Οι υποθαλάσσιοι αισθητήρες στα ανοικτά των ακτών της βόρειας Νορβηγίας, που είναι σε θέση να συλλέγουν δεδομένα για διερχόμενα υποβρύχια, μεταξύ άλλων, έχουν «χτυπηθεί», αποκάλυψε το κρατικό Ινστιτούτο Θαλάσσιων Ερευνών της χώρας (IMR). Η αιτία της ζημιάς είναι άγνωστη, αλλά τα καλώδια που συνδέουν τους κόμβους αισθητήρων με τους σταθμούς ελέγχου στην ξηρά, λέγεται ότι κόπηκαν και στη συνέχεια εξαφανίστηκαν. Αυτό εγείρει υποψίες για σκόπιμη δολιοφθορά, που ενδεχομένως διενεργήθηκε από τη Ρωσική Κυβέρνηση, η οποία έχει σίγουρα τα μέσα για να το κάνει.
Αυτή η συσκευή καθιστά δυνατή την παρακολούθηση της βιολογικής δραστηριότητας, τη μέτρηση των εκπομπών μεθανίου καθώς και τα σημάδια της κλιματικής αλλαγής. Κάθε κόμβος είναι εξοπλισμένος με κάμερες, υδρόφωνο, ηχώ και αρκετούς χημικούς και φυσικούς αισθητήρες.
Τα δεδομένα που συλλέγονται, δεν χρησιμοποιούνται μόνο για επιστημονική έρευνα. Έτσι, δεδομένου του προφανούς ενδιαφέροντος αυτού του δικτύου αισθητήρων για την ανίχνευση της διέλευσης πιθανών υποβρυχίων, κοινοποιούνται πρώτα στο Νορβηγικό Ινστιτούτο Άμυνας Ερευνών (FFI - Forsvarets Forsknings Institutt), το οποίο «εκκαθαρίζει» κάθε ευαίσθητη πληροφορία πριν τις στείλει πίσω στο IMR.
Η επιτήρηση των κινήσεων των υποβρυχίων, ιδιαίτερα εκείνων του ρωσικού βόρειου στόλου, στη Νορβηγική Θάλασσα είναι σημαντική στο βαθμό που αυτή η περιοχή γειτνιάζει με το πέρασμα γνωστό ως GIUK (Γροιλανδία - Ισλανδία - Ηνωμένο Βασίλειο), το οποίο είναι στρατηγικό για τη θάλασσα Αμερικής και Ευρώπης.
Και, χάρη στα δεδομένα που παρέχονται από το Ωκεανογραφικό Παρατηρητήριο «LoVe», το Νορβηγικό Ναυτικό είναι θεωρητικά σε θέση να προσδιορίσει ποιοι τύποι υποβρυχίων περνούν από τα νησιά Lofoten και Vesterålen.
Μόλις τον περασμένο Απρίλιο, οι οθόνες του θαλάμου ελέγχου ενός επίγειου σταθμού IMR, που είχε εγκατασταθεί στο Hovden, σταμάτησαν ξαφνικά να λειτουργούν. Έρευνες που έγιναν στη συνέχεια, με τη βοήθεια της κρατικής εταιρείας πετρελαίου Equinor, αποκάλυψαν ότι ο κόμβος 2, σε βάθος 250 μέτρων, είχε μετακινηθεί… και ότι το καλώδιο του είχε κοπεί.
Τον Σεπτέμβριο, φάνηκε ότι ο κόμβος 3 είχε επίσης μετακινηθεί… και ότι το κουτί σύνδεσής του είχε σχιστεί, καθώς και το καλώδιο του, από το οποίο δεν έμεινε κανένα ίχνος.
