Είναι γεγονός ότι λίγες μόνο ημέρες μετά τους επαίνους της ΕΕ προς την Τουρκία, την οποία αποκάλεσε σημαντικό σύμμαχο, καθώς οι Βρυξέλλες επιδιώκουν τη συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία, βγάζοντας από την "εξίσωση" τις ΗΠΑ, το καθεστώς Ερντογάν συγκλονίστηκε από μαζικές διαδηλώσεις μετά από τη σύλληψη και φυλάκιση του ηγέτη της αντιπολίτευσης Ιμάμογλου.
Τα πράγματα πήγαιναν, τουλάχιστον στη διεθνή σκηνή, εξαιρετικά καλά για την Άγκυρα.
Πράγματι, είναι σχεδόν σαν να είχε φτάσει η Τουρκία σε ένα σημείο καμπής στη μάχη της για επιρροή.
Ο πολύπλοκος ρόλος και οι στόχοι της Τουρκίας
Παρά την προειδοποίηση της ΕΕ για την Τουρκία ότι έπρεπε να «υποστηρίξει τις δημοκρατικές αξίες», είναι πολύ πιθανό η Τουρκία να συνεχίσει να επωφελείται πολύ από τις σχέσεις της με τους Ευρωπαίους, συμπεριλαμβανομένων των Ουκρανών, των ΗΠΑ αλλά και της Ρωσίας.
Το γεγονός ότι το καθεστώς γίνεται εσωτερικά ακόμα πιο αυταρχικό από ότι ήταν ήδη φαίνεται σαν ένα μικρό εμπόδιο στην πορεία προς τη διεθνή επιρροή.
Η Τουρκία είναι μια σημαντική χώρα με μεγάλο στρατό και αναπτυσσόμενη αμυντική βιομηχανία που βρίσκεται στρατηγικά μεταξύ Ευρώπης και Ασίας.
Είναι επίσης ένα κράτος στα σύνορα πρώτης γραμμής στην ΕΕ και έτσι μπορεί να απενεργοποιήσει ή να ανοίξει διάπλατα το στόμιο της παράνομης μετανάστευσης στη Δύση και δεν διστάζει να το κάνει.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Δεν άντεξε η Σουηδία! Ετοιμάζει "κανόνες συμπεριφοράς" για τους μετανάστες - Αν δεν τους τηρούν ... απέλαση
Οι υπερφίαλες φιλοδοξίες του Ερντογάν δημιούργησαν συμμαχίες εναντίον του
Επίσης, διάφοροι παράγοντες όπως ο πόλεμος με αντιπροσώπους του Ιράν με το Ισραήλ, οι τοπικοί εμφύλιοι πόλεμοι, η φιλοδοξία του ίδιου του Ερντογάν, οδήγησαν την Τουρκία στο να προβάλλει δύναμη και επιρροή πολύ πέρα από τα σύνορά της.
Για λίγο, φαινόταν ότι ο Ερντογάν ήταν πολύ φιλόδοξος, προκαλώντας μια σειρά από πιθανούς αντιπάλους να ενωθούν , όπως Ελλάδα, Αίγυπτος, Ισραήλ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Αλλά πριν από μερικά χρόνια, το καθεστώς Ερντογάν αποφάσισε ότι η άμεση ιδεολογική αντιπαράθεση με αραβικά κράτη όπως η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία ήταν πολύ κοστοβόρα για τις επιδιώξεις του.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Αυτοί είναι οι 9 Έλληνες δισεκατομμυριούχοι – Η Μαρία Αγγελικούση πλουσιότερη Ελληνίδα με 7,6 δισ. δολάρια
Η αλλαγή τακτικής από την Τουρκία και ο ρόλος του Κατάρ
Η Άγκυρα έτσι μείωσε τη ρητορική, φίμωσε τους Άραβες ισλαμιστές πληρεξούσιους της και έκανε τις απαραίτητες κινήσεις που απαιτούνταν για να δημιουργήσει εκ νέου, αν όχι θερμές σχέσεις, τουλάχιστον καλύτερες σχέσεις με αυτά τα κράτη.
