει κάνει, είναι να επαίρεται για το αυτονόητο: Ότι αφού η Novartis ομολόγησε διαφθορά στην Ελλάδα και πληρώνει στις ΗΠΑ 310 εκατ. δολάρια για αυτό, θα ζητήσει αποζημίωση από την ελβετική πολυεθνική».
