Η τριμερής σύνοδος αρχηγών κρατών Αζερμπαϊτζάν-Τουρκίας-Τουρκμενιστάν ήρθε και παρήλθε χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα που θα ικανοποιούσε την προσπάθεια της Τουρκίας, να καταστεί ενεργειακός κόμβος μεταφοράς φυσικού αερίου του Τουρκμενιστάν μέσω Αζερμπαϊτζάν προς την ΕΕ.
Το βασικό στοιχείο από τις συνομιλίες της 14ης Δεκεμβρίου που διεξήχθησαν στο θέρετρο της Κασπίας Αβάζα ήταν ότι οι τρεις χώρες επιδιώκουν να σχηματίσουν ένα συντονισμένο σύστημα πολλαπλών επιλογών για την παροχή ενεργειακών πόρων σε παγκόσμιο επίπεδο.και αγορές.
Παρ' όλη την σπουδιαότητα της τριμερούς συνόδου κορυφής, τίποτα δεν ολοκληρώθηκε οριστικά, επισημαίνει σε άρθρο του Διεθνές ΜΜΕ, του οποίου τα κυριότερα σημεία είναι τα εξής:
"Στις 17 Δεκεμβρίου, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε, χωρίς να δώσει λεπτομέρειες, ότι η ιδέα της μεταφοράς φυσικού αερίου του Τουρκμενιστάν στην Τουρκία συζητήθηκε στην Awaza, αλλά ότι η "μηχανική", θα πρέπει να μελετηθεί περαιτέρω.
«Το Υπουργείο Ενέργειας και Φυσικών Πόρων μας θα πραγματοποιήσει μια προκαταρκτική μελέτη με ομάδες από το Αζερμπαϊτζάν και το Τουρκμενιστάν. Μετά από μια προκαταρκτική μελέτη, θα συναντηθούμε ξανά ως αρχηγοί. Ελπίζω ότι μπορούμε να αποφασίσουμε για κάποιο είδος οδικού χάρτη», είπε σε δηλώσεις που έκανε στη νοτιοανατολική επαρχία Μαρντίν της Τουρκίας.
Δεν είναι ακόμη πλήρως σαφές τι έχει στο μυαλό της η Άγκυρα. Το πρακτορείο ειδήσεων Bloomberg νωρίτερα αυτόν τον μήνα επικαλέστηκε Τούρκους αξιωματούχους να αναφέρουν ότι το Τουρκμενικό αέριο θα μπορούσε να μεταφερθεί μέσω της Κασπίας Θάλασσας με πλοίο, κάτι που θα συνεπαγόταν πρώτα τη συμπίεσή του σε υγρή μορφή.
Επί του παρόντος, το συγκρότημα διυλιστηρίων υδρογονανθράκων Turkmenbashi παράγει ετησίως περισσότερους από 300.000 τόνους LNG, που είναι περίπου τα δύο τρίτα του συνολικού όγκου της χώρας. Αλλά η Ασγκαμπάτ είπε ότι θέλει να δει αυτόν τον αριθμό να αυξάνεται.
Η Ρωσία θα κοιτούσε με ανησυχία οποιοδήποτε έργο για την κατασκευή ενός διακασπιακού αγωγού.
Αυτό το σημείο επανήλθε από τον Αλεξάντερ Μπασκίν, έναν βουλευτή από την περιφέρεια Αστραχάν της Ρωσίας, ο οποίος έγραψε σε ένα άρθρο της 16ης Δεκεμβρίου πώς η Μόσχα θα αντιτασσόταν σε οποιοδήποτε έργο αγωγού για περιβαλλοντικούς λόγους.
Η Τουρκία τοποθετείται ως μεσίτης που χαλαρώνει τους κόμπους σε αυτήν την δυνητικά διαφαινόμενη ένταση.
Μιλώντας στην επαρχία Μαρντίν, ο Ερντογάν υποστήριξε για άλλη μια φορά την ιδέα να καταστήσει την χώρα του κόμβο φυσικού αερίου προερχόμενβου από το Τουρκμενιστάν και την Ρωσία.
Όπως παραδέχτηκαν στα μέσα ενημέρωσης ακόμη και πηγές της ρωσικής μονοπωλιακής εταιρείας φυσικού αερίου της Gazprom, αυτό ισοδυναμεί σχεδόν με ένα μαγικό κόλπο, καθώς θα επέτρεπε στις ευρωπαϊκές χώρες τη διπλωματική ευκολία να αγοράζουν φυσικό αέριο από τον τουρκικό κόμβο αντί για την ίδια τη Ρωσία.
Ένα άλλο θέμα στην ημερήσια διάταξη της Awaza ήταν το κοινό ενδιαφέρον για την περαιτέρω ανάπτυξη του διαδρόμου μεταφορών Αζερμπαϊτζάν-Τουρκίας-Τουρκμενιστάν. Το Τουρκμενιστάν ασκεί πιέσεις για τη δημιουργία ενός ενιαίου κέντρου logistics σε τοποθεσία που θα καθοριστεί ,για τη βελτιστοποίηση της μεταφοράς φορτίου.
Η κρατική σιδηροδρομική εταιρεία του Ουζμπεκιστάν έδωσε μια πρώτη ένδειξη στο πώς αυτή η διαδρομή θα ωφελούσε την Κεντρική Ασία, όταν ανακοίνωσε στις 18 Δεκεμβρίου ότι είχε στείλει ένα τρένο με εμπορευματοκιβώτια με προορισμό την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω Τουρκμενιστάν, Αζερμπαϊτζάν και Γεωργίας.