Η Τουρκία έχει αποκτήσει επιροή κυρίως σε κατεστραμμένα κράτη που εκτείνονται από την Κασπία Θάλασσα έως τη Σαχάρα.
Η εξαίρεση και το κόσμημα στο στέμμα αυτού του σκοτεινού τουρκικού αστερισμού είναι το Κατάρ, όχι καθόλου δορυφόρος ή μαριονέτα, αλλά ένας πλήρης εταίρος, ιδιαίτερα εύρωστος οικονομικά, με την Τουρκία να μοιράζεται την ίδια φιλόδοξη, σκληροπυρηνική ισλαμιστική κοσμοθεωρία, ενώ και οι δύο χώρες είναι βασικοί σύμμαχοι των τρομοκρατών της Χαμάς στη Γάζα.
Αλλά πέρα από το Κατάρ είναι οι στενές, συνεχείς σχέσεις της Τουρκίας με καθεστώτα στο Αζερμπαϊτζάν, τη Λιβύη, το Σουδάν, τη Σομαλία και τη Συρία.
Η σχέση διαφέρει από τόπο σε τόπο.
Η σχέση με το Αζερμπαϊτζάν
Κάποιοι, όπως το πλούσιο Αζερμπαϊτζάν, δεν είναι "εξαρτήματα" αλλά εθνικοί, πολιτικοί σύμμαχοι που θα μπορούσαν να πάνε αλλού, αλλά δεν θα πάνε.
Το Αζερμπαϊτζάν και η Τουρκία συμμάχησαν εναντίον των Αρμενίων και των Ρώσων και σε πολλές άλλες προσπάθειες, αλλά το Αζερμπαϊτζάν έχει πολύ θερμότερους δεσμούς με το Ισραήλ από ότι η Τουρκία.
Το πετρέλαιο του Αζερμπαϊτζάν ρέει στο Ισραήλ μέσω του αγωγού Μπακού-Τιφλίδα-Τσεϊχάν (BTC) και στη συνέχεια με τάνκερ από την Τουρκία στη Χάιφα.
Παρά την υποστήριξη της Τουρκίας στη Χαμάς και τη λυσσαλέα φρενίτιδα κατά του Ισραήλ, το πετρέλαιο συνέχισε να ρέει αδιάκοπα καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου της Γάζας.
Είναι πιθανό ότι το ισλαμιστικό καθεστώς στην Τρίπολη της Λιβύης θα είχε πέσει στις δυνάμεις του ισχυρού άνδρα της Λιβύης Khalifa Haftar πριν από πολύ καιρό χωρίς την τουρκική επέμβαση.
Η περίπτωση του Σουδάν
Το Σουδάν υπό τον πρώην δικτάτορα Ομάρ Αλ Μπασίρ ήταν στενός σύμμαχος του Ερντογάν και αυτοί οι δεσμοί ενισχύθηκαν και αναζωογονήθηκαν κατά τη διάρκεια του Σουδανικού Εμφυλίου Πολέμου από τον Σουδανικό Στρατό (SAF).
Ο SAF είναι πιο κοντά από ποτέ στην απόλυτη νίκη στη σύγκρουση με την πολιτοφυλακή RSF Janjaweed. Ένας λόγος για αυτό είναι ότι η SAF κατάφερε να συγκεντρώσει στρατιωτική και πολιτική υποστήριξη από την Τουρκία, τη Ρωσία, την Κίνα και το Ιράν.
Αυτό, συν την κινητοποίηση των μαχητών που προέρχονται από ισλαμιστικά στελέχη και διάφορους πολέμαρχους συμπεριλαμβανομένων πρώην ανταρτών του Νταρφούρ, φαίνεται ότι ανέτρεψε την παλίρροια.
Ένα μελλοντικό Σουδάν απευθείας υπό τους Στρατηγούς των SAF ή, πιο πιθανό, υπό τους ισλαμιστές πολιτικούς που υπηρετούν στο στρατό, θα έχει εγκάρδιους, στενούς δεσμούς με την Άγκυρα.