Μόλις την περασμένη εβδομάδα, σε μια νέα δήλωση το IMR εξέδωσε ένα δελτίο τύπου, ανακοινώνοντας ότι το δίκτυο «LoVe» ήταν πλέον εκτός λειτουργίας. «Κάτι ή κάποιος έσκισε το καλώδιο από το εξωτερικό κύκλωμα», ανέφερε, προσθέτοντας ότι το περιστατικό «αναφέρθηκε στην αστυνομία», δηλαδή στο PST (Politiets Sikkerhetstjeneste - νορβηγική αντικατασκοπεία).
Όσο για το καλώδιο που έλειπε, ήταν «πολύ παχύ και πολύ βαρύ. Μόνο κάτι πολύ δυνατό θα μπορούσε να το είχε αρπάξει και να το παρασύρει. Συνολικά, λείπουν 4,3 χλμ καλωδίου», ή ισοδύναμο 9,5 τόνων συνολικά, εξήγησε ο Sissel Rogne, διευθυντής του IMR, στην εφημερίδα Nettavisen .
Προφανώς, εν όψει της φύσης του ωκεανογραφικού δικτύου, και ακόμη και αν ένα τυχαίο συμβάν δεν αποκλείεται εντελώς, η υπόθεση της δολιοφθοράς είναι η πιθανότερη. «Ακριβώς αυτός είναι ο λόγος που επικοινωνήσαμε με το PST», εξήγησε ο Rogne.
«Το πιο σημαντικό πράγμα για εμάς τώρα, είναι αν κάποιος έχει όντως επιτεθεί στο καλώδιο», δήλωσε ο Øystein Brun, επικεφαλής της τεχνικής υποδομής της AMΤ. Και έχει αμφιβολίες για ένα πιθανό «ατύχημα». Οπότε, υποστήριξε, «ότι κι αν ήταν το πλοίο, θα έπρεπε να είχε προσέξει το περιστατικό». Και αυτό δεν θα εξηγούσε την εξαφάνιση των 9,5 τόνων καλωδίων…
Εάν επιβεβαιωθεί η πράξη της δολιοφθοράς, η λίστα των πιθανών «ενόχων» μειώνεται. Χρειάζεται προηγμένη τεχνική ικανότητα για να πραγματοποιηθεί μια τέτοια επιχείρηση. Αν σκεφτείτε ποιος θα είχε συμφέρον να αφαιρέσει αυτό το καλώδιο, ορισμένα ονόματα καταλήγουν στην κορυφή της λίστας.
«Είναι απίθανο οι αρχές της Ινδίας, της Σαουδικής Αραβίας ή της Βρετανίας να βρίσκονται πίσω από «αυτή την υποτιθέμενη πράξη δολιοφθοράς», είπε ο Jakub M. Godzimirski, του Νορβηγικού Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων.
Σαφώς, η Ρωσία, μέσω της Κύριας Διεύθυνσης Έρευνας Βαθέων Νερών (GUGI), θα μπορούσε να εμπλακεί. Ειδικά από τη στιγμή που έχει τη δυνατότητα να επιχειρεί στην άβυσσο, όπως συμβαίνει με τα υποβρύχια τύπου Losharik. Επιπλέον, όπως τόνισε, υπάρχει «έντονη ρωσική θαλάσσια δραστηριότητα στην περιοχή τον τελευταίο καιρό, ειδικά γύρω από τις νορβηγικές υπεράκτιες υποδομές». Και πρόσθεσε: «Η δραστηριότητα είναι νόμιμη, αλλά όχι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτη».
Στο μεταξύ, η επισκευή του ωκεανογραφικού δικτύου LoVe θα πάρει χρόνο… και χρήμα. «Θα χρειαστούμε ένα νέο καλώδιο για να επανασυνδέσουμε τουλάχιστον ορισμένα μέρη του συστήματος. Αλλά δεν είναι σίγουρο, ότι τα σημεία σύνδεσης μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν», σχολίασε ο Geir Pedersen, επικεφαλής του έργου «LoVe».