Οι 91 εμπορευματικές άμαξες φορτωμένες με συμπυκνωμένο χαλκό θα διανύσουν 4.000 χιλιόμετρα, τερματίζοντας τη διαδρομή τους στη βουλγαρική πόλη-λιμάνι του Μπουργκάς.
Ωστόσο, το να πλαισιώνουμε αυτού του είδους τις πρωτοβουλίες ως προσανατολισμένες στην παράκαμψη ή το πάγωμα της Ρωσίας, θα ήταν εντελώς άστοχο.
Οι Ρωσικοί Σιδηρόδρομοι ανέφεραν σε δήλωση στις 19 Δεκεμβρίου ότι έχουν καταλήξει σε συμφωνία με ομότιμους εταιρείες στο Ιράν, το Καζακστάν και το Τουρκμενιστάν σχετικά με μειωμένο επιτόκιο για τη μεταφορά φορτίου κατά μήκος του διαδρόμου Βορρά-Νότου το 2023.
Η Ρωσία στέλνει φορτία από τον Ιούλιο με τρένο στην Ινδία μέσω αυτής της διαδρομής, ενώ αναμένει να αποστείλει 12 εκατομμύρια τόνους αγαθών στην Ινδία μόνο το 2023 και επομένως η προοπτική εκπτώσεων 20% δεν είναι μικρή υπόθεση.
Μια συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου στις 16 Δεκεμβρίου, αφιερωμένη στη σύνοψη των οικονομικών επιτευγμάτων του Τουρκμενιστάν κατά τους πρώτους 11 μήνες του έτους, είχε ως αποτέλεσμα ο Shahym Abdrahmanov, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης που έχει το χαρτοφυλάκιο πετρελαίου και φυσικού αερίου, να ενημερώνει τους συναδέλφους του πώς τα διυλιστήρια του Turkmenbashi είχαν υπερεκπληρώσει τους στόχους παραγωγής για βενζίνη, καύσιμα και υγροποιημένο αέριο και πώς εξορύσσεται και εξάγεται περισσότερο αέριο.
Αυτό, ωστόσο, δεν ήταν αρκετό για να γλιτώσει τον Abdrahmanov και τον επικεφαλής της κρατικής εταιρείας φυσικού αερίου Turkmengaz, Batyr Amanov, τις επιπλήξεις του προέδρου Serdar Berdymukhamedov για «ελλείψεις».
Τα μέσα ενημέρωσης στις 13 Δεκεμβρίου επικαλέστηκαν πηγές στην κυβέρνηση του Ουζμπεκιστάν ότι θα εισάγει 1,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου από το Τουρκμενιστάν κατά τη διάρκεια του χειμώνα για να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση. Λίγες ημέρες νωρίτερα, το Υπουργείο Ενέργειας στην Τασκένδη δήλωσε ότι αύξησε τις ημερήσιες εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας από το Τουρκμενιστάν σε 20-21 εκατομμύρια κιλοβατώρες, από 17-18 εκατομμύρια κιλοβατώρες που είχαν συμφωνηθεί προηγουμένως."
Διαπιστώσεις -Συμπεράσματα
Από τα παραπάνω κρατάμε τη δήλωση του Ερντογάν όταν ρωτήθηκε σχετικά με την ιδέα της μεταφοράς φυσικού αερίου του Τουρκμενιστάν στην Τουρκία , όπου απάντησε "Ελπίζω ότι μπορούμε να αποφασίσουμε για κάποιο είδος οδικού χάρτη" μετά από μια προκαταρκτική μελέτη που θα συντάξουν τα αρμόδια Υπουργεία Τουρκμενιστάν-Αζερμπαϊτζάν και της χώρας του.
Από την άλλη είναι γνωστό ότι η Ρωσία αντιτίθεται σε κάθε είδους κατασκευής υποθαλάσσιου αγωγού μέσω Κασπίας θάλασσας για περιβαλλοντικούς λόγους....
Χωρίς όμως την κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού η μεταφορά του φυσικού αερίου θα μπορούσε να γίνει μόνο μέσω πλοίων μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου από την μια όχθη της Κασπίας αυτής του Τουρκμενιστάν , στην άλλη όχθη εκείνης του Αζερμπαϊτζάν, ή αν ο εν λόγω αγωγός περνούσε χερσαία μέσω του Ιράν ή της Ρωσίας.
Κάτι ανάλογο ισχύει για τις μεταφορές βασισμένες στο σιδηροδρομικό δίκτυο, όπου πάλι υπάρχει ο σκόπελος της Ρωσίας.
Κοινώς τα Τουρκικά συμφέροντα προσκρούουν στα Ρωσικά στην περιοχή.
Η Τουρκία εκμεταλλευόμενη την ηγετική της θέση στον "Οργανισμό Τουρκικών κρατών"επιχειρεί να εκμεταλλευθεί τους ενεργειακούς τους πόρους επωφελεία της, αναβαθμίζοντας τις συγκοινωνίες μεταξύ αυτής και των λοιπών χωρών τη περιοχής, την ώρα που η Ρωσία επιθυμεί να συνεχίσει να ελέγχει τη "νότια αυλή της" και τις χώρες που βρίσκονται σε αυτήν.