Το Σουδάν είναι κατεστραμμένο όσο ποτέ άλλοτε από αυτή τη σύγκρουση, αλλά η χώρα εξακολουθεί να παραμένει ενδεχομένως πηγή μεγάλου πλούτου για τις άρχουσες ελίτ και τους ξένους συμμάχους του.
Η τουρκική επιρροή σε Σομαλία και Συρία
Η Σομαλία έχει επωφεληθεί πολύ από την υποστήριξη της Τουρκίας για πάνω από μια δεκαετία, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης και του εξοπλισμού του τοπικού στρατού για την καταπολέμηση των Τζιχαντιστών της al-Shabab.
Η Τουρκία πραγματοποιεί επίσης έρευνες για πετρέλαιο και φυσικό αέριο στην υπεράκτια Σομαλία.
Το τελευταίο κομμάτι αυτής αυξημένης τουρκικής επιρροής είναι, φυσικά, η Συρία, όπου οι υποστηριζόμενοι από την Τουρκία ισλαμιστές αντάρτες κατάφεραν να ανατρέψουν το 50χρονο καθεστώς Άσαντ τον Δεκέμβριο του 2024.
Όπως το Σουδάν, έτσι και η Συρία έχει καταστραφεί από τον πόλεμο, αλλά έχει επίσης μεγάλες δυνατότητες, αφού βρίσκεται επίσης σε στρατηγική τοποθεσία.
Τέλος ο ρόλος της Τουρκίας στη διαμόρφωση του μελλοντικού συριακού στρατού θα είναι σημαντικός.
Η Τουρκία έχει άλλες περιοχές επιρροής –η Κεντρική Ασία είναι μία– και επίσης επιδιώκει να ανταγωνιστεί τη Ρωσία και την Κίνα ,με διαφορετικούς τρόπους στην Αφρική, για να εκμεταλλευτεί την πρόσφατη πτώση της γαλλικής και ευρύτερα της δυτικής επιρροής στην ήπειρο.
Το δίκτυο πληρεξούσιων χωρών της Τουρκίας
Η πρόκληση για την Άγκυρα θα είναι να διατηρήσει αυτές τις νεο-αυτοκρατορικές σχέσεις αμοιβαία επωφελείς και κερδοφόρες.
Εδώ ο ρόλος του Κατάρ είναι σημαντικός.
Η Τουρκία δεν μπορεί να ανοικοδομήσει τη Συρία και το Σουδάν, και να επωφεληθεί από αυτήν την ανοικοδόμηση, μόνη της χωρίς βοήθεια. Χρειάζεται επίσης να ελίσσεται προσεκτικά όταν πρόκειται για τη Ρωσία, την Κίνα, το Ισραήλ, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα –όλες τις χώρες με τις δικές τους ατζέντες και μετοχές– και με τις Ηνωμένες Πολιτείες που αναβιώνουν υπό τον Πρόεδρο Τραμπ.
Το τουρκικό μοντέλο
Ωστόσο κατά την άποψή μας παρά τα λάθη της η Τουρκία, βρήκε ένα μοντέλο αύξησης της επιρροής της στις παραπάνω χώρες, το οποίο εδράζεται και καλλιεργείται με βάση την κοινή θρησκεία και το κοινό πολιτιστικό υπόβαθρο, εργαλειοποιώντας την αμυντική βιομηχανία της και εξάγοντας προϊόντα σε αυτές, αναπτύσσοντας στενές οικονομικές σχέσεις στη συνέχεια, με την διείσδυση τουρκικών εταιρειών στις οικονομίες τους.
Τελικό επιστέγασμα είναι η δορυφοροιοποίησή τους και η υιοθέτηση από τις εν λόγω χώρες θέσεων σε Διεθνή θέματα εξωτερικής πολιτικής, ταυτόσημες με τις τουρκικές.
Τα παραπάνω θα πρέπει να τύχουν σχολαστικής μελέτης από την Ελλάδα για λήψη ανάλογων μέτρων αντιμετώπισης.
