"Έχετε αναρωτηθεί πότε και πώς πήγαν όλα στραβά;" ρωτά η Μαρία Πέβτσιτς, πιστή φίλη του εχθρού του Κρεμλίνου Αλεξέι Ναβάλνι, στην αρχή της τελευταίας ταινίας της ομάδας του. Λέγοντας «όλα» η Μαρία Πέβτσιτς εννοεί την αυστηρή διακυβέρνηση του Ρώσου Πρόεδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, τα κατασταλτικά μέτρα εναντίον των διαφωνούντων, τη φτώχεια πολλών πολιτών της Ρωσίας αλλά και τον μαινόμενο πόλεμο κατά της Ουκρανίας.
«Προδότης» είναι ο τίτλος του έργου, το οποίο αφορά την ταραχώδη δεκαετία του 1990 στη Ρωσία μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Πυροδότησε ήδη μια έντονη συζήτηση στη ρωσική αντιπολίτευση για το παρελθόν της. Η Μαρία Πέβτσιτς ήταν η επικεφαλής του ιδρύματος κατά της διαφθοράς του Ναβάλνι και είναι γνωστή κυρίως για τις αποκαλύψεις της σχετικά με τον παράνομο πλουτισμό φίλων και συγγενών του Πούτιν.
Η τελευταία ταινία δεν αφορά όμως τόσο τον ίδιο τον Πούτιναλλά όλους όσους τον βοήθησαν να πάρει την εξουσία. Προβλήθηκε ήδη στο YouTube με υπότιτλους και έχει καταγράψει εκατομμύρια κλικ. Σύντομα θα ακολουθήσει και ένα τρίτο μέρος.
Η δίψα για εξουσία και χρήμα
Ο «Προδότης» είναι ένας απολογισμός για τον πρώτο Πρόεδρο της Ρωσίας Μπόρις Γιέλτσιν, ο οποίος κυβέρνησε από το 1991 έως το 1999 και συνεργάστηκε με πλούσιους ολιγάρχες που συγκέντρωσαν τον πλούτο τους με αμφίβολους τρόπους.
Η Μαρία Πέβτσιτς περιγράφει λεπτομερώς την καριέρα που έκαναν πάμπλουτοι άνθρωποι όπως ο Ρόμαν Αμπράμοβιτς και ο Μπόρις Μπερεζόφσκι. Αγόρασαν στο μεγάλο κύμα των ιδιωτικοποιήσεων πολλές κρατικές επιχειρήσεις, την ώρα που πολλοί απλοί Ρώσοι έδιναν τα χρήματά τους σε απατεώνες και τα κεφάλαιά τους χάθηκαν. Το έργο περιγράφει πώς η νέα οικονομική ελίτ, όχι μόνο οι τράπεζες και τα ελεγχόμενα διυλιστήρια πετρελαίου αλλά και μεγάλοι τηλεοπτικοί σταθμοί, βοήθησαν μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα τον Γέλτσιν να επανεκλεγεί το 1996 και αργότερα τον Πούτιν να μπει στο Κρεμλίνο.
Η διακυβέρνηση του Πούτιν σήμερα είναι αποτέλεσμα αυτής της διεφθαρμένης κλίκας, την οποία κάποτε έφτιαξε ο προκάτοχός του Γέλτσιν και η οποία χάραξε την πολιτική στη χώρα. Η Ρωσία είχε μια ευκαιρία στη δημοκρατία αλλά ο αλκοολικός Γέλτσιν και οι άλλοι «προδότες» που διψούσαν για εξουσία και χρήμα την έχασαν. «Σήμερα βλέπουμε ότι οδηγούν τη χώρα στην άβυσσο», λέει Μαρία Πέβτσιτς.
Αντιδράσεις αλλά και διάθεση για συνέχιση των ταινιών
Βάση για τη σειρά των ταινιών αποτέλεσε ένα δοκίμιο με τίτλο «Ο φόβος μου και το μίσος μου», το οποίο έγραψε ο Ναβάλνι στη φυλακή το 2023 και πιθανώς έφτασε στον έξω κόσμο μέσω των δικηγόρων του. Η Γιούλια Ναβάλναγια, η οποία θέλει να συνεχίσει το πολιτικό έργο του συζύγου της, προωθεί τη σειρά των ταινιών. Ωστόσο τα βίντεο περιέχουν εκρηκτικό υλικό ακόμη και για ανθρώπους που αργότερα αντιτάχθηκαν στον επικεφαλής του Κρεμλίνου.
Δεν συμφωνούν όμως όλοι με αυτήν την αυστηρή κριτική. Ο πολιτικός αναλυτής Σεργκέι Παρχομένκο βρίσκει άδικη την κριτική στον Πρόεδρο Γέλτσιν και επισημαίνει ότι μετά από δεκαετίες σοβιετικής δικτατορίας έφερε επίσης νέες ελευθερίες, μεταρρυθμίσεις και διαδικασίες εκδημοκρατισμού. Επίσης πολλοί πιστεύουν ότι δεν ωφελεί να υπάρχει άλλο ένα μέτωπο στο εσωτερικό της χώρας εν μέσω του πολέμου με την Ουκρανία. Η ομάδα του Ναβάλνι πάντως δηλώνει αποφασισμένη να προχωρήσει με τις αποκαλύψεις και να συνεχίσει τις ταινίες.