Με τον Βόρειο Στόλο του Ρωσικού Ναυτικού στο κατώφλι της Νορβηγίας, δεν θα ήταν απροσδόκητο να δούμε να πέφτουν υποψίες για κάποιο είδος ρωσικής δραστηριότητας κατασκοπείας ή δολιοφθοράς, αν και η IMR είναι μέχρι στιγμής προσεκτική σε αυτό το θέμα. Αν και δεν ξέρουμε τι συνέβη, θα μπορούσε να υπάρξει και μια πιο συνηθισμένη εξήγηση, ίσως ένα ακούσιο μπλέξιμο των καλωδίων με κάποιο είδος σκάφους ή ως αποτέλεσμα εκβάθυνσης βαθέων υδάτων κατά την εξερεύνηση πετρελαίου.
Ενώ η περιοχή είναι πολύ κοντά στη νορβηγική ακτή, είναι επίσης δίπλα στη Γροιλανδία, την Ισλανδία, το χάσμα του Ηνωμένου Βασιλείου ή το GIUK Gap, ένα σημαντικό στρατηγικό σημείο συμφόρησης μέσω του οποίου, τα ρωσικά υποβρύχια θα πρέπει να διαπεράσουν απαρατήρητα εάν επιθυμούν να μετακινηθούν στον ευρύτερο Ατλαντικό χωρίς να έχουν εντοπιστεί.
Σίγουρα, η Ρωσία διαθέτει υποβρύχια ειδικής αποστολής που θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι εξοπλισμένα, τόσο για να κόβουν όσο και να χτυπούν καλώδια ή ακόμη και να τα αφαιρούν για περαιτέρω μελέτη, όπως φαίνεται να συνέβη με το δίκτυο LoVe. Ειδικότερα, η Βόρεια Διοίκηση των ΗΠΑ, τόνισε την πιθανή απειλή που συνιστά το πυρηνικό υποβρύχιο Losharik του Ρωσικού Ναυτικού , σε συνδυασμό με το γεγονός ότι κρίνεται ιδιαίτερα δύσκολο να εντοπιστεί και να παρακολουθηθεί.
Οι δυνατότητες που πιστεύεται ότι παρέχονται από το Losharik , και άλλα παρόμοια στη ρωσική υπηρεσία, αποτελεί από καιρό ανησυχία για τους αξιωματούχους του ΝΑΤΟ.
Το ότι ο Βόρειος Ατλαντικός είναι μια περιοχή ανανεωμένου ενδιαφέροντος για τον ρωσικό στρατό, δεν αποτελεί επίσης έκπληξη, δεδομένης της ίδρυσης μιας νέας Κοινής Στρατηγικής Διοίκησης του Βόρειου Στόλου το 2014, υπεύθυνης για τις περιοχές της Αρκτικής, του Βόρειου Ατλαντικού και της Σκανδιναβίας.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, έχουν επίσης εντείνει τη στρατιωτική τους παρουσία σε αυτή την ευρύτερη περιοχή, με ιδιαίτερη κλίση προς τη συνεργασία με τη Νορβηγία. Τα τελευταία χρόνια, αυτό έχει κοινές ασκήσεις στον αέρα και στο έδαφος και έχει επίσης ληφθεί υπόψη, η λειτουργία υποβρυχίων του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ από μια σπηλαιώδη ναυτική βάση που χτίστηκε κάτω από ένα νορβηγικό βουνό.
Φαινομενικά, η υπόθεση LoVe έχει αποδειχτεί πολύ αινιγματική - και δαπανηρή - για το IMR, αν και δεν είναι σαφές τι είδους αποδεικτικά στοιχεία, έχουν συγκεντρωθεί από τον νορβηγικό στρατό ή τις υπηρεσίες πληροφοριών. Ωστόσο, προς το παρόν, η Νορβηγία έχει χάσει μια πολύ σημαντική πηγή επιτήρησης για κάθε είδους υποβρύχιες δραστηριότητες.
