Η Ουκρανία αποτέλεσε δικαίως το κύριο θέμα της συνόδου κορυφής του Βορειοατλαντικού Συμφώνου στην Ουάσινγκτον αυτή την εβδομάδα. Αλλά όπως πιστοποιεί το ανακοινωθέν της συνόδου, η 75χρονη συμμαχία έχει πολλές άλλες πιεστικές προκλήσεις: στη Μέση Ανατολή, στην Ασία και τον Ειρηνικό, στον κυβερνοχώρο και αλλού.
Σχετικά λίγη προσοχή δίνεται, ωστόσο, σε μια ζώνη γεωπολιτικού ανταγωνισμού που θα μπορούσε σύντομα να γίνει εστία σύγκρουσης: την Αρκτική. Η Ρωσία κινείται προς τα βόρεια, και σε μικρότερο βαθμό, και η Κίνα.
Τι πρέπει να λάβει υπόψη του το ΝΑΤΟ καθώς εξετάζει την πολική περιοχή, σύμφωνα με τον James Stavridis αρθρογράφος του Bloomberg, ναύαρχος εν αποστρατεία του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ, και πρώην ανώτατο συμμαχικό διοικητή του ΝΑΤΟ.
Η Ρωσία είναι η μόνη χώρα εκτός ΝΑΤΟ και ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει το πιο ενεργό και συνεπές πρόγραμμα για την Αρκτική, σημειώνει το Bloomberg. Η Μόσχα επεκτείνει και ενημερώνει τον ήδη τρομερό στόλο παγοθραυστικών της.
Και εξηγεί: Η Ρωσία είναι το μεγαλύτερο παράκτιο κράτος του Αρκτικού Ωκεανού, καταλαμβάνοντας περίπου τις μισές ακτές του.
Το άλλο μισό μοιράζεται μεταξύ των ΗΠΑ, του Καναδά, της Δανίας (η Γροιλανδία είναι εξαρτημένο έδαφός της), της Ισλανδίας και της Νορβηγίας. Η πρόσφατη προσθήκη της Σουηδίας και της Φινλανδίας σημαίνει ότι το ΝΑΤΟ διαθέτει επτά από τις οκτώ χώρες που μοιράζονται την ιδιοκτησία του Αρκτικού Κύκλου.
Πολεμικά παγοθραυστικά υψηλών προδιαγραφών
Η Μόσχα επεκτείνει και ανανεώνει τον ήδη τεράστιο στόλο παγοθραυστικών της: Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, οι Ρώσοι έχουν θέσει σε υπηρεσία τρία νέα πυρηνοκίνητα πλοία, ενώ τουλάχιστον άλλα τρία βρίσκονται στα ναυπηγεία.
Αλλά αυτό που πρέπει να θορυβήσει το ΝΑΤΟ, είναι η κατασκευή ενός ολοκαίνουργιου πολεμικού παγοθραυστικού, του πολύ εντυπωσιακού Ivan Papanin. Δύο ακόμη, της ίδιας κατηγορίας ακολουθούν.
Τα προηγούμενα ρωσικά παγοθραυστικά, όπως και τα αντίστοιχα του ΝΑΤΟ, ήταν ουσιαστικά άοπλα και σχεδιασμένα για έρευνα, συνοδεία εμπορικών πλοίων και επίδειξη δύναμης.
Αλλά τα νέα μαχητικά παγοθραυστικά διαθέτουν σημαντική επιθετική ισχύ, συμπεριλαμβανομένου ενός πυροβόλου 76 χιλιοστών υψηλών προδιαγραφών (παρόμοιο με αυτό που υπάρχει στις φρεγάτες των ΗΠΑ) και εκτοξευτές για πυραύλους κρουζ κατά πλοίων αλλά και χερσαίας επίθεσης.
Έτσι, οι Ρώσοι θα έχουν σύντομα ένα πολεμικό πλοίο ικανό να διασπάσει παγετώνα.
Τα μόνα συγκρίσιμα πλοία σε επιδόσεις διάρρηξης πάγου είναι τα πλοία κλάσης Svalbard της Νορβηγίας, αλλά δεν διαθέτουν επιθετική ικανότητα μάχης.
Οι ΗΠΑ απλώς…βλέπουν
Το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ από την άλλη δεν διαθέτει παγοθραυστικά. Το πανάρχαιο Polar Star της ακτοφυλακής, που τέθηκε σε λειτουργία το 1976, βρίσκεται σε ένα ναυπηγείο για συντήρηση.
Το πρόγραμμα Polar Security Cutter επόμενης γενιάς, της Ακτοφυλακής έχει καθυστερήσει ενώ έχει υπερβεί κατά πολύ τον προϋπολογισμό, και δεν αναμένεται να δώσει ένα λειτουργικό σκάφος πριν από το τέλος της δεκαετίας.
Από κοντά και η Κίνα
Η Κίνα, παρά το γεγονός ότι δεν έχει αποτύπωμα στην Αρκτική, κατασκευάζει επίσης παγοθραυστικά. Το Πεκίνο διαθέτει τρία μεσαίου μεγέθους πλοία ενώ ένα τέταρτο βρίσκεται καθ’ οδόν.
Αν και χαρακτηρίζονται ως ερευνητικά σκάφη, είναι γνωστό ότι το Πεκίνο σπάνια δεν έχει στρατιωτικό κίνητρο. Σε κάθε περίπτωση, τα νέα πλοία αποτελούν σαφές μήνυμα ότι ο Πούτιν και ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ εντείνουν τη συνεργασία στην πίσω αυλή του ΝΑΤΟ.
Τα κοινά σχέδιά τους μπορεί να περιλαμβάνουν τη διεξαγωγή αποστολών επιτήρησης και παρουσίας σε ολόκληρο τον Αρκτικό Ωκεανό, την απόκτηση πολύτιμης πολεμικής εμπειρία -συμπεριλαμβανομένου του συντονισμού των επιχειρήσεων κινεζικών και ρωσικών πυρηνοκίνητων επιθετικών υποβρυχίων, και την προώθηση των ρωσικών εδαφικών διεκδικήσεων για την εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου σε αμφισβητούμενες ζώνες.
Η συμμαχία αναπτύσσει νέες στρατηγικές για την προστασία των χωρών της Βαλτικής και της Πολωνίας από τη Ρωσία. Πρέπει να το κάνει για πιθανές απρόοπτες εξελίξεις στην Αρκτικής.
«Όταν ήμουν στρατιωτικός διοικητής του ΝΑΤΟ πριν από μια δεκαετία και έθεσα τις ανησυχίες μου για την Αρκτική σε ανώτερους Καναδούς, μου έλεγαν να χαλαρώσω, ότι μιλάγαμε για τον «Μεγαλειώδη Βορρά…χαμηλής πίεσης» αναφέρει ο Stavridis. Κάποιος αστειεύτηκε ότι αν οι Ρώσοι επιτεθούν στον Καναδά στην Αρκτική, «θα καταλήγαμε να τους κάνουμε έρευνα και διάσωση». Μπορεί. Αλλά αυτό ήταν πολύ πριν από την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία και την ώθησή του σε πολεμικά παγοθραυστικά. Οι δυνατότητες της Ρωσίας στην Αρκτική δεν είναι πλέον αστείο».